Morgunblaðið - 12.01.2010, Blaðsíða 18

18 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 2010
STEINGRÍMUR J.
Sigfússon fjár-
málaráðherra segir í
samtali við Financial
Times, eitt áhrifa-
mesta dagblað heims,
að fyrirliggjandi Ice-
save-samningar við
Breta og Hollendinga,
séu þeir bestu sem
hægt hafi verið að ná.
Þetta segir fjár-
málaráðherra 11. janúar og félagi
hans Alistair Darling fjármálaráð-
herra Bretland, hlýtur að anda létt-
ar.
Í opnu bréfi til Steingríms J. Sig-
fússonar sem birtist í Morgun-
blaðinu 23. júní á síðasta ári bað ég
um að nokkrum spurningum yrði
svarað. Þar benti ég ráðherra á að
mikil tortryggni væri meðal Íslend-
inga vegna samninganna og að besta
leiðin til að eyða henni væri sú að
leggja öll spil á borðið og hann svari
af hreinskilni spurningum frá al-
menningi jafnt sem stjórnmála-
mönnum. Vegna þessa óskaði ég
vinsamlegast eftir að Steingrímur J.
Sigfússon svaraði nokkrum spurn-
ingum. Því miður fengust engin
svör.
Í tilefni af því að fjármálaráð-
herra lýsir því yfir í samtali við Fin-
ancial Times að Icesave-samning-
arnir séu þeir bestu sem hægt hafi
verið að ná fram, er rétt að ítreka
flestar spurningar mínar, en sleppa
þeim er snérust að hugsanlegri upp-
töku evru, en sú hugmynd var mikið
í umræðunni á liðnu sumri.
Í þeirri von að Steingrímur J. Sig-
fússonar telji rétt í að-
draganda þjóð-
aratkvæðagreiðslu um
Icesave-lögin, að svara
spurningum op-
inberlega vil ég birta
nær sjö mánaða gaml-
ar spurningar aftur:
1. Hver voru samnings-
markmið íslensku
nefndarinnar? Hafði
samninganefndin
ákveðnar meginlínur
sem ríkisstjórn setti,
s.s. um lánakjör, há-
mark fjárhagslegrar áhættu og
friðhelgi fullveldis. Ef svo er; hver
voru þessi samningsmarkmið?
Voru þau skrifleg og sett fram
með formlegum hætti? Ég óska
eftir því, að þú birtir þjóðinni
þessi markmið.
2. Óskaði íslenska samninganefndin
eftir því að afborganir af skuldum
okkar Íslendinga vegna Icesave
yrðu miðaðar við ákveðið hámark,
s.s. sem hlutfall af útflutnings-
tekjum á hverju ári eða sem hlut-
fall af landsframleiðslu?
3. Lagði íslenska samninganefndin
til að bresk stjórnvöld tækju yfir
allar eignir Landsbankans í Bret-
landi og á móti yrði fallið frá öll-
um hugsanlegum kröfum á Ísland,
Tryggingasjóð og íslenska ríkið?
4. Getur fjármálaráðherra upplýst,
hvort frönsk stjórnvöld hafi í vet-
ur, [2008/09] formlega eða óform-
lega, boðið aðstoð við að miðla
málum vegna Icesave-deilunnar?
Liggur fyrir skýrsla franskra
stjórnvalda, þar sem varað er við
því, að ESB/EES-reglur séu ekki
nógu haldgóðar á því sviði, sem
hér um ræðir?
Eins og lesendum er ljóst gera
spurningarnar ráð fyrir að um raun-
verulega skuld sé að ræða fyrir ís-
lenska skattgreiðendur, enda gekk
íslenska samninganefndin undir for-
ystu Svavars Gestssonar út frá þeim
„sannindum“. Spurningarnar snúa
því ekki að vafasamri lagalegri
skyldu Íslands að ábyrgjast inni-
stæður hollenskra og breskra spari-
fjáreigenda sem létu heillast af góð-
um kjörum íslensk einkabanka.
En í tilefni ummæla Steingríms J.
Sigfússonar í Financial Times er
einnig vert að bera fram eftirfarandi
tvæ spurningar:
1. Telur fjármálaráðherra rétt að
halda því fram við núverandi að-
stæður að Icesave-samningarnir
séu þeir bestu sem hægt sé að ná?
