Faxi - 01.09.1989, Page 17

Árið 1946 voru samþykkt ný
fræðslulög. Lög þessi lengdu skóla-
skylduna um eitt ár, úr 14 ára aldri
upp í 15 ára aldur, en um leið var sú
breyting, að bamaskólanám styttist
um einn vetur, en unglinganám varð
skyldunám í tvo vetur. Bamaskóla-
| námi lauk þá með bamaprófi við 12
ára aldur, en 14 ára luku nemendur
unglingaprófi.
Ný lög tóku síðan gildi árið 1974,
svonefnd grunnskólalög. Með til-
komu þeirra var bamapróf lagt nið-
ur og ríkari áhersla var lögð á upp-
eldishlutverk skólanna en áður.
Skólaskylda var síðan lengd til 16
ára aldurs árið 1985. Ljúka nem-
endur nú svonefndu samræmdu
grunnskólaprófi.
Ætla mætti að skólastarfið hefði
tekið miklum breytingum á þessu
fimmtíu ára tímabili, einkum þegar
hafðar em í huga þær stórfelldu
breytingar sem átt hafa sér stað úti
í þjóðfélaginu. Margt gæti bent til að
svo væri við fyrstu sýn, en ekki er
víst að svo sé í raun. Bæði er að eðli
og tilgangur kennslunnar er í raun
óbreyttur, einkum á fyrstu árum
námsins, sem sé að tileinka nem-
endum lágmarksfæmi í lestri, skrift
og stærðfræði, og svo hitt að skóli er
í eðli sínu íhaldssöm stofnun sem
leggur áherslu á að halda í heiðri
viðurkennd gildi og ræktun ríkj-
andi viðhorfa. Ekki er með þessu
verið að halda því fram að framan-
greind atriði séu neikvæð, aðeins
verið að geta þess að eðlisbreytingar
hafa ekki orðið eins miklar og gæti
virst í fljótu bragði.
Helstu breytingamar sem orðið
hafa felast í breyttum aðferðum við
kennslu og nám. Menn hafa áttað
sig á því að beinhörð öflun þekking-
aratriða er ekki kjami þess að þeim
famist vel í lífinu, og þess vegna hef-
ur verið lögð aukin áhersla á vinnu-
brögð, að nemendur læri að finna
upplýsingar og afla sér þekkingar á
eigin spýtur, þar sem,, Enginn getur
vitað allt“.
Þá hafa grunnskólalögin lagt á
skólana ríkari skyldur til að sinna
beinu uppeldi nemenda sinna en
áður var. Þar em falleg og háleit
markmið á ferðinni, en því miður
hefur skólunum ekki verið gert
kleift að sinna því hlutverki. Til
þess þarf margfaldan mannafla á
við það sem skólar hafa aðgang að í
dag og það kostar fé sem ekki verð-
ur séð að þjóðfélagið hafi handbært
um þessar mundir.
Eitt þeirra atriða sem grunnskóla-
lögin fela í sér er aukið lýðrseð
Gert er ráð fyrir auknum áhriftu
foreldra og nemenda í störfum sku
ans. Auknum áhrifum fylgir auki
ábyrgð. Nú á allra síðustu árui
hafa menn rætt þann möguleika a
hver skóli fái aukin völd yfir eigi
starfsemi og til stendur að bind
slíkt í lögum. Heimafólk öðlast þ
meiri möguleika til að hafa áhrif
það sem gerist í skólanum. í sam-
ráði kennara, nemenda og foreldra
skal móta þá stefnu sem skólinn
setur sér. Þessi nýju viðhorf munu
kreijast þess að allir aðilar sem hlut
eiga að máli séu meðvitaðir um hvað
fram fer í skólanum og hvaða leiðir
æskilegast sé að fara.
50 ár fram í túnann
Ekki er gott að sjá hvað ffamtíðin
mun bera í skauti sér í skólamálum.
