Fréttablaðið - 25.02.2011, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 25. febrúar 2011
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Tekið er á móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn
er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
Ein rökin gegn lögfestingu skyldunotkunar á reiðhjóla-
hjálmum hafa verið að hjólreiðar
eru ekki hættulegri en til
dæmis ganga, þannig að alveg
eins mætti skylda gangandi
vegfarendur til að klæðast
höfuðhjálmum.
Af fenginni reynslu ber að var-
ast að ota slíkum absúrdisma að,
því einhver gæti tekið hugmynd-
inni fagnandi. Og viti menn: Í
frumvarpi til umferðarlaga sem
nú liggur fyrir þinginu er í fúl-
ustu alvöru lagt til að ráðherra
verði heimilt að setja reglugerð
um hlífðar- og öryggisbúnað allra
óvarinna vegfarenda. Með öðrum
orðum er lagt til að ráðherra geti
skyldað gangandi vegfarendur
til að klæðast hjálmum, legghlíf-
um og endurskinsvestum, með
einfaldri reglugerð.
Þessi heimild hvílir á hæpnum
forsendum. Frumorsök þess að
gangandi og hjólandi vegfarendur
slasast og deyja í umferðinni er
að bílar keyra á þá. Frumorsökin
er ekki það að þeir séu dökk-
klæddir, hjálmlausir og utan við
sig. Samt er alltaf allt gert til að
skella skuldinni á slys mjúkra
vegfarenda á þá sjálfa og skylda
þá til að dúða sig upp í skær
hlífðarföt svo ökumenn sjái þá.
Þrátt fyrir það sem reynt hefur
verið að hamra á er ábatinn af
notkun reiðhjólahjálma takmark-
aður. Nýsjálendingar innleiddu
hjálmaskyldu á tíunda áratug
seinustu aldar og þrátt fyrir að
hjálmanotkun hafi farið úr engu
í ekkert fækkaði slysum á hjól-
reiðamönnum óverulega, auk þess
sem sama fækkun varð meðal
annarra vegfarenda. Með öðrum
orðum er ekki hægt að fullyrða að
hjálmaskylda í Nýja-Sjálandi hafi
fækkað slysum á hjólreiðafólki.
Á hinn bóginn fækkaði þeim
sem hjóluðu. Á þeim áratug sem
lögin tóku gildi fækkaði ferðalög-
um á reiðhjólum í Nýja-Sjálandi
um fjórðung. Ekki er hægt að
fullyrða með vissu að hjálmalög-
unum hafi þar einum verið um að
kenna en ýmislegt styður þá til-
gátu. Þau lönd í Evrópu þar sem
flestir hjóla, Danmörk og Hol-
land, eru þau lönd þar sem hvað
fæstir nota hjálma. Þess má líka
geta að þessi lönd eru þau örugg-
ustu í heimi til að hjóla í. Nýsjá-
lenskir hjólreiðamenn eru tvisv-
ar til þrisvar sinnum líklegri til
að slasast en þeir dönsku.
Margt bendir nefnilega til
að besta öryggisaðgerð í þágu
gangandi og hjólandi sé fjölgun
þeirra.
Eftir því sem fleiri hjóla, aka
færri, og þeir ökumenn eru þá
vanari hjólum í umferðinni.
Hjálmaskyldur og aðrar aðgerðir
sem minna fólk á hætturnar við
það að labba eða hjóla geta þannig
dregið úr umferðaröryggi.
Hjálmar og vesti gera hjól-
reiðar óþægilegri. Ef menn
þurfa að klæðast hallærislegum
fötum og bera með sér egg-
laga frauðköggul hvert sem þeir
fara minnkar það líkur á að
venjulegt fólk fari að hjóla. Fólk
í Kaupmannahöfn hjólar eins og
það kemur út úr húsi. Þar má sjá
málaðar skinkur og bankakarla á
reiðhjólum. Ekki bara einhverja
útlaga í spandexgöllum.
Stundum heyrist í þessari
umræðu sú skoðun að það sé
kannski allt í lagi að setja í lög
ákvæði um hjálma og endur-
skinsmerki án refsingarákvæða.
Undar leg hugsun. Menn setja ekki
á sig bílbelti af ótta við sektina.
Langflest fólk er löghlýðið. Lang-
flest fólk mun því frekar velja að
sleppa göngu- eða hjólatúrnum ef
það er ekki með hjálm við hönd-
ina, fremur en að brjóta lög.
Síðan er það auðvitað svo að
lög geta hafa áhrif á bótastöðu
slasaðra.
Sé keyrt á gangandi vegfar-
anda á gangbraut er auðveldara
að sanna að hann hafi ekki verið
með endurskinsmerki heldur en
að sanna að bílnum hafi verið
ekið of hratt. Íþyngjandi reglu-
gerðir um fatnað gangandi og
hjólandi vegfarenda geta því haft
áhrif á réttarstöðu þessa fólks,
þegar það verður fyrir slysum.
Ef það eykur öryggistilfinn-
ingu fólks að nota hjálm eða vesti
þá er það besta mál og ég hvet
engan til að hætta því. Stjórn-
völd eiga hins vegar að láta af
löggjafartilburðum sem festa
í sessi ímynd heilbrigðra sam-
göngumáta sem hættulegrar iðju,
sérstaklega þar sem rannsóknir
benda ekki til þess að hjálma- og
endurskinsmerkjaskylda myndi
fækka slysum á fólki. Hún mun
hins vegar fækka þeim sem labba
og hjóla. Það væri vont.
Í labbitúr með hjálm?
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Í DAG
Ef menn þurfa að klæðast hallæris-
legum fötum og bera með sér egglaga
frauðköggul hvert sem þeir fara þá
minnkar það líkur á að venjulegt fólk fari að hjóla
ÁST OG
STRÍÐ
www.forlagid.is
„Djörf, djúpvitur
g næm frásögn ..o
PEOPLE MAGAZINE
FRUMÚTGÁFAÍ KILJU
STERK VERÐLAUNABÓK
UM UNGAR ÁSTIR OG
LÍFSBARÁTTU Í HEIMI
Á HELJARÞRÖM
2010
1. SÆTI
5. ÁRIÐ Í RÖÐ
BYGGINGAVÖRUVERSLANIR
Þökkum traustið
Íslenska ánægjuvogin er félag, sem Samtök iðnaðarins,
Stjórnvísi og Capacent Gallup standa að hvað varðar þátttöku
í Evrópsku ánægjuvoginni. Markmið verkefnisins er að láta
fyrirtækjum í té samræmdar mælingar á ánægju viðskiptavina
en einnig nokkrum öðrum þáttum, sem hafa áhrif á hana,
s.s. ímynd, mat á gæðum, og tryggð viðskiptavina.
S T J Ó R N V Í S I