Fréttablaðið - 10.12.2010, Qupperneq 32

32 10. desember 2010 FÖSTUDAGUR
Ómar Stefánsson, bæjarfull-trúi Framsóknarflokks-
ins í Kópavogi, skrifar grein í
Fréttablað gærdagsins þar sem
hann furðar sig á nýrri reglu-
gerð umhverfisráðuneytisins um
öryggismál á sundstöðum. Ómar
telur það hið versta mál að börn-
um yngri en tíu ára sé nú óheim-
ill aðgangur að sundstöðum
nema í fylgd með syndum ein-
staklingi fimmtán ára eða eldri.
Hingað til hefur verið miðað
við átta ára aldur. Ómar segist
ekki sjá nein rök fyrir þessari
breytingu. Mér er bæði ljúft og
skylt að útskýra fyrir honum á
hvaða forsendum ákvörðun mín
byggir.
Breytingin er að sjálfsögðu til
komin vegna öryggissjónarmiða.
Hlutfall barna sem eru synd átta
ára er lægra en hlutfall þeirra
sem eru synd tíu ára gömul.
Einnig eru börn yngri en tíu ára
líklegri til að drukkna vegna
þess að þau hafa ekki eins góð
viðbrögð í öndunarvegi. Þannig
hafa kokviðbrögð alla jafnan
náð eðlilegum þroska við tíu ára
aldur.
Meðal þeirra sem styðja þessa
breytingu á reglugerðinni eru
Félag barnalækna, Umboðs-
maður barna, Samband íslenskra
sveitarfélaga og stjórn Samtaka
forstöðumanna sundstöðva á
Íslandi. Í umsögn Félags barna-
lækna og Sjóvá Forvarnarhúss
um umrædda breytingu eru
taldar upp fjórar ástæður fyrir
hækkun aldurstakmarks í tíu
ár:
1. Í rannsókn á tíðni drukknana
frá 1984 til 1993 kom fram að
42% allra barna sem rannsókn-
in náði yfir drukknuðu á opin-
berum sundstöðum. Flest þeirra
voru á aldrinum 6-9 ára.
2. Í könnun sem unnin var
af sundkennurum árið 1998
kemur fram að einungis 25%
barna sem náð hafa 8 ára aldri
eru synd samkvæmt gildandi
skilgreiningum sundkennslu.
3. Reynslan sýnir að flestir
foreldrar hugsa fyrst og fremst
um aldur barna en taka ekki
tillit til raunverulegrar sund-
kunnáttu barna sinna. Foreldrar
hafa í flestum tilfellum ekki
skýra mynd af því hvort barnið
er synt eða ekki og treysta um of
á gæslu sundlaugarvarða.
4. Samsetning íbúa á Íslandi
hefur breyst. Þau börn sem
hingað hafa flutt undanfarin
ár hafa mörg hver ekki hlotið
sundkennslu sem er sambærileg
þeirri sem veitt er hér á landi.
Í þessu ljósi tók ég þá ákvörð-
un að hækka aldurstakmarkið í
tíu ár. Ómar segist byggja and-
stöðu sína við þessa ákvörðun
á spjalli við sundsérfræðinga
og skorar því á mig að fresta
gildis töku reglugerðarinnar og
fá frekari umsagnir þeirra sem
þekkingu hafa á þessum málum.
Eins og fram kemur hér að fram-
an er afstaða mín meðal annars
byggð á þekkingu Félags barna-
lækna, Umboðsmanns barna
og stjórnar Samtaka forstöðu-
manna sundstöðva. Ef Ómar
telur sig búa yfir frekari upplýs-
ingum sem kynnu að hafa áhrif á
ákvörðun mína í málinu hvet ég
hann til að koma á minn fund og
gera grein fyrir þeim.
Öryggi barna á sundstöðum
Öryggi sundstaða
Svandís
Svavarsdóttir
umhverfisráðherra
Samviskufangar heimsins í dag eru hinir snauðu. Þær milljón-
ir sem njóta ekki mannréttinda og
lifa við fátækt. Fangelsið er stórt
og það er að finna um allan heim.
Fangelsið er rammbyggt og bygg-
ingarefnið eru mannréttindabrot.
Mannréttindabrot sem viðhalda
traustum múrum fangelsis. Skort-
ur á efnislegum gæðum er vissu-
lega ein birtingarmynd fátækt-
ar, sú birtingarmynd sem flestir
einblína á. En fátækt snýst ekki
eingöngu um skort. Fátækt snýst
öðru fremur um öryggisleysi,
kúgun, spillingu, ofbeldi, mis-
munun, útilokun og raddleysi.
Baráttan gegn fátækt þarf
að breytast, útrýming fátæktar
getur ekki falist eingöngu í hag-
vexti og aukinni landsframleiðslu,
þaðan af síður í ölmusu.
Auknar tekjur einar og sér
binda ekki enda á mannréttinda-
brot. Lausnin felst fyrst og fremst
í virðingu fyrir mannréttindum.
