Sameiningin - 01.07.1927, Blaðsíða 16

200
Sögurnar bera þess vott, að jafnvel Haraldur hárfagri var
engir.n trúmaÖur á heiðna vísu. Á io. öld voru Noregs konung-
ar flestir fráhverfir heiÖni. Eiríkur lét skírast nýkominn til Eng-
lands. Hákon góði (935—61) tók trú. Haraldur gráfeldur og
bræður hans tóku trú “brutu hof og spiltu blótum.”
Er slíkir höfðingjar höfnuðu heiðni, smáhnignaði henni hjá
þjóðinni norsku. Danmörk var þá kristin. Svíþjóð hafði tekið
trú á 9. öld. Suðureyjar, írland og England höfðu kristnast, sem
alkunna er.
“Á Islandi lítur út fyrir að kæruleysið og trúleysið hafi
verið enn meira og almennara en í Noregi,” segir dr. Finnur
Jónsson, prófessor í norrænum fræðum við Kaupmannahafnar há-
skóla ÓBókm.s. 14). — Landnáma segir um annan höfuð land-
námsmann íslands: “Enn Hjörleifr vildi aldri blóta.” En son-
arson Ingólfs, hins hornsteinsins í landnámi ættjarðar vorrar,
Þorkell máni, var sá maðurinn, er í 'banasótt sinni “fal sik í hendi
þeim guði, er sólina hafði skapat.”—
Eg geri mér von um, að nokkur fleiri dæmi styðji málstað
minn. Á þeim dæmum er enginn hörgull. Auknefni ýmsra land-
námsmanna bera órækan vott um fráfall frá heiðinni trú í þann
tíð. Um þá Hall goðlausa, son Helga goðlauss, segir Landnáma:
“Þeir feðgar vildu eigi blóta.” Afi Bjarnar Hítdæla-kappa var
auknefndur goðlauss. Kjalleklingar gerðu lítið úr helgi Þórsness.
Um skirða og kristna menn getur víða.
Örlygur gamli kom út úr biskupsfóstri í Suðureyjum. Flutti
hann með sér kirkjuvið og gerði kirkju að Esjubergi, nálægt 100
árum fyrir kristnitöku þjóðarinnar. Segir sagan: “Margir frænd-
ur Örlygs hölluðust að kristni þótt óskírðir væru.” Meðal afkom-
enda hans var Eiríkur Grænlands biskup.
Sagt er um sonarson Svartkels hins breska, að hann “baðst
fyrir at krossi.” Margt landnámsmanna var frá Bretlandseyjum.
Hæpið er að telja þá heiðna menn. Ýmsir báru auknefnið kristni.
í heiðnum sið létu menn skírast til kristni og gerðu kirkju á bæ
sínum.
Unnar djúpúðgu minnast flestir. “Hún var ættstór, vel
kristin og trúuð.” Hafði hún meS sér tuttugu karla frjálsa og
annað lið. Ótrúlegt er að heiðnin hafi átt þar örugt fylgi.
Ekki er sú tilgáta mín djarfari en sumar tilgátur vísindanna,
að hinn fagri kærleiksþáttur i æfis'ögu Ingimundar gamla hafi
fremur stafað frá kristindóminum en heiðinni trú. Félagi Ingi-
mundar, Sæmundur, var suðureyskur maður og því í hið minsta
kunnugur kristindóminum.