Sameiningin - 01.02.1917, Side 12

364
hefði í hyggju að gjöra mig útlægan og loka spítalanum og
skólum Armeníumanna. Samkvæmt lögmáli Múhameðs-
manna má “vantrúaður maður” (þ.e.a.s., sem er ekki Múha-
mleðstrúar) stunda atvinnu sína í landinu eitt ár óáreittur;
að þeim tíma liðnum, verður hann annað hvort að taka Mú-
hameðstrú eða fara úr landi burt; að öðrum kosti á hann að
verða ófrjáls maður og gjalda sérstakan skatt.
pegar Tyrkir unnu Constantinopel var öll verzlun lands-
ins í höndum útlendinga. Genóu-menn áttu þar sérstaklega
miklar eignir og reiðu mikla. Tyrkir sáu, að þeir gátu ekki
séð fjármálum landsins borgið án aðstoðar útlendinganna.
Ekki gátu þeir neytt trú sinni upp á fólk þeirra þjóða, sem
þeir áttu ekki yfir að segja, svo að þeir tóku upp það ráð, til
þess að bókstaf lögmálsins yrði fullnægt, að lýsa því yfir, að
mjenn annara þjóða þar í landi og eignir þeirra væru fyrir
utan landslög og rétt, og væru undir stjóm heimalands síns
fyrir milligöngu ræðismannanna, og þyrftu því ekki að lúta
tyrkneskum dómstólum. Með þessu móti töldu Tyrkir sér
trú um það, að eiginlega væru útlendingar utan Tyrkjaveld-
is, þó að þeir væru þar búsettir, og því bæri Tyrkir enga
ábyrgð á trú þeirra. pessir samningar, sem gjörðir voru
Tyrkjum til þæginda, en ekki útlendingunum, voru nefndir
“Capitulation”; en Tyrkir lýstu þá ógilda í Október 1914.
Múhameðsmönnum er mjög ant um það, að útbreiða
trú sína, og landstjórinn var of góður Múhameðsmaður til
þess, að láta gesti sína frá sér fara, án þess að tala máli
trúar sinnar við þá. f því skyni bjóða Múhameðsmenn
“vantrúuðum mönnum” til veizlu fimtánda daginn í Rama-
zan. Landstjórinn hóf trúmálasamtalið með því, að leggja
þessa spurningu fyrir biskupinn:
“Viljið þér, lávarður minn, gjöra svo vel að segja mér,
hvað þér álítið að eg verði að gjöra, til þess að komast í
Paradís ?”
“Yðar hágöfgi,” svaraði biskupinn, “eg trúi því, að
vegna Jesú Krists fyrirgefi Guð mér syndir mínar, og taki
mig til sín í Paradís.”
“Nei, herra minn, svaraði landstjórinn, “það er mér ó-
mögulegt að fallast á; því eg trúi því, að Guð sé algjörlega
réttlátur og fari ekki í manngreinarálit. Eg er landstjóri
hér og í raun og veru einvaldur. Setjum svo, að einhver
vinur yðar hafi verið settur í varðhald, fyrir skuld, sem
hann á ógreidda stjórninni.*) J?ér komið til mín og segið:
“Vinur minn er í varðhaldi fyrir skuld, sem hann getur
aldrei borgað; eg bið yður um að gjöra það fyrir mig. að
*) Samkvæmt lögum Tyrkja, mg, setja menn I varSUald fyrir
skuldir og halda þeim þar, þangaö t'il skuldin er borguö i peningum;
varöhaldsvistin sjálf, er ekki talin til lúkningar skuldinni.