Morgunn - 01.12.1976, Side 22

120
MORGUNN
að vera um einingu að ræða, tvennt, sem ekki verður aðskilið,
þvi að allur annar skilningur leiðir oss í ógöngur. Hvað síðari
spurningunni viðvíkur, er rétt að benda á það, að á hverri
stundu skynjum vér vissulega nokkurt bil timans í einni svip-
an. Þetta sama bil gæti önnur vera skynjað sem tiltölulega
langa framvindu með fortíð, nútíð og framtíð- Væri það þá
með öllu fráleitt að liugsa sér, að það, sem fyrir oss getur
verið nokkur límalengd með fortíð, nútið og framtíð, skynji
önnur vera sem nútíð i einni svipan?“
Bókmenntir okkar bera þess glöggt vitni, að dulrænir hæfi-
leikar hafa búið með islendingum frá upphafi Islandsbyggðar,
og þá ekki síður sú vitrunargáfan sem forspá nefnist. Þeir sem
gátu séð langt fram í ókomna tímann og sagt fyrir óorðna
hluti voru nefndir forspáir menn. Telur Jón Arnason að þessi
hæfileiki hafi verið miklu tiðari hér á landi að fornu en hann
er nú á dögum, þar sem Gestur Oddleifsson, Njáll, Snorri goði
og margir fleii’i bafi verið taldir forspáir menn og þó allir
verið uppi á sama tíma. Ekki ber þó svo að skilja að ekki hafi
verið uppi ýmsir forspáir merm á fvrri öldum eftir að þeir
Njáll og Gestur liðu undir lok. Má þar nefna Svein spaka
biskup í Skálholti 1466—1476, sem kallaður var forspár og
framsýnn. Sumir ætluðu að hann kynni hrafnamál, en aðrir,
að það væri ekki brafn, heldur einhver andi í hrafnslíki, illur
eða góður, sem hann hefði mök við.
Þegar bann var kirkjuprestur í Skálholti, mörgum árum
áður en hann varð biskup, var hann sendur upp að Torfastöð-
um nð messa þar, og reið með honum piltur sem Erlendur hét
Erlendsson frá Kolbeinsstöðum í Borgarfirði. Svo bar til, þegar
þeir konm i hólana fyrir sunnan Ilrosshaga, að harðviðrisbyl
gjörði á ]já með fjúki, og lögðust þeir ]iar fyrir. Pilturinn fór
þá að örvænta cg sagði, að hann mundi aldrei þaðan lifs kom-
ast. Prestur sagði að hann skyldi bera sig karlmannlega, „því
hér eftir kemur gott, og önnur verður þá okkar ævi, þá er ég
biskup i Skálholti, en ])ú eignast dóttur Þorvarðs ríka á Möðru-
völlum cg hústrúnnar þar.“ Erlendur svaraði: „Það veit ég
verða má, að þér verðið biskup i Skálholti, en það má aldrei