Lausnin felst í því að beina sjón-
um að þeim mannréttindabrotum
sem skapa fátækt og halda fólki í
fjötrum hennar.
Því er gerð rík krafa á ríkis-
stjórnir, alþjóðastofnanir, fyrir-
tæki og fjármálastofnanir að
byggja allar aðgerðir gegn fátækt
á virðingu fyrir mannréttindum,
bæði heima og heiman.
Mannréttindi fyrir alla
Hinn 10. desember árið 1948 var
Mannréttindayfirlýsingin sam-
þykkt á allsherjarþingi Samein-
uðu þjóðanna. Ætíð síðan hefur 10.
desember verið alþjóðlegi mann-
réttindadagurinn. Mannréttinda-
samtökin Amnesty International
byggja starf sitt á Mannréttinda-
yfirlýsingunni og telja afar mikil-
vægt að hver og einn sé meðvitað-
ur um efni hennar og leggi sitt af
mörkum til að réttindi þau, sem
þar eru skráð, verði virt.
Starf Amnesty International
tryggir að fórnarlömb mann-
réttindabrota gleymast ekki og
ríkis stjórnir sem gerast brotleg-
ar komast ekki upp með mann-
réttindabrot án þess að athygli
umheimsins beinist að þeim.
Þess vegna minnir Amnesty Inter-
national nú enn og aftur allar
ríkis stjórnir heims á þau réttindi
sem skráð eru í Mannréttinda-
yfirlýsingunni, réttindi sem yfir-
völdum ber að tryggja og um leið
hvetja samtökin almenning til
að styðja mannréttindabaráttu
Amnesty International.
Áskorun til íslenskra yfirvalda
Eitt af baráttumálum Amnesty
International er að fólk geti
dregið stjórnvöld til ábyrgðar
þegar efnahagsleg, félagsleg og
menningarleg réttindi eru van-
virt. Í dag, á alþjóðlega mann-
réttindadaginn eru tvö ár liðin
frá því að allsherjarþing Samein-
uðu þjóðanna samþykkti einróma
valfrjálsa bókun við alþjóða-
samninginn um efnahagsleg,
félagsleg og menningarleg rétt-
indi. Íslandsdeild Amnesty Inter-
national hefur nú ítrekað fyrri
áskoranir til íslenskra yfirvalda
um að Ísland undirriti og fullgildi
bókunina.
Bókunin opnar kæruleið fyrir
einstaklinga og hópa sem brot-
ið er á. Hún er mikilvægt skref
í þeirri viðleitni að tryggja
aðgang að réttlæti fyrir þolend-
ur mannréttindabrota. Fólk sem
lifir í sárri fátækt og hópar á
jaðri samfélaga sæta alvarleg-
ustu brotunum á efnahagslegum,
félagslegum og menningarlegum
réttindum, þar með talið réttin-
um til húsnæðis, fæðis, vatns og
hreinlætis, svo og réttinum til
heilsu og menntunar.
Amnesty International telur að
mannréttindi verði að vera mið-
læg í allri viðleitni til að draga
úr fátækt. Með því að gerast aðili
að bókuninni myndi ríkisstjórn
Íslands sýna að hún er reiðubúin
til að koma fram af ábyrgð gagn-
vart þeim sem búa við fátækt.
Fullgilding bókunarinnar er
raunhæft skref í átt að útrýmingu
fátæktar bæði heima og heiman.
Það er löngu tímabært að
tryggja aðgang að úrræðum
fyrir fórnarlömb allra mannrétt-
indabrota. Fórnarlömb brota á
efnahagslegum, félagslegum og
menningarlegum réttindum hafa
ekki notið sömu verndar og fórn-
arlömb brota á borgaralegum og
stjórnmálalegum réttindum. Full-
gilding bókunarinnar er því mikil-
vægt skref til að tryggja alþjóð-
lega vernd og réttlæti til handa
fórnarlömbum allra mannrétt-
indabrota.
Lausnin felst í réttlæti en ekki ölmusu
Með því að gerast aðili að bókuninni
myndi ríkisstjórn Íslands sýna að hún
er reiðubúin til að koma fram af ábyrgð
gagnvart þeim sem búa við fátækt
Flestir foreldrar
hugsa fyrst og
fremst um aldur barna en
taka ekki tillit til raun-
verulegrar sundkunnáttu.
Í grein í Fréttablaðinu í gær er fjallað um umræður á Alþingi
þar sem þingmenn ræddu leið-
ir út úr þeim vanda sem viðvar-
andi fækkun heimilislækna skap-
ar í heilsugæslunni um allt land.
Tvær leiðir voru nefndar, þ.e. að
mennta nýja stétt aðstoðarmanna
lækna eða að auka réttindi hjúkr-
unarfræðinga til að greina sjúk-
dóma eða ávísa lyfjum.
