Sameiningin - 01.01.1898, Blaðsíða 9

—169—
ok ef þeir menn koma út hingat, er þann siS bjóða, þá skal ek
þat vel flytja.'* Ef a8 því er spurt, hverju haldi kristindómrinn
hafi náð á sannfœring og hjartalagi íslendinga, þá vegr þessi
eini dráttr í sögunni meir en öll frásögnin um tilslökunar-til-
lögu þá, er þorgeir Ljósvetningagoði bar fram á alþingi til þess
að miðla málum milli kristinna manna og heiðingja. Sars dvelr
við þá máiamiðlan með hinni mestu ánœgju og beitir henni sem
sönnun fyrir því, að kristnitakan hafi verið allsendis einskis-
virði í trúarlegu tilliti. það, sem nú var tilfœrt úr Njálssögu,
ber þess vott, að það, sein œðst og göfgast var til ( sálarlífí ís-
lands, hneigðist í kristindómsáttina og þráði þangað. þess vegna
fetuðu þá líka svo margir af beztu mönnum landsins brátt eins
og af sjálfu sér í fótspor Njáls. því að sjálfsögðu höfðu allir
menntamenn þeirrar aldar talsverða hugmynd um hina nýju
trú, þó að hún hefði ekki enn þá beinlínis til þeirra náð.
þangbrandr er, ef til vill, liinn ofstopafyllsti af trúboðum
þeirrar tíðar. Eins og herra hans Ólafr Tryggvason í Norvegi
setti hann sér það fyrir að sýna, að kristinn riddari stœði að
að engu leyti hetjum heiðninnar að baki. En svo fús og fljótr
sem hann var til þess að leggja fram áþreifanlega sönnun fyrir
því, að Kristr gjörði sína menn fullt eins vopndjarfa eins og
hinir fornu Æsir, þá var þó jafnvel fyrir honum ekki sverðið
aðalatriðið. þangbrandr var trúboði. Hann kom til íslands
við annan mann. Og svo fullkomið frelsi sem hann tók sér til
þess að skora á heiðingja til hólmgöngu og fella þá á þann hátt
einn eftir annan, þá liggr þó í hlutarins eðli, að hugsanin var
ekki, þá er svo stóð á, að snúa fólki til kristinnar trúar með of-
beldi. Hann ferðaðist sveit úr sveit og „boðaði kristna trú“_
eins og hvað eftir annað er að orði komizt um hann, og hrakti
áhangendr hins forna átrúnaðar, mælti þeim á móti. Og margir
beztu menn og voldugustu höfðingjar létu fúsir skírast af hinni
hraustu hendi hans.
Og hvað sýnir málamiðlan þorgeirs Ljósvetningagoða ? í
rauninni ekki annað en það, að öllum hugsandi mönnum á ís-
landi, hvort sem þeir voru heiðnir eða kristnir, var það augljóst,
að kristnin, enda þótt í minna hluta væri að áhangendatölu, var
að andans afli heiðninni miklu yfirsterkari og hlaut óhjákvæmi-
lega að bera sigr úr býtum. Og stór-virðingarvert er það þá