Fréttablaðið - 05.04.2011, Síða 30

5. apríl 2011 ÞRIÐJUDAGUR22 22
menning@frettabladid.is
Tónlist ★★★★★
Jóhannesarpassían eftir Bach
í Hallgrímskirkju
Mótettukórinn og Alþjóðlega
barokksveitin í Haag
Wagner er svo gott sem bannað-
ur í Ísrael. Hann hafði líka megna
fordóma fyrir Gyðingum, og svo
elskaði Hitler hann.
Færri vita að tónsmíð eftir Bach
hefur verið umdeild af svipuðum
ástæðum. Það er Jóhannesarpassí-
an, stórt verk fyrir kór, einsöngv-
ara og hljómsveit. Verkið byggir á
textanum í Jóhannesarguðspjalli
og fjallar um dauða Jesú Krists.
Af öllum guðspjöllunum er gyðing-
um þar mest kennt um dauða hans.
Þeir eru vondi gæinn í sögunni.
Í sumum uppfærslum á Jóhann-
esarpassíunni hefur textanum
verið breytt, „gyðingar“ orðið að
„fólkinu“. Ég gat ekki betur séð
en að svipaðar leiðréttingar hefðu
verið gerðar á íslensku þýðing-
unni í tónleikaskránni á tónleik-
um í Hallgrímskirkju á föstudags-
kvöldið.
Þetta skipti svo sem litlu máli.
Jóhannesarpassían er magnað tón-
verk, burtséð frá því hverjir eiga
sök á krossfestingunni. Kóratriðin
eru fögur og sumar aríurnar svo
hrífandi að það er alveg einstakt.
Ég varð ekki fyrir vonbrigðum
með flutninginn nú. Leikur Alþjóð-
legu barokksveitarinnar í Haag
var stílhreinn og akkúrat – og
dálítið hlutlaus, sem hæfði ríku-
legri endurómun Hallgrímskirkju
prýðilega. Og Mótettukór Hall-
grímskirkju söng af hástemmdri
hjartahlýju, túlkunin var blátt
áfram, en samt einlæg.
Einsöngvararnir stóðu sig frá-
bærlega vel. Mesta athygli vakti
frammistaða Benedikts Krist-
jánssonar, sem var guðspjalla-
maðurinn og sagði söguna. Hann
söng meira og minna allan tímann,
en verkið tekur um tvær klukku-
stundir. Mikið var á hann lagt.
Hann þurfti að túlka alls konar til-
finningar með fínlegum blæbrigð-
um sem komu merkilega vel út hjá
honum. Rödd hans var að vísu ekki
sterk, en hún var falleg og túlkunin
var nægilega fjölbreytt til að halda
spennunni í frásögninni.
Ég verð líka að hæla Andra Birni
Róbertssyni fyrir hlutverk hans
sem Jesús. Andri hefur magnaða
rödd og það var einfaldlega unaður
að hlusta á hann syngja.
Aðrir einsöngvarar voru í minni
hlutverkum, þau Þóra Einarsdóttir,
Ágúst Ólafsson og Sigríður Ósk
Kristjánsdóttir. Þau voru öll frá-
bær. Ég verð sérstaklega að nefna
aríuna „Betrachte, meine Seel“
sem Ágúst söng, en hún var svo
falleg í meðförum hans að ég
gersamlega gleymdi stund og stað.
Frammistaðan í hinum og þess-
um atriðum var þó ekki það sem
mestu skipti. Það var heildarsvip-
urinn sem var málið. Hann skrif-
ast fyrst og fremst á stjórnand-
ann Hörð Áskelsson, sem sannar
það enn og aftur að hann er einn
af mestu tónlistarmönnum þjóð-
arinnar. Hann hélt utan um alla
þræði verksins af smekkvísi og
fagmennsku. Tónlistin fékk að
flæða tilgerðarlaust. Og samt var
hún þrungin tilfinningum. Fyrir
bragðið varð Jóhannesarpassían
að einhverju sem var miklu meira
en tónlist. Hún var dyr inn í æðri
veruleika sem ekki er hægt að lýsa
með orðum. Ég var djúpt snortinn
þarna um kvöldið. Jónas Sen
Niðurstaða: Frábær flutningur á
Jóhannesarpassíunni eftir Bach.
Inn í annan veruleika
Ragnheiður Gestsdóttir, rit-
höfundur og myndlistar-
kona, hlaut Sögusteininn
sem afhentur var í fjórða
sinn um helgina.
„Það hefur mikla þýðingu fyrir
mig að fá svona viðurkenningu frá
fólki sem leggur ómælda vinnu í að
vekja athygli á bókum fyrir börn,“
segir Ragnheiður Gestsdóttir, sem
hlaut Sögusteininn, barnabókaverð-
laun Ibby sem afhent voru á Íslandi
