Fréttablaðið - 10.12.2010, Blaðsíða 16

16 10. desember 2010 FÖSTUDAGUR
EVRÓPUSAMBANDIÐ Ráðherrar Evrópusam-
bandsríkja hafa hafnað tillögu Evrópuþings-
ins frá því í október um að lengja lágmarks-
fæðingarorlof í ESB-löndunum 27 í 20 vikur.
Lágmarksorlof í ESB er nú 14 vikur, að
því er greint er frá á fréttavef breska ríkis-
útvarpsins, BBC.
Framkvæmdastjórn ESB hefur lagt til
að lágmarksfæðingarorlof verði lengt í 18
vikur, en ekki er búist við að samkomulag
náist um málið meðal ESB-ríkjanna fyrr en
á næsta ári.
BBC greinir frá því að Bretland hafi
verið meðal þeirra ríkja sem lögðust gegn
lengingu orlofsins í 20 vikur. Lagt var fram
mat þar sem viðbótarkostnaður breskra
fyrirtækja við breytinguna var metinn á 2,5
milljarða punda, eða tæplega 450 milljónir
króna.
Svipaðar áhyggjur voru viðraðar í Frakk-
landi og Þýskalandi. Frakkar sögðu kostnað
heilsugæslu myndu aukast um 1,3 milljarða
evra (tæpa 198 milljarða króna) og Þjóðverj-
ar sögðu kostnaðaraukann verða 1,2 millj-
arða evra (183 milljarðar króna).
Belgía, sem veitir framkvæmdastjórninni
forystu, segir meirihluta ríkjanna hlynntan
frekari viðræðum um tillögu framkvæmda-
stjórnarinnar, um lengingu orlofs í 18 vikur.
- óká
Í MEÐGÖNGUSUNDI Sameiginlegur réttur íslenskra for-
eldra til töku fæðingarorlofs telur níu mánuði, margfalt
lágmark ESB-ríkja. FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
Viðræður um lengingu lágmarksfæðingarorlofs í ESB-ríkjum halda áfram:
Ráðherrar hafna tillögu um 20 vikna orlof
LÆTUR VEL AÐ HVOLPNUM Í dýragarði
í sunnaverðu Frakklandi komu nokkrir
ljónshvolpar í fyrsta sinn inn í hóp full-
orðinna ljóna í vikunni. NORDICPHOTOS/AFP
FRÉTTASKÝRING
Hver er staða krónunnar og er tíma-
bært að afnema gjaldeyrishöft?
Ætli Íslendingar að halda áfram
að nota krónuna er vafamál hvort
gjaldeyrishöft verði afnumin á
næstu fimm til tíu árum. Í skugga
hafta verður að byggja myntsvæð-
ið upp á nýtt með lágu raungengi
og lítilli einkaneyslu.
Svo mælir Ásgeir Jónsson, for-
stöðumaður greiningardeildar
Arion banka. Hann var einn
fjögurra frummælenda á morgun-
verðarfundi Arion banka um áhrif
gjaldeyrishafta og framtíð krón-
unnar.
Ásgeir tæpti á því að saga flot-
gengisstefnu hér hefði verið afar
stutt; staðið yfir frá 2001 og fram
til loka árs 2008 þegar höftin voru
innleidd til að stöðva útflæði á fjár-
magni úr landi í skugga banka- og
gengishruns.
Ásgeir var á móti höftunum í
fyrstu en hefur nú skipt um skoðun:
„Eftir á að hyggja má segja að þau
hafi verið nauðsynlegt böl, neyðar-
úrræði. Það hefði verið mjög erfitt
að endurskipuleggja fjármálakerf-
ið með fljótandi gjaldmiðli,“ sagði
hann og taldi langt í að krónan yrði
sett á flot á ný.
„Ég held að þjóðin vilji í raun og
veru ekki flotgengi nema hún sætti
sig við óstöðugt gengi. Það þarf að
ríkja sátt um það. En ég efast um
að við séum andlega tilbúin fyrir
fljótandi mynt,“ sagði hann.
Býst við langri kreppu
Ásgeir sagði seðlabanka annarra
ríkja hafa brugðist fljótt við þegar
róðurinn þyngdist á alþjóðlegum
lánsfjármörkuðum fyrir þrem-
ur árum. Þeir hefðu lækkað vexti
hratt og sett peningaprentvélarn-
ar í gang. Þetta hafi Seðlabanki
Íslands ekki gert. Þvert á móti hafi
hann brugðist seint við og afleið-
ingarnar eftir því orðið verri.
