Saga - 1978, Blaðsíða 71

SENDIFÖRIN OG VIÐRÆÐURNAR 1918 65
lagt fram drög að sambandslögum, þar sem grundvöllur
sambandsins átti að vera sameiginlegur konungsdómur og
sameiginlegur þegnréttur. Hvort tveggja var í reynd
ouppsegjanlegt samkvæmt drögunum. Sama dag og Dags-
brún birtir fyrrgreinda ályktun, sem áður hafði verið
send samninganefndinni, lögðu fulltrúar Islendinga fram
önnur drög er slepptu sameiginlega þegnréttinum, en héldu
hugmynd Dana um jafnrétti milli danskra manna á Is-
landi og íslenskra manna, og milli íslenskra manna í Dan-
uiörku og danskra þar. Þegnréttarmálið leystist síðan á
fundum undirnefndar 9.—11. júlí, þannig að Danir hurfu
frá kröfunni um sameiginlegan þeg-nrétt, en héldu fast við
Jafnréttisákvæðin er sýndu að hvort land hafði sína ríkis-
borgara. Loks náðist það að þetta ákvæði yrði einnig til
endurskoðunar eða uppsagnar aldarfjórðungi eftir að lög-
ln væru komin til framkvæmda. Afdrif þegnréttarmálsins
Urðu þannig ekki Islendingum í óhag. Þegnréttur varð ekki
sameiginlegur eins og Alþýðuflokkurinn hafði ályktað um,
eu í stað þess héldu Danir inni jafnréttisákvæði er Is-
lendingum stóð nokleur geigur af. Einar Arnórsson bendir
i’ettilega á í grein sinni:
»Og þó að Danir hafi hingað til að litlu leyti neytt jafnréttis
síns hér við íslending-a, þá líta margir svo á, að ávallt sé hætta
a því, að þeir noti sér af jafnrétti sínu í meira mæli en verið
hefir. Og er ljóst, að þeir mætti þá láta oss kenna aflsmunar,
har sem þeir eru þrjátíu sinnum fleiri og meira en þrjátíu sinn-
um auðugri.“45)
Líklega hefur ágreiningur í röðum Islendinga valdið því
að samningamenn okkar samþykktu jafnréttisákvæðin.
Kótun um stöðvun viðræðnanna hefur einnig verið ógnun
^em varð til þess að gefið var eftir. En endurskoðunar-
akvæðið gerði samningamönnum Islendinga kleift að fá
me8'inþorra alþingismanna og landsmanna til að fallast á
sambandslögin með jafnréttisákvæðinu og sameiginlegu ut-
45) Einar Arnórsson: Alþingi árið 1918. Skímir 1930, bls. 363—364.
5