Faxi - 01.12.1987, Page 14

töldu ekki ástæðu til að hafa þar
áhrif á.
Við lifum nýja tíma.
Það er ósk mín til Sparisjóðsins
á þessu 80 ára afmæli hans, að
hann megi vaxa og dafna og að
stjómendur hans hafi ávallt í huga
það sem áður hefur verið sagt, ,að
kjaminn verður að vera sterkur,
stinnur og seigur, ef hann á að
vera þess megnugur að halda því
er utaná hann hleðst.“
Til hamingju með afmælið,
Suðumesjamönnum til heilla.
Steinþór Júlíusson.
g veit ekki hvort það er
með ykkur eins og mig.
En ég verð að játa það að
fyrstu árin sem ég sat að-
alfundi og haustfundi Sparisjóðs-
ins vissi ég ekki hvert hlutverk
ábyrgðarmanna hans var. Mér var
það að vísu ljóst að ábyrgðarmenn
kusu í stjóm tvo af þrem stjómar-
mönnum og samþykktu reikning-
ana, þegar þeir vom bomir upp.
Að öðm leyti virtist mér að Karvel
sinnti skyldum allra með há-
stemmdum og skáldlegum ræðu-
flutningi eftir að formaður og
sparisjóðsstjórarnir höfðu flutt
skýrslur sínar. Eftir ræðu Karvels
virtust aðrir ábyrgðarmenn ekki
sjá ástæðu til að taka til máls. Að
sjálfsögðu má álíta sem svo, að
menn hafi verið það ánægðir og
sáttir við það sem þeim hafði ver-
ið flutt að þeir sæju ekki ástæðu
til að ræða það frekar eða vekja
máls á öðm. Eða hafa menn ekki
verið meðvitaðir um þá ábyrgð,
sem á þeim hvílir sem ábyrgðar-
aðilar?
Nú veit ég, að það er ekki að
vilja stjómar eða sparisjóðsstjór-
anna að ábyrgðaraðilar ræða ekki
málefni Sparisjóðsins á fundum.
Alveg hið gagnstæða. Eg veit að
vísu ekki hvað haustfundimir eru
gamlir, en ég held að til þeirra
hafi verið stofnað til að reyna að
auka þátttöku sparisjóðsaðila í
starfsemi Sparisjóðsins, auk þess
sem þeir fylgdust betur með gangi
mála, að fengnum þeim upplýs-
ingum, sem þar vom bomar á
borð. Það er skiljanlegt að stjóm
og sparisjóðsstjórar vilji hafa á
bak við sig vel upplýstan hóp
manna úr byggðarlögunum. Það
styrkir stöðu Sparisjóðsins í sam-
keppninni. Þeir em hæfari en
aðrir til að taka málstað Spari-
sjóðsins, ef á þarf að halda. Þeir
hafa í höndum upplýsingar og
vitneskju, sem aðrir hafa ekki.
Þetta er það, sem snýr út á við.
En það er ekki síður nauðsynlegt
til að styrkja innviðina, að spari-
sjóðsaðilar láti í sér heyra á
fundum Sparisjóðsins. Þótt við
höfum haft á að skipa í ábyrgðar-
stöðum greinda og gegna menn,
þá skjátlast þeim eins og öðram.
Skýst þó skýrir séu. Þeim er til
góðs að finna að sparisjóðsaðilar
fylgist með og komi sínum sjónar-
miðum á framfæri. Heiðarleg og
hreinskilin gagnrýni er öllum til
góðs.
En nú má spyrja. Er hægt að
ætlast til að sparisjóðsaðilar hafi
möguleika á að halda uppi gagn-
rýni eða fitja upp á nýjungum á
fundum Sparisjóðsins. Tökum
reikningana á aðalfundi. Spari-
sjóðsaðilar fá þá í hendur í
fundarbyrjun. Þetta er margra
blaðsíðna plagg. Endurskoðað af
löggiltum sem félagslega kosnum
endurskoðendum. Það inniheldur
viðamiklar fjármálalegar upplýs-
ingar um innlán og útlán og um
reksturafkomu og eignastöðu
Sparisjóðsins. Sparisjóðurinn er á
okkar vísu nokkuð stór stofnun og
reikningar hans viðamiklir. Þetta
er sett upp eftir ákveðnu kerfi og
raun samandregnar niðurstöður úr
umfangsmikilli reikningsfærslu.
Ég held að ábyrgðaraðilar almennt
hafi sára litla möguleika á að
gagnrýna reikningana. Þeir vita að
hér er allt satt og rétt, yfirlýst og
sannprófað af endurskoðendum
sem þeir treysta.
