Sólskin - 01.07.1933, Page 29

alveg liðið undir lok, vegna þeas að eldurinn dó
hjá þeim, og þeir gátu hvorki kveikt eða sótt eld
til annarra.
Eldborinn.
Flestar frumstæðar þjóðir kveikja eld með því
að núa saman tveimur þurrum spýtum. Eldborinn
er algengastur. Kveikt er með honum á þann hátt,
að laut er gerð í mjúka spýtu. Nokkur sandkorn
eru látin þar í. Síðan er öðrum enda tréborsins
stungið niður í lautina. Honum er snúið milli hand-
anna. Við núninginn kemur trésalli í holuna. Eftir
nokkra snúninga kemur glóð í sallann hjá þeim,
sem þessi eldfæri kunna að nota. Negramir í Aust-
ur-Afríku kveikja með eldbor. En venjulega fela
þeir eldinn, því að ekki geta þeir nærri allir kveikt
með eldbornum, þó á þurfi að halda. Þeir þekkja
ekki eldspýtur. Þeir verða því að gæta þess vel,
að eldurinn deyi ekki alveg. Venjulega er glóð
undir öskunni, þótt hann sýnist dauður. Sé glóðin
mjög lítil, verður að fara varlega, svo að hún kulni
ekki alveg út. Þurt og eldfimt efni er lagt á glóð-
arköggulinn og síðan blásið í hann, þangað til
logi myndast. Þetta eldfima efni er kallað tundur.
Dúnn, þurr mosi, eða trésalli, sem fæst þegar tré er
fágað, er ágætt tundur. Það verður allt af að
vera við hendina, þegar eldurinn er lífgaður. Ef
eldurinn deyr, t. d. hjá Negrunum í Afríku, og
ekki er hægt að sækja eld til nágrannanna, þá
kveikja þeir með eldbomum. Líka aðferð nota
flestar þjóðir á lágu menningarstigi. Forfeður vor-
ir á Norðurlöndum hafa eflaust farið eins að, því
27