Faxi - 01.05.1984, Blaðsíða 18

SKÚU MAGNÚSSON
Sjóslysaannáll Kej
FORMÁLI.
Annáll þessi er saminn á árunum 1979-81. Fyrirhugað var að hann birtist í riti því sem
Sögufélag Suðumesja ætlaði að gefa út. Þar sem óvíst er hvenær það rit kemur ákvað ég að
biðja ritstjóra Faxa að birta annálinn.
Sjóslysaannáll þessi byrjar snemma á 19 öld og nær allt til ársins 1976. Framan af eru
atburðimir strjálir, en er líða fer á þessa öld verða fleiri slys og skipatjón enda vex útgerð
hröðum skrefum. Annállinn nær aðeins yfir Keflavík og nefnir keflavíska báta, hvar svo sem
þeim hefur hlekkst á. Einnigergetiðþeirra sem drukknað hafa eftirþvvísem heimildireru til
um.
Aðalheimildir eru dagblöðin, ennfremur tímarit, og nokkuð af óprentuðum gögnum á
opinberum söfnum. Heimilda ergetið jafnáoðum við hvem atburð. Seinast mun égsvo birta
skrá yfir allar heimildimar.
Sjálfsagt má fáfyllrai upplýsingar um skipströnd á 19. öld í Keflavík. Og e.t.v. frá 17. og
18. öld, ef skjallegar heimildir væru kannaðar betur. Á égþásérstaklega við dómabækur. En
það sem verður hér tapast ekki þangað til að slík könnun hefur verið gerð. Aðalatriðið er að
hér er eingöngu stuðst við samtímaheimildir, sem eiga að vera tryggari en endursagnir síðari
tíma.
Inngangur —
Staðhættir við Keflavtk
Milli Keilisness á Vatnsleysu-
strönd og Rosmhvalaness liggur
breiður fjörður, sem Stakksfjörð-
ur nefnist. Innstu takmörk hans
eru sendin fjaran í Njarðvík.
Fjörðurinn dregur nafn af stökum
klettadrangi sem er skammt undan
Hólmsbergi. Heitir drangurinn
Stakkur. Hafa vesturmörk fjarð-
arins stundum verið miðuð við
klettadrang þennan, en hann er
við norðurmynni Helguvíkur, sem
svo mjög hefur komið við sögu í
sambandi við olíubirgaðstöð varn-
arliðsins.
Eins og fyrr segir eru vesturtak-
mörk Stakksfjarðar við Rosm-
hvalanes, sem gengur norður úr
Reykjanesskaga. Nafnið á nesinu
er ævafornt, trúlega jafngamalt
landnámi norrænna manna á þess-
Skúli Magnússon.
Höfnin í Vatnsnesvík í ágúst 1975. Erlent skip liggur við hafnargarðinn. Ljósm.:
Jóhann Guðmundsson.
um slóðum. Nú hefur það horfið
úr daglegu tali, en nafnið Suður-
nes komið í staðinn.
Meðfram nesinu Stakksfjarðar-
megin er Hólmsberg, hátt stand-
berg, sem kennt er við hólma sem
er skammt undan landi í Leiru. í
Hólmsbergi er nokkurt fuglalíf.
Helguvík gengur inn í Bergið til
vesturs úr Stakksfirði. Víkin er lítil
en hrein og þar leita skipin oft
skjóls í vestan átt sem getur orðið
nokkuð hvöss hér. Sumarfagurt er
í Helguvík. í góðu veðri sér á
fjallahringinn umhverfis Faxaflóa,
allt frá Snæfellsjökli og Esju til
syðstu fella á Reykjanesskaga.
Blasir þá við Vogastapi og Vatns-
leysuströnd. En á heiðskírum vetr-
arkvöldum má sjá ljósadýrðina á
Reykjavíkursvæðinu og jafnvel
ljósin í skíðalyftum í Bláfjöllum.
Ströndin frá Leiru og inn að
Helguvík er þverhnýpt öll og
hömrum girt. Aðeins á stöku stað
er ruðningur niður að sjó þar sem
hægt er að skjótast um. En sjór
fellur víðast alveg að Berginu og
þar er hyldýpi. Skipaleiðin er því
hrein ef Stakkurinn er frátalinn.
Vertíð eftir vertíð hafa skip og bát-
ar siglt þessa leið frá verstöðvun-
um í Keflavík, Njarðvík og Vog-
um. Syðstu takmörk Hólmsbergs
eru í Keflavík. Þess vegna hefur sá
hluti bergsins stundum verið kall-
aður Keflavíkurbjarg, einkum af
ókunnugum. Þarna syðst er bergið
víðast aflíðandi í sjó fram og auð-
velt að komast þar til sjávar.
Keflavík liggur á milli Hólms-
bergs og Vatnsness. Víkin er lítil
NVí. L. U/SrPJK K /
~~~

\
(O M * * }

*tS2BBtL 2 2SS&ÆSÆ&.
Fí MCr n
NSKQC)f*FL-U£>m

Pifi'é.fKYaaæai
db

114-FAXI