Aðalatriðið er: er tap eða gróði.
Menn eru glaðir, ef það er gróði,
en gramir, ef það er tap. Að vísu
geta menn lýst gleði sinni eða
gremju, og eiga sjálfsagt að gera
það. Reikningamir em mjög vel
skýrðir, þannig að menn hafa lítið
um að spyrja á eftir. Þó held ég að
upplýsingar, sem settar era fram
með glæmm festist ekki í minni.
Þær þyrftu að vera á prenti og
gætu þá frekar vakið umræður.
Venjulega em ekki önnur mál á
dagskrá aðalfundar, sem geta
vakið umræður.
Öðm máli gegnir um haustfund-
inn. Hann er opnari og ekki eins
formfastur og aðalfundur og þá
ættu menn að geta látið ljós sitt
skína ef þeir hafa vilja til.
Þá vil ég næst spyrja. Til hvers
ætlast lögin af sparisjóðsaðilum?
Hvert er þeirra hlutverk í spari-
sjóðakerfinu samkvæmt laganna
hljóðan? Eftir athugun á lögum
um sparisjóði nr. 87/1985 og
samþykktum fyrir Sparisjóðinn í
Keflavík frá 3/10/86, sem byggðar
em á fyrmefndum lögum, þá
finnst mér hlutverk sparisjóðsaðila
ekki vera mikið, þótt nauðsyn-
legt sé. í fyrsta lagi eru sparisjóðs-
aðilar nauðsynlegir til þess að
hægt sé að stofna sparisjóð. I öðru
lagi eru þeir nauðsynlegir til að
kjósa ákveðinn hluta sparisjóðs-
stjórnar. í þriðja lagi eru þeir
nauðsynlegir til að samþykkja
ársreikninga sparisjóðsins og setja
honum samþykktir. í fjórða lagi
em þeir nauðsynlegir til að slíta
sparisjóðnum.
Að öðru leyti en hér kemur
fram, þetta er að vísu í grófum
dráttum og mér kann að hafa
yfirsést eitthvað, er rétt að geta
þess að í 17. gr. laganna segir ,,að
æðsta vald í málefnum sparisjóðs
er í höndum aðalfunda og auka-
funda“. Á þessu sést að æðsta
valdið er ekki í höndum ábyrgðar-
aðila nema svona í 5—6 klukku-
stundir á ári. í hina 8754 eða 5 fer
stjóm sparisjóðs með málefni
hans, og æðsta vald. Á þessu sést
að nauðsynlegt er fyrir ábyrgðar-
aðilana að nota vel og af skör-
ungsskap valdið meðan það gefst.
Svo öllu gamni sé nú sleppt þá má
sjá það af því sem hér hefur verið
sagt að ábyrgðaraðilar hafa ekki
beint mikil áhrif á starfsemi spari-
sjóðs. En þeir eru nauðsynlegir
fyrir tilveru sérhvers sparisjóðs.
Að lokum vil ég spyrja. Hvers-
vegna hafa sparisjóðsaðilar ekki
frumkvæði í málefnum sparisjóðs-
ins? Hversvegna bera þeir ekki
fram mál af eigin frumkvæði? Ég
hefi ekki orðið var við slíkt.
Margar ástæður má sjálfsagt til
tína. í samþykktum er tekið
fram að á aðalfundi má ekki taka
fyrir önnur mál en þau, sem getið
er í dagskrá. Þó er hverjum spari-
sjóðsaðila heimilt að fá ákveðið
mál tekið til úrlausnar á aðal- og
aukafundum sparisjóðsins, ef
hann gerir skriflega kröfu um það
til sparisjóðsstjórnar með svo
miklum fyrirvara að unnt sé að
taka málið á dagskrá fundarins.
Þessi ákvæði eru vægast sagt
nokkuð fráhrindandi. Það er
ótímasettur fyrirvari og menn
þurfa að gera skriflega kröfu til að
fá mál tekið fyrir. Fari menn á
stað gegn svona fráhrindandi orða-
lagi, þurfa þeir greinilega að vera
vel undirbúnir, og það kostar bæði
tíma og fyrirhöfn. Þetta orðalag
virkar þannig á mig, að það sé
verið að reyna að hindra spari-
sjóðsaðila frá því að hafa fmm-
kvæði um að bera fram mál.
Ég hef þessi orð ekki fleiri. Mér
skilst að sú orðræða, sem hér fer
fram sé til þess gerð að brjóta upp
venjubundna fundi og fá
umræður. Það sem hér hefur verið
að framan sagt er fest á blað í
þeim tilgangi og þeim tilgangi
einum.
Ásgeir Einarsson.
282 FAXI