Sameiningin - 01.07.1927, Blaðsíða 24

214
Tóku kristnir menn þá upp þann sið, aÖ setja við húsdyr
sínar körfur með áletrunum um, að þær væru ætlaðar slíkum
börnum. Er þar fyrsti vísir barnaheimila kristinnar kirkju.
Áreiðanlega er hér einhver munur á kris'tindómi og heiðin-
dómi. En sízt er það furða, þótt kristninni hafi reynst örðugt og
sein unnið verk, að útrýma öllum þeirn óskapa arfi frá heiðnum
heimi.
En hvað er um heiðindóm Norðurlanda, einkum íslands ?
Oflangt mál yrði jjað hér að rekja öll dæmi sagna vorra í því
efni. Læt eg fá orð nægja um þá hlið málsins.
Háttum heiðinna feðra vorra, þótt hraustir drengir væri, kipti
mjög í kyn til þess, sem þegar er vikið að. Dráp gamalmenna var
tíðkað. Einhver ætternisstapi, var þeirra Betel. Útburð barna
létu jafnvel höfðingjar sér sæma. Mannfórna til heiðinna goða
er marg getið. Fórnuðu rnenn jafnvel börnum sínum. Réttleysi
kvenna í heiðnum sið er alkunnugt. Frjálsborna menn og konur
hneptu þeir í þrældóm. VíkingalífiS var atvinna hinna efnilegu
og fræknu. Að senda ung kappaefni út í heim þeirra erinda var
að menta þau. Var þá einatt rænt því er hönd á festi, bæir og
þorp lögð í eyði, mannfólk strádrepið og konur herteknar. Ekki
hlífðu víkingar kirkjum eða klaustrum, og sízt var að sökum að
spyrja, ef um févon eða frægð var að tefla.
Visa eg þeim, er orð mín kynnu að efa, til sagna vorra og
rita hinns sagnfróða manns síðari árá, Jóns J. Aðils.
Eða hafa þeir, er líta hýru auga til heiðninnar, lesið fornald-
arsögurnar ?
Þar má finna sumar af hinum hræðilegustu myndum heiðin-
dómsins. Þar kemur sú frásaga fyrir, að heiðin móðir fargar
sonum sínum, steikir hold þeirra og gefur föðurnum að eta.
Verði sú vörn flutt í því efni, að hér sé fremur um æfintýri
en sannsögulegan atburð að ræða, er mér vist heimilt aö minna á
það, að sú kenning er flutt opinberlega vor á meðal, að æfintýri og
skáldsögur hafi eiginlega æðra gildi en sannsögulegar frásagnir.
Flestum mun ljóst, hve örðugt er að gera grein fyrir stofnun,
stefnu og starfi kristindómsins og kristinnar kirkju, í erindi, er á
sama tíma fjallar um hin andvígu öfl trúarlifsins. En umtalsefní
mitt krefst þess, að eg sýni þó einhverja viðleitni í því efni.
í niðurlagi þeirrar æfisögu Jesú, sem kend er við Matteus,
getur þess, að Jesús skilur við lærisveina sína. Hann gerir s'íð-
ustu ráðstafanir um áframhald þess erindis, er hann átti í heim
mannanna. Hann, sem hvorki átti gull né silfur, gerir sína erfða-
skrá á þessa leið :