2. Er ekki ljóst að með yfirlýsingum
íslenskra ráðamanna um að ekki
sé hægt að ná betri samningum
við hollensk og bresk stjórnvöld,
sé verið að veikja málstað Íslend-
inga?
Það er von mín að fjármálaráð-
herra sýni það lítillæti að svara
gömlum spurningum og einnig nýj-
um. Varla getur málstaður okkar Ís-
lendinga versnað frá því sem er.
Spurningar sem Stein-
grímur J. svaraði aldrei
Eftir Óla Björn
Kárason » Telur fjármálaráð-
herra rétt að halda
því fram við núverandi
aðstæður að Icesave-
samningarnir séu þeir
bestu sem hægt sé að
ná?
Óli Björn Kárason
Höfundur er blaðamaður
og ritstjóri AMX.
TIL AÐ forðast mis-
skilning vill grein-
arhöfundur taka strax
fram að hann er ein-
dreginn þingræð-
issinni. Breytir þar
engu um, þótt þjóðþing
vort hafi gert mikil
mistök vegna hins svo-
nefnda Icesave-máls.
Það eru fleiri, sem bera
þar persónulega þyngri
sakir. Fyrir því er það, að þótt nú-
gildandi lög um Icesave verði felld
úr gildi í þjóðaratkvæðagreiðslu er
ekki um að tefla vantraust á sitjandi
ríkisstjórn, enda þótt henni verði að
vísu rekinn kinnhestur í leiðinni.
Segja má, að Icesave-málið hafi
frá upphafi verið eitt allsherjar
heiftar-klúður af hálfu íslenzkra
stjórnvalda svo engu tali tekur.
Óþarft er að rekja það í smáatriðum
svo gagnkunnugir sem landsmenn
eru orðnir málinu. Athafnir eða at-
hafnaleysi og fát og fum hafa ein-
kennt æði íslenzkra stjórnvalda, en
höfuðábyrgð bera þeir, sem stjórn-
uðu í aðdraganda málsins.
Höfuðábyrgð á óför-
um Íslendinga í efna-
hags- og fjármálum
bera þeir stjórn-
málaflokkar, sem sátu
við völd frá 1995 og
fram yfir aldamót til
2007, Sjálfstæðisflokk-
urinn og Framsókn-
arflokkurinn og eink-
um og sér í lagi
foringjar þeirra flokka,
Davíð Oddsson og
Halldór Ásgrímsson.
Höfuðmeinsemd-
irnar grófu um sig vegna fram-
kvæmdar fiskveiðimála, þar sem
fáum útvöldum var afhent að gjöf
aðal-auðlind Íslands – fiskurinn í
sjónum – gegn því að þeir hinir
sömu beittu fjármagni sínu til að
halda flokkunum við völd. Og um sig
bjó ný stétt mútumanna og mútu-
þega. Lifði í völdum og vellystingum
praktuglega og mútumennirnir öt-
uðust í fjármálalífi þjóðarinnar eins
og naut í moldarbarði. Án at-
hugasemda, en með velþóknun
mútuþeganna. Síðar bættust í hóp-
inn þjófar og ræningjar í viðskipta-
lífinu, án alls eftirlits af opinberri
hálfu, enda lærðu þeir af sægreifum
að borga á sig og ganga undir vald-
höfum.
Og Davíð og Halldór einkavæddu
af miklum móð: Gáfu vildarvinum að
kalla þjóðbankana þrjá, Símann, Ísl.
aðalverktaka og bankamálaráðherr-
ann „seldi“ vildarvinum hlutabréf
Landsbankans í VÍS fyrir 6,8 millj-
arða, sem þeir síðan seldu innan
þriggja ára fyrir 31,5 milljarða – svo
eitthvað sé nefnt. Bankarnir tóku
svo að sér í þakklætisskyni að sjá
um fjárreiður valdhafanna.
Bankarnir og fjármálajöfrar
slepptu síðan fram af sér beizlinu
með Trójuhest í fararbroddi en öllu
eftirliti og aðhaldi sleppt að vilja
valdhafa og stjórnarflokka, sem
mökuðu krókinn.
