Fréttablaðið - 26.10.2010, Qupperneq 14
14 26. október 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Verður kröfugerð Alþýðusambands-ins á næstu mánuðum um félags-
legar aðgerðir í stað kauphækkana sem
ekki er innistæða fyrir? Mun ASÍ gera
kröfu um endurreisn félagslega íbúða-
kerfisins? Spurt er í framhaldi af setn-
ingarræðu forseta ASÍ á þingi samtak-
anna á dögunum. Síðastliðið vor skrifaði
ég greinar í þetta blað þar sem ég hvatti
til nýrrar kröfugerðar Alþýðusambands-
ins einkum í húsnæðismálum og í sam-
göngumálum í þéttbýli.
Enginn tók undir þessar hugmynd-
ir í kosningabaráttunni síðastliðið vor.
Forseti Alþýðusambandsins skammaði
stjórnmálaflokkana fyrir að hafa eyði-
lagt félagslega íbúðakerfið. Staðreyndin
er sú að hann hefði átt að skamma verka-
lýðssamtökin; þau hreyfðu engum mót-
mælum þegar félagslega kerfið var eyði-
lagt. Og þeir stjórnmálaflokkar sem nú
fara með stjórn landsins voru varla til
þegar kerfið var eyðilagt.
1980 settum við lög um húsnæðismál
þar sem gert var ráð fyrir því að þriðj-
ungur íbúðabygginga í landinu yrði á
félagslegum grundvelli. Hinir áttu að
reyna að klára sín mál sjálfir með lánum
frá lífeyrissjóðum og bönkum. Þessi
lagasetning réði úrslitum um húsnæðis-
mál alþýðufjölskyldna þúsundum saman.
Núna í kreppunni þegar þetta kerfi
hefur verið eyðilagt kemur best í ljós
hve fráleit þessi skemmdarverk voru.
Mun Alþýðusambandið kannski setja
fram kröfur um félagslegt íbúðakerfi
í næstu kjarasamningum? Er kannski
komið að því að verkalýðsfélögin setji
fram kröfur um félagslegar endurbæt-
ur í kjarasamningum? Þær kröfur gætu
snúist um að verja velferðarkerfið og
svo að bæta það.
Meginmunurinn á lífskjörum ungra
fjölskyldna á Íslandi og á Norðurlöndun-
um hinum liggur í kostnaði við húsnæði
og kostnaði við að komast í vinnuna eða
til þjónustustofnana. Nútíma verkalýðs-
hreyfing ætti því að gera kröfur um
bættar almenningssamgöngur og um
nýtt félagslegt íbúðakerfi í næstu kjara-
samningum.
Að vísu er ekki víst að ASÍ eigi í
þessum efnum samleið með svokölluð-
um samtökum atvinnulífsins; en það
gildir væntanlega einu. Aðalatriðið
hlýtur að vera að verkalýðsforystan
eignist samstöðu með fólkinu í
verkalýðshreyfingunni.
Ný kröfugerð verkalýðssamtaka?
Lífskjör
almennings
Svavar
Gestsson
fyrrverandi
félagsmála-
ráðherra
F
ulltrúar Bezta flokksins, Vinstri grænna og Samfylkingar-
innar í mannréttindaráði Reykjavíkur eru í vandræðum
vegna mikilla og neikvæðra viðbragða við tillögu flokk-
anna um að úthýsa kristinni trú og siðum úr skólastarfi
í borginni. Talsmenn tillögunnar reyna nú að halda því
fram að viðbrögðin byggist á „misskilningi“ og séu „ofsafengin“
eins og Margrét Sverrisdóttir, formaður ráðsins, orðaði það hér í
blaðinu eftir að biskup Íslands gagnrýndi áformin harðlega.
En hvernig er hægt að misskilja tillöguna? Þar segir berum
orðum að heimsóknir starfs-
manna trúfélaga í skóla séu
bannaðar. Undir það falla líka
heimsóknir presta sem koma til
að veita áfallahjálp þegar slys
eða dauðsföll hafa orðið. Þar
segir klárlega að kirkjuferð-
ir, „bænahald, sálmasöngur og
listsköpun í trúarlegum tilgangi“
eigi ekki heima í skólum. Hversu mikið mark á þá að taka á vand-
ræðalegum útlistunum um að samt megi syngja sálma á litlu jól-
unum, setja upp helgileiki og gera trúarlegar myndir í jólaföndri?
Meinti meirihlutinn eitthvað annað en það sem hann setti á blað?