„Ein af ástæðum þess að við
lentum í þessu var sú að við gátum
ekki brugðist við; við gátum ekki
lækkað stýrivexti í núll og prent-
að peninga. Seðlabankinn var of
seinn. Það skref sem hann steig [í
fyrradag] hefði hann átt að stíga á
sama tíma í fyrra. Af þeim sökum
munum við sjá þessa niðursveiflu
verða dýpri og lengri en við höfum
áður séð,“ sagði hann.
Evran er lykillinn
Viðræður stjórnvalda um aðild
að Evrópusambandi eiga að fela
í sér inngöngu í myntbandalag
Evrópu, að mati Ásgeirs. Í kjölfar
yfirlýsingar um slíkt muni gengi
krónunnar jafna sig, hún fest við
gengi evru og sveiflast innan
ákveðinna vikmarka. Gangi það
eftir þurfi ekki að aflétta höftum
fyrr en yfirlýsing um slíkt verði
gefin.
„Markaðir eru framsýnir,“
sagði Ásgeir. „Um það leið og
fyrir liggur á einhverjum tíma-
punkti að skiptin fari fram munu
allar ákvarðanir miðast við það og
krónan taka við sér,“ sagði hann
og vísaði á bug svartsýnisröddum
um bága stöðu evrunnar í skugga
fjárhagserfiðleika Grikkja, Íra og
Portúgala. Fjarri því sem sumir
haldi fram telji hann engin ríki á
leið úr myntbandalaginu.
„Allar aðrar þjóðir myndu tapa
því. Í raun myndi bankakerfi
þessara ríkja tæmast undir eins
ef þau myndu lýsa því yfir að þau
gengju úr myntbandalaginu. Það
yrði íslenskt gjaldþrot, íslenskt
kerfishrun,“ sagði Ásgeir.
jonab@frettabladid.is
ÁSGEIR JÓNSSON Markaðir eru framsýnir. Um leið og stjórnvöld hér lýsa því yfir að stefnt sé að inngöngu í myntbandalag Evrópu
mun krónan taka við sér, segir forstöðumaður greiningardeildar Arion banka. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Krónan er ávísun á
haftastefnu í tíu ár
Ætli Íslendingar að halda í krónuna verða þeir að reikna með lítilli einkaneyslu
í skugga hafta um árabil. Seðlabankinn brást of seint við. Núverandi vaxtastigi
hefði átt að vera náð fyrir ári, segir Ásgeir Jónsson hagfræðingur.
Seðlabankinn hefur verið gagnrýndur síðastliðin þrjú ár
fyrir að hafa farið sér of hægt í lækkun stýrivaxta þegar
erfiðleika tók að gæta á alþjóðlegum lánsfjármörkuðum
árið 2007. Peningastefnunefnd lækkaði stýrivexti í fyrra-
dag og eru þeir nú miðað við skilgreiningu bankans 4,0
prósent. Á sama tíma eru stýrivextir í helstu nágranna-
löndum nálægt núlli.
„Við hreyfum vextina upp og niður eins og þarf til að
ná þeim markmiðum sem við höfum sett okkur. Menn
geta haft mismunandi skoðanir á því hvort við erum að
fara of hratt eða of hægt. Þeir hafa fullan rétt til þess,“
segir Már Guðmundsson seðlabankastjóri.
Hreyfa vexti í takt við markmið
MÁR
GUÐMUNDSSON
REYKJAVÍK Góðverkadagurinn,
Hafnarkortið og vinafjölskyld-
ur í Austurbæjarskóla eru meðal
þeirra verkefna sem í gær
fengu úthlut-
að styrkjum
úr Forvarna-
og framfara-
sjóði Reykja-
víkurborgar.
Heildarupphæð
styrkja nemur
um 6,75 millj-
ónum króna.
Jón Gnarr
borgarstjóri úthlutaði styrkj-
unum níu í gær í sjöunda sinn.
Hann sagði við afhendinguna að
verkefnin sem hlotið hefðu styrki
væru jafn ólík og þau hefðu verið
mörg. Þau hefðu verið „allskon-
ar“ og skemmtileg – hvert á sinn
hátt.
Úthlutað úr forvarnasjóði:
Alls konar verk-
efni fá styrki
JÓN GNARR
AKUREYRI Akureyrarbær mun
verja um 189 milljónum króna á
næsta ári til að breyta fyrirkomu-
lagi við sorphirðu og förgun.
Í fjáhagsáætlun sem lögð var
fyrir bæjarstjórn í vikunni. Í
greinargerð segir að verið sé að
stórauka endurvinnslu og minnka
sorp til urðunar, en þó er gert
ráð fyrir að sorphirðugjald verði
óbreytt frá þessu ári, eða 22.000
krónur á heimili. - þj
Sorphirða á Akureyri:
Endurvinna í
auknum mæli
UMHVERFISÁTAK Akureyringar stefna að
umhverfisvænni sorpförgun.