Fréttablaðið - 10.12.2010, Blaðsíða 26

26 10. desember 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Pólitískar deilur um Íbúðalánasjóð settu svip sinn á stjórnmál áranna fyrir
Hrun. Skiptist fólk gjarnan í fylkingar með
og á móti Íbúðalánasjóði og þá jafnframt
með og á móti húsnæðislánum
bankanna. Deilur um ríkisábyrgð
á sjóðnum og samkeppni hans við
bankakerfið stóðu árum saman.
Hér var deilt um kosti og galla
ríkisafskipta og markaðslausna
í húsnæðislánum, líkt og einn
kostur inn útilokaði hinn. Eftir á
að hyggja skiluðu þessar deilur
litlu: álitamál um ríkisábyrgð eru
til að mynda enn óleyst.
Það er mikilvægt að rífa
umræður um Íbúðalánasjóð upp
úr gömlum hjólförum. Skýrsla
Rannsóknarnefndar Alþingis dró
upp skýra og heldur dapurlega
mynd af húsnæðislánum bankanna. Enginn
getur því gagnrýnt Íbúðalánasjóð með því
að benda á glæstan feril bankakerfisins í
húsnæðislánum. Ófarir bankanna eru held-
ur engin ástæða til að hefja Íbúðalánasjóð
á stall og ræða um hann gagnrýnislaust. í
rannsóknarskýrslu Alþingis eru breytingar
á húsnæðislánakerfinu árið 2003 taldar ein
af stærstu hagstjórnarmistökum síðari ára.
Alþingi hefur nú samþykkt að ríkissjóður
geti lagt Íbúðalánasjóði til 33 milljarða og
fyrir liggur að leggja þarf sjóðnum til aukið
fjármagn á næsta ári. Þessi framlög eru
ekki beinlínis heilbrigðisvottorð
um starfsemi sjóðsins. Framlög
upp á tugi milljarða kalla auðvitað
á sérstaka rannsókn á starfsemi
sjóðsins í aðdraganda Hrunsins.
Alþingi ber að mínu viti skylda til
að standa fyrir slíkri rannsókn.
Vandamálum Íbúðalánasjóðs má
ekki sópa undir teppið eða gera
lítið úr þeim vegna gamalla pólit-
ískra deilumála.
Umræðu um fjárhag og starf-
semi Íbúðalánsjóðs verður að
setja í samhengi við stefnu stjórn-
valda í húsnæðismálum almennt.
„Sá maður sem á sína eigin jörð“
sagði Bjartur í Sumarhúsum, „hann er
sjálfstæður maður í landinu.“ Þetta var
stefnan í hnotskurn. Séreignastefnan í hús-
næðismálum hefur breyst í martröð fyrir
fjölda Íslendinga, ekki síst ungt fólk. Okkar
bíður það verkefni að skapa fjölbreyttari
kosti í húsnæðismálum og endurskoða
þjónustuhlutverk Íbúðalánasjóðs í sam-
ræmi við það.
Að eiga sína eigin jörð?
Húsnæðis-
mál
Sigríður
Ingibjörg
Ingadóttir
þingmaður
Samfylkingarinnar
Séreigna-
stefnan í hús-
næðismálum
hefur breyst í
martröð fyrir
fjölda Íslend-
inga.
Hressandi
Fátt er jafn hressandi og pólitískt
karp. Lilja Mósesdóttir og Pétur
Blöndal buðu upp á eitt slíkt á
Bylgjunni í gærmorgun. Þau körpuðu
um hvoru bæri að þakka að fyrsta
samkomulagið um Icesave var fellt
með tilheyrandi 200 milljarða
sparnaði fyrir ríkið. Lilja
byrjaði.
Bresturinn
Trúnaðarbrestur hefur orðið
milli Sjálfstæðisflokksins
og atvinnurekenda.
Óli Björn Kárason,
varaþingmaður
Sjálfstæðis flokksins,
hefur fellt þann dóm. Hann byggist á
því að Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, sagði í útvarpinu
um daginn að aðilar vinnumarkaðar-
ins væru ótrúverðugir þar til þeir
hefðu beðist afsökunar á að hafa
hvatt til staðfestingar á upphaflegum
Icesave-samningi.
Raunin
Þetta er auðvitað alvarlegt
mál enda hafa atvinnurek-
endur og Sjálfstæðisflokkur-
inn gengið hönd í
hönd lengur en
elstu menn
muna. Og
reyndar
gott betur en það. Atvinnurekendur
eru jú upp til hópa í Sjálfstæðis-
flokknum. Sumir vilja meira að segja
meina að atvinnurekendur séu
Sjálfstæðisflokkurinn. Þetta sé alla
vega sami grauturinn í sömu skálinni.
