Fréttablaðið - 20.09.2010, Blaðsíða 16

20. SEPTEMBER 2010 MÁNUDAGUR2 ● fréttablaðið ● híbýli og viðhald
B
lómlaukar eru algengir í görðum og setja svip sinn á umhverf-
ið snemma vors og fram eftir sumri. Fátt vekur eins mikla at-
hygli og litsterkir og kraftmiklir laukar sem spretta upp úr
jörðinni, fyrstir plantna á vorin. Úrval blómlaukategunda
hefur aukist jafnt og þétt undanfarin ár. Margar af vinsælustu lauk-
plöntum okkar eru ættaðar úr suðaustanverðri Evrópu og Asíu. Hol-
lendingar eru hins vegar frægir fyrir túlípanann þótt hann sé raunar
tyrkneskur!
Blómstrandi lauka og hnýði getum við á einfaldaðan hátt nefnt blóm-
lauka. Þeim má síðan skipta upp í haustlauka og vorlauka eftir því hve-
nær þeir koma í sölu en á ekkert skylt við blómgunartíma þeirra. Vor-
laukarnir eru mun viðkvæmari en haustlaukarnir og þola veturinn hér-
lendis alls ekki.
Haustlauka á að gróðursetja á haustin um leið og þeir eru fáanlegir,
oftast í september-október. Vorlaukar eru fáanlegir seinnipart febrúar-
mars. Vorlaukana er hægt að gróðursetja þegar hætta á næturfrosti er
liðin hjá í byrjun sumars. Margir blómlaukar eru duglegir að skipta sér
og því þarf ekki að planta ár eftir ár.
Útplöntunardýpt ræðst af þeim forða sem er í laukum eða hnýðum.
Þannig er auðvelt að sjá að stór laukur má fara dýpra í jarðveg en lítill
laukur. Út frá þessu hefur sú þumalfingurregla gilt hérlendis að blóm-
laukar mega fara svo djúpt sem nemur 2-3 sinnum hæð lauksins og bil
á milli þeirra sé sem nemur tvöföldu þvermáli þeirra. Oft er laukum
plantað í þyrpingum þar sem það þykir fallegra en að hafa blómlauka á
stangli. Þetta er auðvitað aðeins smekksatriði.
Holuna þarf að móta þannig að botninn sé jafn, til að tryggja sömu
dýpt á laukunum öllum. Mikilvægt er að bleyta liggi ekki að staðaldri
að laukunum en það getur aukið hættu á sveppasýkingu og fúa. Mjórri
endi lauksins snýr upp og hann situr á þeim breiðari þ.e. laukbotninum.
Þrýsta þarf laukunum niður í botninn og skorða þannig að moldarlagið
velti þeim ekki á hliðina. Moka skal varlega yfir og þjappa lítið eitt.
Blómlaukar eru ekki sérlega krefjandi á næringu fyrst um sinn þar
sem nægjanlegur forði er lauknum til að koma blöðum, stilk og blómi
upp. Gefa má lítið magn af áburði í vökvaformi hvort sem er lífrænan
áburð eða tilbúinn áburð, þegar frost er farið úr jörðu. Best er að blanda
moltu eða húsdýraáburði við moldina þegar verið er að planta en það ætti
að fullnægja áburðarþörfinni.
Lesa má meira um blómlauka í bókinni „Vinnan í garðinum“ og á
heimasíðunni www.horticum.is
Haustlaukar – vorlaukar
Hulda G. Geirsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Félags hrossa-
bænda, og Bjarni Bragason
smiður gerðu sér lítið fyrir og
létu flytja 12 hesta hús milli
hverfa um nótt í síðustu viku.
„Þetta var eins og hálfgert hesta-
mannamót meðan á flutningnum
stóð, múgur og margmenni á staðn-
um og allir biðu spenntir eftir því
að sjá hvort húsið hryndi eða ekki.
Það slapp og þá urðu menn ánægð-
ir og sáu fram á að geta líka flutt
sín hús,“ segir Bjarni Bragason
smiður um flutning hesthúss úr
hverfi hestamannafélagsins Gusts
við Reykjanesbraut upp á nýja
svæðið á Kjóavöllum. „Já, þetta
var hálfgert prófmál,“ tekur kona
hans, Hulda G. Geirsdóttir, undir.
