19. júní - 19.06.1994, Page 28

cma
Hárið hefur löngum verið talið höfuðprýði kvenna
eitt aðaláhyggjuefni karla. Þessi dauði vefur hefur
sett svip sinn á veraldarsöguna og orðið að lúta
ýmsum lögmálum tískunnar ekki síður en
annað í fari mannskepnunnar. Þannig hefur
stundum verið greitt í himinháar sátur, líkt og
þekktist hjá Loðvíkunum í Frakklandi, eða verið
rennislétt. Og ekki má gleyma íslendingasögunum
hvernig hefði Njála orðið efhár Hallgerðar hefði
komið þar við sögu? Mikið vatn hefur runnið frá þvt
að hirðfólkið í Versölum sat og klóraði sér í „heysátu
urn" með gullprjónum eða forfeður okkar hérlendir þvoðu
sér upp úr næturgögnunum.
Texti: Valgerður Katrín Jónsdóttir
Með hendur
í hári
Af dýrum jarðar er maðurinn þó
snauðastur af þessum sérstaka
vef sem hárið er. Flestir telja að
hárið sé að tiltölulega miklu
leyti leifar fortíðar þrátt fyrir að
það veiti enn nokkra vernd, svo sem auga-
brúnir og bráhár, dálitla hlífð við meiðsl-
um og nokkurt skýli gegn ofhitun og of-
kælingu höfuðsins. Menning okkar veitir
okkur þó aðallega það skjól sem við þurf-
um á að halda, svo sem fatnað og hýbýli,
og sá tilgangur sem hárið hafði einu sinni
til hlífðar líkamanum því að mestu úr sög-
unni. Sumir telja að framtíðarmaðurinn
verði því enn snauðari af hárvexti en nú
þekkist, og jafnvel talið líklegt að hann
hafi að jafnaði hárlausan skalla. Þó nær all-
ur líkaminn sé hærður eru hárin víða svo
fíngerð að þau eru vart sýnileg.
Hvert og eitt hár hefur hárlegg se(n et
sýnilegur og gerður úr dauðum vef og hár-
slíður er geymir rótina sem hárið sprettur >
af. Við rótarendann myndar tengivefurinrK
vörtu með taugaendum, háræðum og ein-
stökum litfrumum. Til eru einnig vöðvar
sem heita hárreisar, en þeir geta bókstaf-
lega látið hárið rísa á höfðinu á fólki. Talið
er að á höfuðsverðinum einum séu um
100.000 hár og flestir missa fjölda hára
daglega eða um 75 hár og vaxa allajafna ný
í staðinn.
Uinliirða hársins
Þrifnaður landsmanna var ekki mikill
hér á árum áður. Orðtækið „saursæll mað-
ur er jafnan auðsæll" var í hávegum haft og
menn þvoðu sér í framan áður en þeir fóru
til kirkju
stundum.
svo af
„Menn
tusku og
sjaldan
en
Vegit'
sér á ullarlepp eða striga-
sér p sama. HádðvaJV
enda var það meira enTftío
kvalræðf eins og menn báju það sítt. Kvep-
fólk var tilhaldssamara ög þvoðl_séifyög
greiddi á helgum og oftar ogTrtargar-krinur
og stúlkur greiddu sér daglega. Algengt var
áð þvo sér úr hlandi og nota ílátið fyrir
þvottaskál þó að það væri ekki ætíð sem
þrifalegást innan.“
Það er því ekki undarlegt þó að goð-
sagnir urrk áð það væri beinlínis óhollt að
þvo hárið íriýögjiþf'hafi verið lífseigar hér-
lendis. I dag er þó talið að fólk þurfi að
þvo sér annan/hvern dag, í sumum tilfell-
um daglega, Æða eftir því hvaða vinnu það
tyndar. Míklu skiptir að fólk velji sér
ni eftir hárgerð, eftir því t.d. hvort
hárið er þurrt eða feitt og því oftar sem
hárið er þvegið, þeim mun mildara þvotta-
efni er æskilegt að nota. Einnig skiptir
miklu að nota hárnæringu við hæfi.
Flasa stafar af því að flögur losna úr
hornhúðinni, vanalega gerist það án þess
að eftir því sé tekið. Stundúm fellur þó
meira í einu af hornhúðinni og falla þá af
silfurhvítar flögur sem kallast flasa. Flasan
er algengust á yngri árum en rénar venju-
lega um þrítugt. Flösunni er hægt að halda
í skefjum með því að þvo hárið með flösu-
hárþvottaefni en við það flagnar minna af
hornhúðinni.
1
28