Straumar - 01.12.1927, Blaðsíða 29

STItAUMAR
203
synd og dygð eru því frábrugðnar skoðunum mannsins. Dygð-
ugur maðui- hlýtur að aðhyllast skoðanir Guðs á því, hvað gott
sé og ilt, og þar af leiðandi er hann neyddur til að hugsa á
þann hátt, sem honum er ekki eiginlegur.
Syndugur maður hliðrar sér við að aðhyllast skoðanir Guðs
og heldur áfram að hugsa um gott og ilt á þann hátt, sem
manninum er eiginlegur.
Skoðunarmáti íhaldsmanna á synd og dygð er ekki árang-
ur af djarfmannlegri, óháðri siðferðilegri rannsókn, heldur
sprottinn af því, að menn hafa aðhylzt siðakerfi, sem orðið er
til fyrr á öldum, án nákvœmrar rannsóknar.
10. fyrirlestur. Synd og dygð (frá sjónarmiði frjáls-
lyndisstefnunnar). Syndin er ekki fólgin í því, að neita að hlýða
gjörræðislegum lioðorðum, sem talið er að Guð hgfi fyrirskip-
að og komin eru lil vor fyrir erfilcenningar. — Syndin er fólgin
í því að neita að hlýða siðgæðis-reglum, sem vér sjálfir hljót-
um að viðurkenna að séu mikilvægar.
Hver er meginkrafan til mannsins? Boðorðið um að liann
vaxi i fullkomnunar-áttina. Siðgæðis-vera hans verður að taka
framförum og þroskast; hann verður að hafa samband við
fleira og fleira, sem mikilsvert er fyrir hann.
Syndin er fólgin í því að neita að gera þetta. Sambönd lians
við mikilsverða hluti verða færri og færri. I stað þess, að sið-
gæðis-vera vor taki framförum, kemur kyrkingur i hana; end-
irinn verður siðferðilogur dauði.
Rétttrúnaðurinn fullyrðir, að maðurinn geti ekki tekið slík-
um siðgæðis-vexti; frjálslyndisstefnan trúir hinu gagnstæða.
Vér búum yfir öllum þeim hæfileikum, sem oss er þörf á til
óendanlegs vaxtar og framfara. það, sem vér verðum að rækta,
er hinn siðferðilegi vilji til að nota þá.
11. fyrirlestur. Hjálpræðið (sjónarmið rétttrúnaðarins).
Rétttrúnaðarstefnan lítur svo á, að syndin sé í því fólgin að
vilja ekki hlýðnast boðorðum Guðs, iivort sem vér skiljum boð-
orð Guðs eða ekki. þetta eða liitt er rangt, af því að Guð telur
það rangt, en ekki af því að m a ð u r i n n liti svo á.
Hjálprœðið er því fólgið í að frelsast frá afleiðingum ein-
hvers, sem Guð telur rangt vera. Og alveg eins og oðli syndar-
innar er ákveðið af Guði, svo er og hjálpræðisleiðin ákveðin af
honum.
Maðurinn á sjálfur engan þátt í því að frelsa sálu sína,
nema neikvæðan. Hann fylgir aðeins reglum, sem Guð hefir
sett. Ef þessar reglur mæla svo fyrir, að honum beri að biðjast
fyrir svo og svo oft á dag, eða að honum beri að trúa einhverju
vissu atriði, eða að honum beri að neyta heilagrar kvöldmáltíð-
ar, þá gerir hann það tortrygnislaust. Honum fer eins og sjúk-