Í því ljósi er ekki gott að átta sig á
dómi Óla. Nema hann sé í raun að
segja að Sjálfstæðis flokkurinn
hafi brugðist sjálfum sér.
Nærtækara er að ætla að það
sem Óli meini í raun og veru
sé að trúnaðarbrestur hafi
orðið á milli atvinnurekenda
og Óla Björns Kárasonar. Sem
er náttúrlega ferlegt út af fyrir
sig.
bjorn@frettabladid.is
V
ið nýja Icesave-samkomulagið sem náðist í London í
fyrrinótt er aðeins eitt að gera; afgreiða það sem lög frá
Alþingi eins fljótt og hægt er og ljúka þar með einkar
óskemmtilegum kafla í Íslandssögunni. Nú þegar hefur
lausn málsins tafizt í nærri heilt ár frá því að forseti
Íslands synjaði lögum um fyrri samninginn staðfestingar í byrjun
ársins.
Hefði samkomulag, sambærilegt við það sem nú liggur fyrir,
náðst í marzbyrjun, áður en gengið var til þjóðaratkvæðagreiðslu
um Icesave-lögin, hefði mátt fullyrða að synjun forsetans hefði
verið íslenzkum hagsmunum stórlega til framdráttar. En biðin eftir
niðurstöðu hefur líka verið dýr. Enginn veit í raun hvaða fjármunir
og tækifæri hafa glatazt vegna áhrifanna á lánstraust Íslands og
fjárfestingar í íslenzku atvinnu-
lífi. Hins vegar liggur nú fyrir
svart á hvítu að skaðinn fyrir
skattgreiðendur af Icesave-
ævintýri eigenda og stjórnenda
Landsbankans er samkvæmt
nýja samkomulaginu aðeins
þriðjungur af því sem hann
hefði verið samkvæmt gamla
samningnum, að gefnum sömu forsendum um endurheimtur úr
búi gamla Landsbankans.
Að verulegum hluta skýrist sá sparnaður af nýjum vaxta-
ákvæðum, sem eru mesta afrek íslenzku samninganefndarinnar.
Að hluta til lækkar kostnaðarmatið hins vegar vegna styrkingar
krónunnar, sem út af fyrir sig hefur ekkert með samnings-
niðurstöðuna í London að gera.
Ákvörðun um að afgreiða ekki þetta nýja Icesave-samkomulag
með hraði væri jafnframt ákvörðun um að bjóða áfram banda-
mönnum og vinaríkjum Íslands birginn og gefa alþjóðlegum fjár-
málamarkaði langt nef. Hún væri ákvörðun um að kasta á glæ
verulegum ávinningi sem samningamennirnir hafa náð fram fyrir
Íslands hönd. Og líkast til yrði hún túlkuð sem svo að nú lægi
endan lega fyrir að Ísland hygðist ekki greiða skuldir sínar.
Hingað til hafa allir sem einhverja ábyrgð hafa tekið í Icesave-
málinu; ríkisstjórn, stjórnarandstaða og forseti lýðveldisins, ítrek-
að þá afstöðu að ekki stæði til að greiða ekki innistæðutrygging-
una, heldur stæði ágreiningurinn um kjörin. Þau hafa nú batnað
stórlega og eru mun betri en vaxtakjör sem öðrum ríkjum bjóðast
nú um stundir eins og Lee Buchheit, formaður íslenzku samninga-
nefndarinnar, benti á í gær.
Í samantekt samninganefndarinnar um niðurstöðuna frá London
kemur fram að verði hún ekki endapunkturinn megi gera ráð fyrir
að Ísland verði dregið fyrir EFTA-dómstólinn. Sú málsmeðferð
gæti tekið allt að tveimur árum og þarf ekki að hafa mörg orð um
þann skaða sem á meðan væri unninn í íslenzku efnahagslífi. „Ef
niðurstaða yrði Íslandi í óhag gætu vaknað spurningar um skaða-
bótaskyldu ríkisins og sérstök vandkvæði vegna framkvæmdar
EES-samningsins í framhaldinu,“ bætir samninganefndin við.
Þetta er rétt mat. Það er fræðilegur möguleiki að betri niður-
staða næðist fyrir dómi, en hvort það gerist vitum við ekki. Hins
vegar vitum við að frekari töf á málinu hefði enn meira tjón í för
með sér. Með samningum hefur Ísland stjórn á útkomunni en fyrir
dómi getur brugðið til beggja vona. Það er rétt og ábyrgt að setja
endapunktinn hér.
Nýtt Icesave-samkomulag minnkar skaðann.
Endapunktur