Viðfangsefni heilsugæslunn-
ar eru fjölmörg og mikilvægt að
þeir sem þangað leita geti feng-
ið þjónustu frá þeim fagmönn-
um sem besta þekkingu hafa á
hverju viðfangsefni. Heilsugæsl-
an þarf að vera skipulögð þannig,
bæði í áherslum og mannafla, að
hún standi undir nafni sem heilsu-
gæsla í stað þess að vera fyrst og
fremst læknamóttaka. Því þarf
að fjölga þeim fagstéttum sem
taka virkan þátt í störfum innan
heilsugæslunnar. Efla þarf hlut-
verk hjúkrunarfræðinga, sálfræð-
inga, félagsráðgjafa, sjúkraþjálf-
ara, iðjuþjálfa o.fl. fagstétta.
Það er ekki keppikefli hjúkrun-
arfræðinga að sjúkdómsgreina,
það gera læknar. Hjúkrunarfræð-
ingar geta hins vegar tekið að sér
sérhæfða móttöku fyrir lang-
veika sjúklinga, aldraða og ungl-
inga. Þeir geta haft eftirlit með
heilsu og líðan einstaklinga og
sinnt heilsuvernd, heilsueflingu
og forvörnum, unnið vistunar-
mat og umsóknir um ýmsa aðstoð
s.s. hjálpartæki, stoðþjónustu og
hvíldarpláss. Hjúkrunarfræðingar
geta endurnýjað lyfseðla hjá ein-
staklingum sem hafa langvinna
sjúkdóma. Þeir geta sinnt slysa-
móttöku og geta tekið að sér
aukna þjónustu þar s.s. að sauma
minni sár, leggja gifs, sjá um end-
urkomur o.fl.
Það er ekki þörf fyrir nýja heil-
brigðisstétt til að leysa skort á
heimilislæknum eða til að efla
heilsugæsluna. Með samstarfi
þeirra heilbrigðisstétta sem þegar
ættu að starfa innan heilsugæsl-
unnar og tilflutningi verkefna
milli þeirra, er hægt að tryggja
aukna þjónustu og að þeir sem
til heilsugæslunnar leita fái ætíð
þjónustu þeirra sem mesta þekk-
ingu hafa á hverju sviði. Í slíku
samstarfi felst þá jafnframt að
hver og einn fagmaður leitar ráð-
gjafar og eftir atvikum vísar verk-
efnum til annarra eftir því sem
við á. Þannig nýtist fagþekking og
fjármunir heilsugæslunnar best.
Tækifæri í heilsugæslunni
Heilsugæsla
Elsa B.
Friðfinnsdóttir
Formaður
Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga
Mannréttindi
Jóhanna K.
Eyjólfsdóttir
Framkvæmdastjóri
Íslandsdeildar Amnesty
International
AF NETINU
Stjórnvöld þráskölluðust við uppbyggingu heilsugæslu
Stjórnvöld þráskölluðust við uppbygginguna þar til eftir
hrun að loks fyrrverandi heilbrigðisráðherra, Álfheiður
Ingadóttir tók af skarið og ákvað að fjölga námsstöðum
í heimilislækningum og styðja þannig við uppbyggingu
heilsugæsluna þótt á erfðum tímum væri. Allt of seint var
brugðist við og vandinn orðin mjög mikill. Flestir heimil-
islæknar eru nú komnir vel á aldur eða vel yfir fimmtugt og margir hætta
störfum á næsta áratug.
Kjaraskerðingar og mikið vinnuálag auk frjáls aðgengis unglækna og
sjúklinga í aðrar sérgreinar hafa síðan gert það að verkum að sárafáir
unglæknar hafa nú áhuga á námsstöðunum. Þannig vantaði alveg að huga
að eðlilegri mönnun heimilislækna í heilsugæslunni hér á höfuðborgar-
svæðinu í rúman áratug og sem við erum nú að súpa seiðið af og skýrir
ástandið meira en nokkuð annað. Það ástand breytist ekki nema verulega
verði stutt við námsstöðurnar og starfsskilyrðin sem slík gerð fýsilegri hér á
höfuðborgarsvæðinu.
Ef síðan blikur eru á lofti að aðrar stéttir blandi sér með óeðlilegum
hætti í störf heimilislækna er hætt við að áhuginn minnki en frekar. Ef
breyta á heimilislækningum í færibandavinnu og sjálfvirka endurnýjunar-
afgreiðslu hjúkrunarfræðinga er vegið að sérfræðigrein heimilislækna og
sennilega best fyrir unglækna að velja sér strax aðra sérgrein innan læknis-
fræðinnar sem tryggir sjálfstæðan starfsvettvang í nútímalegri læknisfræði,
hér heima eða erlendis..
blog.eyjan.is/vilhjalmurari
Vilhjálmur Ari Arason
Fimm fræknar
Skáldin Gerður Kristný, Guðrún Hannesdóttir, Kristín
Jónsdóttir, Sigurbjörg Þrastardóttir og Þórdís Gísladóttir
lesa úr nýlegum ljóðabókum sínum.
FÖSTUDAGINN 10. DESEMBER KL. 17:00 Á SÚFISTANUM