Í samtalinu við Fréttablaðið vísaði Margrét Sverrisdóttir til
skýrslu starfshóps Reykjavíkurborgar um samstarf kirkju og skóla
frá 2007. Ýmislegt bendir til að meirihlutinn í mannréttindaráði
hafi misskilið skýrsluna. Að minnsta kosti ganga tillögur hans
miklu lengra en hugmyndir starfshópsins. Í þeim er einmitt kveðið
á um samstarf, en ekki samstarfsslit. Þar er sömuleiðis rík áherzla
á að samstarfið sé undir hverjum og einum skóla komið, í stað þess
að þeim séu öllum bönnuð samskipti við kirkjuna. Í „hugmyndum
um samstarf“ er nefnt sem dæmi að skóli geti kallað til fulltrúa
trúar- og lífsskoðunarhópa vegna áfalla, en þess þurfi að gæta að
virða trúarlegar forsendur þeirra sem eiga hlut að máli og fjalla
um málin af fagmennsku. Annað dæmi er tekið af vettvangsheim-
sóknum – sem fulltrúar flokkanna þriggja vilja banna.
Meirihlutinn virðist ekki hafa lesið – eða þá misskilið – aðal-
námskrá grunnskóla. Þar er á meðal markmiða fyrir yngstu bekk-
ina að verða „betur fær um að skilja og njóta trúarlegrar tján-
ingar í tónlist, myndlist og bókmenntum“ (sem fer kannski ekki
alveg saman við bannið við trúarlegum söngvum og listsköpun), að
kunna skil á Biblíunni (sem er ekki í samræmi við fyrirhugað bann
við Biblíugjöfum í skólum) og „þekkja kirkjuhúsið, helstu tákn,
kirkjulegar athafnir og starf kirkjunnar í heimabyggð“ (sem getur
reynzt erfitt þegar búið verður að banna kirkjuferðirnar).
Ef einhvers staðar er ofsa og misskilning að finna, er það í til-
lögum meirihluta mannréttindaráðs, sem í viðleitni til að bregðast
við kvörtunum frá litlum minnihluta gengur alltof langt og hefur
snúið bæði fyrri tillögum í málinu og þeim viðmiðum sem öllum
grunnskólum í landinu ber að fara eftir á haus. Það er vel hægt að
tryggja rétt minnihlutans án þess að vaða yfir trú, siði og venjur
yfirgnæfandi meirihluta landsmanna.
Meirihluti mannréttindaráðs snýr aðalnámskrá
og skýrslu um samstarf kirkju og skóla á haus.
Ofsi og
misskilningur
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Blámenn Bjarna
Björg Eva Erlendsdóttir gagnrýnir
Bjarna Harðarson í pistli á Smugunni
fyrir orðaval á fundi VG um Evrópu-
mál. Bjarni ku hafa sagt að gagnrýni
á þjóðernishyggju Heimssýnarmanna
væri ómakleg, þótt vissulega væri
hópur þar innanborðs sem
byggði andstöðu sína við
Evrópusambandið á ótta
við að mæta blámönnum
á götu. Bjarni var, aug-
ljóslega, að benda á það
hversu fáránlegur málflutn-
ingur slíkra afturhaldsóðra
fornaldardýrkenda
getur verið. Til þess
greip hann til þessa forneskjulega og
niðrandi orðs. Það er óþarfi að atyrða
hann fyrir slík stílbrögð.
Ágætasta fólk
Að því sögðu tók Bjarni reyndar fram
í kjölfarið að slíkar skoðanir dæmdu
fólk ekki úr leik í umræðunni og það
væri ekkert því til fyrirstöðu að vinna
með því gegn Evrópusambandsað-
ild. Það er athyglisverð afstaða.
Fornborg
Nokkuð almenn samstaða
var um það í samfélag-
inu að konur landsins
ættu skilið að leggja
niður störf seinni partinn í gær og
mótmæla í sameiningu langvarandi
mismunun kynjanna. Eftir því var
tekið að þessi samstaða ríkti í þjóðfé-
laginu öllu – nema reyndar í Árborg.
Hver á að sækja börnin á leikskólann
ef hann þarf að loka fyrr
og mömmurnar eru
allar að mótmæla?
spurði Eyþór Arnalds.
Nútíminn er nefni-
lega ekki alls staðar
jafnsnemma á ferð.
Kannski vísar forliðurinn
Ár- alls ekki til vatnsfalls,
heldur til forneskjunnar.
stigur@frettabladid.is