Morgunn - 01.12.1976, Qupperneq 9

DULSKYNJANIR
107
eirtíuitt jiessi hæí'ileiki hefur reynzt algengari en nokkur önn-
u r dulskynj unar-fyrirbæri.
Hugmyndin um spádómsgáíu er ævarfom og sennilega jafn-
gömid menningunni. En um hana gegndi forðum sama máli
og um dukskyggnina, að hvorttveggja var álitið aðeins gefið
fáeinum útvöldum, en öllum almenningi væri engin hlutdeild
veitt í þessum dulargáfum-
Sannleikurinn er sá, að allir spádómar hafa verið taldir til
fyrirbæra, sem tilheyri löngu liðinni tíð. Mönnum hefur fund-
ist algjörlega óhugsandi, að slíkt geti gerst á okkar dögum. Auk
þess hefur hugsunin um forvizku komið óþægilega við marga
vegna þeirra spurninga, sem hún hlýtur að gefa tilefni til.
Ef einhvern drevmir það sem fram við hann á að koma, verð-
ur það þá ekki umflúið? Og á þá að skilja það svo, að frjáls
vilji sé ekki til? Eru örlögin óhagganlega ákveðin fyrii'fram?
Þessar og þvilikar spurningar hljóta að vakna í sambandi við
hugmyndir um forvizku. En þegar um er að ræða nýstárlega
hugmynd sem líkleg er til þess að valda byltingu í hugsunar-
liætti er fyrsta skrefið að rannsaka sannreyndimar sjálfar,
áður en farið er að velta því fyrir sér, ef sannar reynazt. En
ein slíkra sannreynda er einmitt sú, að ótrúlega margt fólk
hefur orðið fyrir reynzlu, sem virðist benda lil þess, að það
hafi séð fyrir ókonma atburði. Og þetta eru engir spámenn af
himnnm sendir, heldur bara menn eins og fólk er flest.
I þessu erindi hef ég ákveðið að rifja upp eitt hörmuleg-
asta sjóslys scm sögur fara af, sökum þess að talið er að ekki
fari sögur af neinum viðburði, sem jafnmargar manneskjur
h'afi fengið einlivers konar hugboð um fyrirfram að verða
mundi. Þetta a'tti því að vera nokkuð gott dæmi til athugunar.
Napra aprilnótt árið 1898 lagði gufuskipið Titan upp í
jómfrúarferð sína frá Southamptonhöfn á Englandi. Ferðinni
var heitið til New York- Skip þetta var ekki einungis stærsta
farþegaskip heimsins og sannkallað fljótandi lúxushótel, held-
ur var ])að um fram alll talið öruggasta skip, sem nokkm sinni
hefði siglt á sjó. En þegar skipið klauf öldur Atlantshafsins á
leið sinni vestui gerðist hið óhugsanlega: risaskipið rakst á