Hún segir undirbúninginn hafa
tekið tíma og flutninginn talsvert
mikið mál.
Bjarni er smiður og lítur verk-
efnið aðeins öðrum augum. „Þetta
gekk allt eins og í sögu – eins og ég
vissi að það mundi ganga,“ segir
hann hress og lýsir síðan aðferð-
inni. „Ég byrjaði á að taka niður
allar innréttingarnar, svo mokaði
ég innan úr grunni hússins einn
og hálfan metra niður og jafnmik-
ið frá því að utan. Síðan var sökk-
ullinn sagaður allan hringinn, 90
sentimetra niður og tekið úr fyrir
stálbitum sem settir voru í gegnum
húsið. Okkar hús var tengt öðru
húsi svo við þurftum að losa það
frá með því að saga þakið í sund-
ur. Eftir það var húsið híft á bíl-
inn, alls 34 tonn. Húsið og bitarn-
ir stóðu töluvert út af vagninum til
hliðanna, en flutningsaðilinn sagði
það ekkert tiltökumál svo lagt var
í hann. Við gengum, eða reyndar
hlupum, á undan bílnum uppeftir.
Einn tók niður skilti og annar gekk
á eftir og setti þau upp jafnóðum.
Síðan var húsið sett niður eins og
einingahús. Við vorum búin að
setja hellur ofan á púðann og húsið
var lagt niður á þær. Við lögðum
af stað klukkan tólf, vorum komin
uppeftir klukkan eitt og húsið var
komið niður klukkan þrjú. Nokkr-
um dögum seinna var steypt að
því. Þetta var ósköp einfalt.“
Hulda segir stutt síðan að þau
hjón hafi tekið hesthúsið í gegn
og því hafi borgað sig að nýta þau
verðmæti í stað þess að byggja
nýtt alveg frá grunni. „En við
ætlum að stækka þetta hús þannig
að það rúmi fleiri hesta og byggja
litla reiðskemmu áfasta því.“
Hulda og Bjarni segja annað
hús hafa verið flutt á milli hverf-
anna sömu nótt og þeirra og síðan
sé búið að flytja eitt til. „Það eru
ein ellefu hús sem hægt er að flytja
úr hverfinu,“ segir Bjarni. „Já, það
er hugur í Gusturum,“ tekur Hulda
undir. „Þetta eru, held ég bara, einu
byggingaframkvæmdirnar í Kópa-
vogi þessa stundina og gaman að
sjá nýja hesthúsabyggð Gusts verða
að veruleika. Við hlökkum óskap-
lega til að taka inn hross á nýja
staðnum og erum bjartsýn á öflugt
félagsstarf Gustara þarna uppfrá í
framtíðinni.“ - gun
Hesthús flutt í heilu lagi
Húsið komið í loftið á leið í ný heimkynni. MYND/LILJA SIGURÐARDÓTTIR
Bjarni og Hulda eru ánægð að vera komin út úr hringiðu umferðarinnar í Smárahverfinu. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Nýlega kom út bráðsniðug bók frá Forlaginu sem
heitir Svona á að …: leiðbeiningar um allt milli him-
ins og jarðar. Bókin geymir myndskreyttar leið-
beiningar um 500 hluti sem gott er að kunna, og
nokkrar í viðbót sem engum dytti í hug að prófa.
Höfundar bókarinnar eru Derek Fagerstrom og
Lauren Smith en þau eru par sem hefur komið víða
við í útgáfuheiminum. Í bókinni segja
þau frá því hvernig meðal
annars megi búa til
leirskrímsli, búa til
mottur úr gömlum inn-
kaupapokum, hvernig
sé best að faðma brodd-
gölt og hvað skuli gera
við drukkinn brúðkaups-
gest.
Bókinni er skipt niður
í nokkra flokka, frá mat og drykk upp í ást og
heimili. Í heimilishlutanum er að finna leiðbein-
ingar sem koma sér vel. Til dæmis um hvernig
setja eigi upp veggfóður.
Svona á að gera það
Leiðbeiningarnar í bókinni eru birtar með myndum.
iess
járnsmíði
Dalvegi 24 • 544 4884 • iess@iess.is
GARÐYRKJA & UMHVERFIÐ
BALDUR GUNNLAUGSSON GARÐYRKJUTÆKNIR