Sameiningin - 01.02.1932, Síða 15

45
hafi orðið fyrir aga fyrir áfengisnautn. Hva'ð er nú í þessum
vitnisburði til að sanna að ástandið hafi farið versnandi? Er það
ekki fremur lítið? Það er tæpast hægt að ganga fram hjá þeirri
staðreynd að áfengisnautn hafi valdið miklu rneiri vandræðum
alment við mentastofnanir fyrir fimtán til tuttugu árum síðan, en
raun er á nú, þrátt fyrir hina stöðugu viðleitni úr hópi andstæð-
inga vínbannsins að hvetja til óhlýðni við lögin.
Þá er sú ákæra að vínbannið styðji að ólöghlýðni alment.
Hljómar hún að vísu nokkuð einkennilega á vörum þeirra, sem
sjálfir kannast við að þeir hirði ekki um löghlýðni nema lögin
séu eftir þeirra geðþótta. Hver góður borgari hefir að sjálfsögðu
rétt til að vera andvígur lögum, sem gengið hafa í gildi, og gera
alt hvað hann getur á heiðarlegan hátt til að fá þau nurnin úr gildi.
Það er réttlát og lögbundin leið til þess að koma fram vilja sínum.
En að leitast við á allan hátt að styðja að óhlýðni við gildandi lög
samrýmist illa þeim ákafa fyrir löghlýðni alment, sem flaggað
hefir verið með af andbanningum. Svo er skákað í því skjóli að
það sé tekið að fyrnast yfir sögu þess er gerðist áður en vínbannið
gekk í gildi. Var brennivínsauðvaldið í landinu þá alment auð-
kent af löghlýðni ? Eða er það einn árangur af vínbanninu, að úr
þeirri átt er nú vandað um svo mjög í þessu efni? Það þarf
fleira að athuga en vínbannið eitt til að gera sér grein fyrir hvernig
ástatt er með löghlýðni Að hreyfimyndirnar eigi mikinn þátt i
því að gera glæpaferil aðgengilegan, er kunnugra en frá þurfi aS
segja. Annað er losið á heimilum landsins, sem hefir stórum
aukist á síðari árum. 1 ríkinu Washington t. d. er það talið eitt
af því, sem mestan þátt eigi í lagabrotum meðal hinnar yngri kyn-
slóðar. Þannig mætti fleira upp telja. En það er umsvifaminst
að skella allri skuldinni á vínbannið, án frekari sannana. En það
ber ekki vott um athugun og sannleiksást.
Algeng aðferð að vega að vinbanninu, er að halda því fram
a® það sé alt af að tapa fylgi. Þetta kann að vera, þó það geti
verið álitamál. En réttast er að skíra frá staðreyndum fremúr
en niðurstöðum, og leyfa svo hverjum einum að draga sínar eigin
ályktanir. Ef litið er á síðustu tíu ára sögu, kemur ýmislegt í ljós.
Tuttugu og tvö ríki hafa á því tímabili hert að vínbannslögum
sínum. Tuttugu ríki hafa haldið vinbannslögum sínum að mestu
óbreyttum, þrátt fyrir stöðuga árás á þau og tilraunir til að fá þau
afnumin. Aðeins fimm ríki hafa numið úr gildi vínbannslög sín.
Það er tæpast komið eins nærri því og oft er gefið í skyn að al-
þjóðar vínbannið verði numið úr gildi.
Ef til vill álítur einhver að tvö síðustu árin eða svo, sýni aðra