Mikil umræða og umbrot eiga sér
nú stað meðal skólafólks og sitt sýn-
ist hverjum um hvaða leiðir séu
heppilegastar. í núverandi grunn-
skólalögum er lögð rík áhersla á að
hver nemandi fá umönnum við
sitt hæfi. Námið skal stuðla að al-
hliða þroska hvers einstaklings og
þess gætt að hann fái kennslu við
sitt hæfi. Þessum markmiðum lag-
anna hafa skólamir ekki sinnt
nægilega að mati margra. Sú hefð,
að allir nemendur á sama aldurs-
stigi séu að fást við sömu verkefnin
á sama tíma, er verulegur dragbítur
á að komið sé til móts við hvem og
einn miðað við hans þroska. Þegar
bam nær tilteknum aldri er það nú
oft látð fást við verkefni sem það
ræður ekki við, eða er alltof létt, ein-
ungis vegna þess að verkefnið er
miðað við tiltekinn aldur. Síðan er
reynt að koma til móts við þá sem
verst ráða við verkefnin með sér-
kennslu.
Mikilvægt er að þess sé gætt að
nemendum sé hvorki ofboðið í námi
sínu né misboðið. Þær raddir verða
sífellt háværari meðal skólafólks, að
það væri skynsamlegra að áfanga-
skipta þeim námsþáttum sem æfá
bein fæmiatriði, svo sem stæið-
ffæði, lestur og hluta íslensku-
námsins, en sinna félagslegri þörf
nemendanna f greinum eins og sam-
félagsftæði og verklegum greinum
með því að láta jafnaldra fylgjast að
í þeim greinum. Samræmt grunn-
skólapróf verði afnumið, en grunn-
skólamir útskrifi nemendur með
tiltekin, upptalin fæmiatriði annan
vegar og einkunnir í sameiginlegu
námi hins vegar. Framhaldsskólar
VakJimar Össumrson.
Aðalsteinn Tbitsson.
Sigurður Ólafsson.
Gudjón Þ. Krístjdnsson.
taki síðan við nemendum á þeim
stað sem þeir eru staddir í raun,
meti styrkleika þeirra og veikleika
og bjóði þeim nám í samræði við
það. Aukin verði starfs- og námsráð-
gjöf.
Nú í dag em brýnustu verkefni
Grunnskólans í Sandgerði þau, að
halda áfram uppbyggingu skóla-
húsnæðis, þannig að nemendur geti
lokið grunnskólanámi í Sandgerði. í
dag er skólinn tvísetinn, en gert er
ráð fyrir einsetningu ffá 4.-9.
bekkjar.
Uppbygging skólasafns er þegar
hafin, en skólasafn er eitt mikilvæg-
asta tækið í nútíma skólastarfi. Efla
þarf verklega menntun í skólanum
og náðist í þeim efnum stór áfangi á
síðasta ári, er tekin var í notkun
heimilisfiæðistofa. En betur má ef
duga skal. Bygging smíðastofu og
sérstakrar stofu fyrir myndmennt
»og sauma er orðin mjög brýn.
Eitt mikilvægasta verkefiti þeirra
sem með skólamál fara á næstu ár-
um verður að fást við sívaxandi
kennaraskort og snúa við þeirri
óheillaþróun sem átt hefur sér stað.
að kennarar fáist ekki til starfa og
«tór hluti útskrifaðra kennara leiti í
ðnnur störf. Þessi vandi hefur bitn-
að einna mest á litlum skólum úti á
landi.
Vandamálin eru mörg og vandröt-
uð hin rétta leið og vafamál hvort
hún er til. En umrasða um skólamál
er skólunum lífsnauðsyn. Ef ekki er
stöðug umræða í gangi er hætta á að
skólastarfið falli í farveg vana og
nauðsynleg endurskoðun eigi sér
ekki stað. Það sem öllu máli skiptir í
starfi skóla og heimila er, að þac
takist með samvinnu að byggja upp
hamingjusama einstaklinga með
heilbrigð lífsviðhorf, sjálfstæða
dómgreind og umhyggju fýrir sjálfu
aér og umhverfi sínu. Thkist það er
framtíðin björt.
Guðjón Þ. Kristjánsson
Nemendur Sandgerðisskóla í
Miðneshreppi eru í dag 253 talsins
og hefur fjöldi þeirra hin síðustu ár
verið sem hér segir: 1986 voru þeir
236, 1987 voru þeir 254 og 1988
voru þeir 258 talsins. í skólanum er
forskóladeild og síðan er kennt í 1,-
8. bekk, en 9. bekkur sækir Holta-
skóla í Keflavík, því ekki er nægi-
legt húsrými fyrir hann ennþá í
skólanum. Tíðindamaður Faxa
heimsótti Sandgerðisskólann fyrir
FAXI 205