19. júní - 19.06.1977, Qupperneq 15

,,Ég hef valið mér þetta efni
vegna þess að mér finnst það gefa
svo marga möguleika til
úrvinnslu.“
Hafa myndir þínar „tema“
eða ákveðinn boðskap að flytja?
„Þráðurinn í mörgum verkum
mínum er — sjálfsblekkingin —
blindnin — græðgin — óvissan
— einsemdin — andvaraleysið.
— Mannskepna situr við ofhlaðið
borð og svalar græðgi sinni, er vex
með hverjum nýjum bita — einn
góðan veðurdag getur hún ekki
lengur borið sinn umframþunga
— megnar ekki að standa á eigin
fótum — kannski þá fyrst skynjar
einstaklingurinn, að styrkur hans
er ekki í því fólginn að fita sjálfan
sig . . . Hvað um þjóðfélag, sem
samanstendur af mörgum
slíkum? Hve lengi getur það
borið sinn umframþunga?
En bak við önnur verk mín er ef
til vill hugsunin um jákvæðari
hliðar tilverunnar.“
Hvað um pólitíska myndlist?
„Orðið pólitík útleggst —
stjórnmál, þjóðmál, framkvæmd
stefnu, stefna. Eftir því að dæma
er öll list pólitísk, þ. e. hvort sent
listamaðurinn tekur afstöðu
gagnvart sínum samtíma, sínu
umhverfi, eða velur sér ákveðna
stefnu innan listarinnar til þess að
tjá sig, þá er hann á einhver hátt
pólitískur. Ef þú átt við áróðurslist,
þá finnst mér hún mjög áhuga-
verð en þó því aðeins að hún
uppfylli vissar myndrænar kröfur
svo að boðskapurinn hitti beint i
mark.
Æskilegt hlutverk myndlistar:
Að fá áhorfandann til að —
hugsa — taka afstöðu — vekja
reiði hans — gleði — andstyggð
o. s. frv. — í stuttu máli: „Að
rumska við áhorfandanum“.
Hvað kom til að þú fórst að
stunda myndlist, — fórst að líta á
sjálfa þig sem alvöru mynd-
listarmann? Var það átak —
stórbreyting á lifnaðarháttum?
„Ég ætlaði alltaf út á þá braut,
en það var svo ótalmargt, sem
tafði fyrir mér. — Ég byrjaði á
kvöldnámskeiðum í teiknun,
þegar ég var 17 ára var þá í 3ja
bekk í Verslunarskólanum. Að
stúdentsprófi loknu flæktum við
saman reitum okkar bekkjar-
bróðir minn og ég, og sitjum nú
reyndar ennþá saman á bekk,
nema hvað við hafa bæst 5 synir
okkar. — Eiginmaðurinn fór í
Háskólann, en ég vann á skrif-
stofu og stundaði myndlistarnám
á kvöldin. Heimilisstörfunum
skiptum við með okkur. — Þegar
ég byrjaði að mála fyrir alvöru
voru strákarnir 1 árs — 2ja ára —
eja ára og 7 ára. Ég málaði í eld-
húsinu meðan mestu óróasegg-
irnir voru á „róló“ — svo og á
kvöldin, þegar þeir voru sofnaðir
og þá stundum langt fram á nótt.
— Eg tók mitt nám jafn alvarlega
og hver annar, sem velur sér lífs-
starf. — Ég efaðist oft urn sjálfa
mig — ég man þegar ég kom
mínum fyrstu myndum inn á
Haustsýningu FÍM — ég varð
mjög glöð. En þegar á sýninguna
kom, þorði ég varla að lita á þær
— sjálfstraustið var ekki meira þá
stundina. — Fyrstu námsferðina
fór ég með Myndlistarskólanum
við Freyjugötu til London 1966.
Það var mikil upplifun. Tveim
árum síðar hélt ég mína fyrstu
einkasýningu á málverkum, þá
einum mánuði áður fæddist 5.
sonurinn. — Þú spurðir, hvort
þetta hafi verið stór breyting á
lifnaðarháttum mínum.
Nei, ég þekki ekkert annað en
f jölskyldulí fið og myndlistina
samanflækt. Raunar held ég, að
stundum gangi mér langbest að
vinna, þegar mestur er hávaðinn
og slagsmálin í kringum mig —
og ég sjálf kontin á háa-Cið af
pirringi — þettalosarum mann.“
Þú býrð í dálítið sérstæðum
„arkitektúr.“ Hvernig áhrif hef-
ur það á myndlist þína?
„Nánasta umhverfi manns
hlýtur óhjákvæmilega að hafa sín
áhrif á hvern og cinn. Að hafa
liátt til lofts og vítt til veggja hefur
mjög jákvæð áhrif á mig sem
myndlistarmann.“
Því er oft haldið fram, að
listamenn vinni mest allra, séu
eigingjarnir á tíma sinn og per-
sónu — telji sig þurfa að helga sig
listinni óskiptir.
„Ég get aðeins talað fyrir sjálfa
mig. Ég vinn tvöfalt starf, en
viðurkenni, að ég er mjög eigin-
gjörn á minn tima, ég eyði aðeins
örlitlu broti af honum til
heimilissstarfa.“
Ertu listamaður nr. 1 — síðan
eiginkona og móðir?
„Ég get ekki greint jtarna á
milli, þetta er mikil samvisku-
spurning, — reyni að vera þetta
allt jöfnurn höndum.“
Hvað með ,„konuna“ algóðu
og fórnfúsu, þolinmóðu móður-
ina og eiginkonuna, sem sam-
félagið hefur sett á stall, — trufl-
ar hún þig?
„Þá kerlingu hef ég burðast
með á bakinu eða verið að hrasa
um hana árum saman — ég held
að nú sé ég að mestu laus við hana
— þó hnippir hún stundum
harkalega í mig.“
Á næstu opnu eru myndir af tveim
verkum Ragnheiðar Jónsdóttur: 24.
október og Ónefnd I.
13