Sameiningin - 01.08.1900, Page 20

fólgin, að lifa andlegu samlífi með Jesú Kristi, mannkynsfrels-
aranum,—þeir allir, sem ekki geta hugsað um sjálfa sig öðru
vísi en sem glataða menn, ef þeir fyrir einhver ill örlög yrði
frá honum slitnir,—þeir allir, sem í sannleika trúa á hið al-
þekkta, ógleymanlega orð hans: ,,Eitt er nauðsynlegt“,—
þeir allir geta líka fyllilega skilið, hve ómetanleg náðargjöf
j?að hlýtr að hafa verið fyrir forfeðr vora sem J>jóð að fá til
sín kristindóminn á löngu liðinni öld. Menn myndi skilja
það, þótt þeir Væri með öllu ófróðir um sögu þjóðarinnar bæði
fyrir og eftir kristnitökuna. Allir kristnir menn myndi ganga
út frá því sem sjálfsögðu, að það, sem þeir persónulega hafa
reynt sér verða til mestrar blessunar, kristindómrinn, hafi
einnig hlotið að verða þjóðinni í heild sinni til hins sama, ó-
metanlegrar, drottinlegrar hamingju. En svo er nú hins
vegar góðum guði fyrir það að þakka, að allr þorri íslenzkrar
alþýðu hefir náð að komast yfir svo mikla sögulega þekking á
hag forfeðra vorra úti á Islandi, að menn vita líka beinlínis
með fullkominni vissu úr þeirri átt, að það var alveg framúr-
skaranda heillaspor, sem þjóð vor til forna sté með kristni-
tökunni.
það er kunnugra en frá þurfi að segja, að tíminn allr,
sem leið frá landnámi íslands til kristnitökunnar, var fyrir
þjóðina í heild sinni mjög kuldaleg, dimm og grimm nætrtíð.
Hin villta víkingslund, harðneskjan, hefndargirnin var þá al-
ráðandi. Oss er að vísu unaðr að hugsa um hreystina og
hugrekkið, sem kemr fram svo glæsilega hjá hinum heiðnu
köppum þeirrar fornaldar. Og vér gleymum því ekki, að það
er líka þá til göfugr drengskapr hjá ýmsum þeirra forn-íslenzku
höfðingja. En þegar vér hugsum um það, að lang-mestr
hluti þjóðarinnar er þá ánauðugir þrælar, án allra mannrétt-
inda, og í annan stað um það, að höfðingjarnir, frjálsu menn-
irnir, geta aldrei á sárs höfði setið hver við annan, að alls-
staðar logar ófriðareldrinn, að vígaferlin og hryðjuverkin eru
eins og daglegt brauð, að landið allt fiýtr í blóði, og aðal-trú
manna er trú á sinn eigin mátt og megin, — þá getum vér ó-
mögulega litið á þá heiðnu öld öðruvísi en sem nótt — ömur-
lega, nálega stjörnulausa, helkalda vetrarnótt. En með