í fjórða sinn um helgina. „Þetta er
mikil hvatning.“
Verðlaunin eru veitt rithöfundi,
myndlistarmanni eða þýðanda
sem með höfundarverki sínu hefur
auðgað íslenskar barnabókmennt-
ir. Í umsögn dómnefndar segir að
Ragnheiður hafi með skáldsögum
sínum, myndskreytingum, létt-
lestrarefni, endursögðum ævin-
týrum og fleiru lagt fram mjög
mikilvægan skerf til íslenskra
barnabókmennta.
Ragnheiður ólst upp á bóka-
heimili þar sem það þótti eðlilegt
að leggja ritstörf fyrir sig og segir
hún það hafa án efa kveikt áhuga
hennar á að skrifa fyrir börn.
„Ég reyndi ýmislegt annað, til
dæmis að kenna, og fór í háskóla
til að rannsaka þessi mál frá hinni
hliðinni. Svo er bara svo gaman að
búa eitthvað til sjálf. Börn hafa
alltaf heillað mig, ég á fjögur sjálf
og finnst börn mjög skemmtilegt
fólk. Síðast en ekki síst finnst mér
mikilvægt að þessari bókmennta-
grein sé sinnt og það hefur hentað
mér.“
Ragnheiður segist vera svo gott
sem búin með eitt handrit að nýrri
barnabók og er með nokkur önnur
í bígerð.
„Ég vinn yfirleitt að nokkrum
verkefnum í einu, finnst það þægi-
legast. Eitt er nánast frágengið en
það er ekki kominn neinn útgáfu-
dagur á það ennþá.“
Vigdís Finnbogadóttir, fyrrver-
andi forseti Íslands, afhenti Ragn-
heiði verðlaunin, en hún hlaut 500
þúsund krónur í sigurlaun. Dóm-
nefnd skipuðu Anna Heiða Páls-
dóttir bókmenntafræðingur,
Ármann Jakobsson bókmennta-
fræðingur og Ragna Sigurðardótt-
ir, myndlistarkona og rithöfundur.
bergsteinn@frettabladid.is
Börn eru mjög
skemmtilegt fólk
Myndlistarhátíðin Sequences
býður upp á daglega fyrirlestra í
samstarfi við Listaháskóla Íslands
frá og með deginum í dag til 7.
apríl. Fyrirlestrarnir verða haldn-
ir í myndlistardeild Listaháskóla
Íslands, Laugarnesvegi 91, í stofu
24, klukkan 13 til 15.
Fyrirlestrarnir fara fram á
ensku og íslensku en í þeim mun
þorri erlendra listamanna sem taka
þátt í hátíðinni ræða verkin sín og
nálgun á gjörningnum, sem aðal-
áhersla er lögð á á hátíðinni í ár.
Gunnhildur Hauksdóttir, myndlist-
armaður og varaformaður Nýlista-
safnsins, stjórnar umræðum.
Í fyrsta fyrirlestrinum í dag
ræðir Gunnar J. Árnason um
Hannes Lárusson, heiðurslista-
mann Sequences 2011. Á miðviku-
dag fjallar Gunnhildur um „per-
formansinn“ og augnablikið og á
fimmtudag ræðir Silje Silden um
samnorræna gjörningavettvang-
inn Nordic Tantrum.
Fyrirlestraröð
Sequences hefst í dag
DYNTIRNIR Í AGLI Laurence de Looze, prófessor í samanburðarbókmenntum við University of Western Ontario, fjallar
um þversagnakennda skapgerð Egils Skallagrímssonar í opnum fyrirlestri í stofu 101 í Odda klukkan 16 í dag. De Looze er
sérfræðingur í evrópskum bókmenntum miðalda og endurreisnartímans og hefur meðal annars fjallað um sjálfsævisögulega
þætti í verkum miðaldahöfundanna Juan Ruiz, Guillaume de Machaut, Jean Froissart og Geoffrey Chaucer.
HANNES LÁRUSSON Hannes er heiðurslistamaður Sequences 2011. Gunnar J.
Árnason flytur fyrirlestur um hann í dag. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
RAGNHEIÐUR OG VIGDÍS Vigdís Finnbogadóttir afhenti Ragnheiði Gestsdóttur Sögu-
steininn, sem afhentur var í fjórða sinn um helgina.
Ágúst Ólafsson
Gissur Páll Gissurarson
Hulda Björk Garðarsdóttir
Valgerður Guðnadóttir
Antonía Hevesi, píanó

Leikstjóri: Ágústa Skúladóttir
Leikmynd: Guðrún Öyahals
Búningar: Katrín Þorvaldsdóttir
Lýsing: Magnús Arnar Sigurðarson

PERLUPORTIÐ
FRUMSÝNING 8. APRÍL 2011
SPRELLFJÖRUG ÓPERUSKEMMTUN!