Sameiningin - 01.05.1948, Blaðsíða 4

66
Samhiningin
Efiir prófessor dr.
Richard Beck.
— ÞRIGGJA ALDA MINNING —
Yfir fáskrúðugar og rislágar bókmenntir Norðmanna á
síðari helmingi 17. aldar gnæfir skáldskapur prestahöfðingj-
ans Petter Dass líkt og fjall yfir flatneskju. Eigi að síður
á hann fyrirrennurum sínum í norskri ljóðagerð skuld að
gjalda, því að frá honum má rekja þræðina til þeirra með
ýmsum hætti, enda farast einum fremsta bókmenntafræð-
ingi Norðmanna, dr. Francis Bull prófessor, þannig orð um
hann í hinni miklu bókmenntasögu sinni:
“Petter Dass er bæði í trúarlegum skáldskap sínum, harma-
ljóðum og tækifæriskvæðum, sem og í hinni miklu lands-
hlutalýsingu sinni, sá maðurinn, sem rís hæst allra norskra
skálda á 17. öld, — hann er, meira að segja, hinn eini þeirra,
sem ber með heiðri skáldsheitið; fyrirrennarar hans eiga sér
að vísu nokkurt bókmenntasögulegt gildi, en verk hans og
persónuleiki hafa lifað fram á þennan dag. Heillar aldar list-
ræn viðleitni og trúarleg grandskoðun ná hjá honum há-
marki sínu á norskum vettvangi”.
Á árinu sem leið voru liðnar þrjár aldir frá fæðingu þessa
mikilhæfa og áhrifaríka leiðtoga og öndvegisskálds þeirra
frænda vorra, og var þess atburðar að sjálfsögðu minnst á
verðugan hátt heima fyrir í Noregi, bæði í ræðu og riti og
með hátíðahöldum, og vafalaust einnig annarsstaðar á
Norðurlöndum, því að áhrif hans náðu langt út fyrir landa-
mæri heimalands hans, rneðal annars til íslands. Að minnsta
kosti einn sálma hans, hinn fagri og hreimmikli lofsöngur,
“Kirkjan er oss kristnum móðir” — í þýðingu Helga lektors
Hálfdánarsonar, — hefir lengi staðið í íslenzku sálmabókinni
og verið mikið sunginn.
Petter Dass er átthagaskáld í óvenjulega djúpstæðri og
víðtækri merkingu þess orðs. Hann var Hálogalendingur í
móðurætt, fæddur á þeim slóðum og eyddi þar bernskuárum
sínum, helgaði þeim landshluta langt og margþætt leiðtoga-
starf, bæði í veraldlegum og andlegum efnum, og hefir reist
honum þann lofköst í kvæðum sínum, sem óbrotgjarn hefir
reynst í hálfa þriðju öld.