Íslenzk þjóð á þann kost að ná
saman höndum með því að kolfella
hin nýju Icesave-lög í þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Þá bregði alþingi
við og afnemi þegar í stað fyrri Ice-
save-lög. Að því búnu verði sett
saman harðsnúin samninganefnd
færustu lögmanna innlendra og er-
lendra. Neiti Bretar og Hollend-
ingar að ganga til nýrra samninga
verði málið lagt í dóm.
Alltof margir Íslendingar berja
nú lóminn sem ákafast og virðast
með öllu hafa gleymt því í hverskon-
ar gósenlandi við búum. Muna ekki
upp úr hverslags örbirgð þjóðin reis
á örskömmum tíma frá miðri
nítjándu öld og bjó um sig jafn vel
og betur en flestar þjóðir heims.
Íslendingar þurfa að þurrka af
sér sultardropann; bera höfuðið hátt
og blása á allt svartsýnistal. Auðvit-
að þurfum við margt að laga hjá
okkur, en við höfum vonandi lært af
nýfenginni reynslu og gerum okkur
hægt um hönd og upprætum mein-
in.
Eins og að framan er rakið geta
Íslendingar komið sér á byrjunar-
reit í hinu illvíga máli. Það er lífs-
spursmál að það takist, einnig vegna
þess, og ekki sízt, að hér er að
mestu leyti um sjálfskaparvíti að
tefla.
Á byrjunarreit
Eftir Sverri
Hermannsson » Íslenzk þjóð á þann
kost að ná saman
höndum með því að kol-
fella hin nýju Icesave-
lög í þjóðaratkvæða-
greiðslu. Þá bregði al-
þingi við og afnemi
þegar í stað fyrri Ice-
save-lög.
Sverrir Hermannsson
Höfundur er fv. alþingismaður.
VINNA við fjár-
hagsáætlun Reykja-
víkurborgar fyrir ár-
ið 2010 var um margt
tímamótaverkefni og
áskorun fyrir borg-
arstjóra og kjörna
fulltrúa í borg-
arstjórn Reykjavík-
ur. Vitað var að leita
yrði leiða til að hag-
ræða í borgarkerf-
inu. Ganga þurfti
fram með það í huga að auka ekki
álögur á borgarbúa. Þess vegna
var forgangsraðað í þágu barna
og velferðarþjónustu. Nú hefur
borgarstjórn í heild sinni sam-
þykkt að árið 2010 verði tileinkað
velferð og menntun barna í
Reykjavík.
Reykvíkingar munu á árinu
2010 njóta þeirrar hugmyndafræði
að einstaklingurinn sjálfur fari
best með eigið fé. Sú ákvörðun að
hækka ekki útsvar í Reykjavík
mun koma öllum borgarbúum til
góða. Stórfelldar skattahækkanir
ríkisstjórnarflokkanna standa í al-
gjörri mótsögn við staðfasta af-
stöðu Sjálfstæðismanna í Reykja-
vík um að ekki verði farið í vasa
Reykvíkinga og aukið við álögur
þeirra á erfiðum tímum. Umræða
um skattahækkanir á borgarbúa
sem leidd var áfram af fulltrúum
minnihlutans í borgarstjórn
minnti mig á orð
skoðunarmanns sveit-
arfélags sem óskaði
ávallt eftir því að
kjörnir fulltrúar ættu
ekki að sólunda fé
annara.
Fjallað hefur verið
um skattahækkanir
ríkisins í fjölmiðlum.
Þær verða nú lands-
mönnum öllum raun-
verulegar í launa-
umslagnu, í matar-
verði verslanna og
með margvíslegum öðrum hætti
strax í janúar 2010. Auknar álög-
ur fela í flestum tilfellum í sér
takmörkun og samdrátt með
margvíslegum hætti. Það dregur
úr vali einstaklinga til þess að
velja sér leiðir og móta eigin lífs-
gæði. Skattahækkanir eru leið
sem dregur úr frumkvæði, krafti
og ánægju fólks til starfa.
Óbreytt útsvar í Reykjavík sýn-
ir staðfestu í erfiðu árferði og
ábyrgð í meðferð takmarkaðra
fjármuna.
Útsvar í Reykjavík
– ábyrgð og festa
Eftir Ragnar
Sæ Ragnarsson
Ragnar Sær
Ragnarsson
» Skattahækkanir eru
leið sem dregur úr
frumkvæði, krafti og
ánægju fólks til starfa.
Höfundur er formaður leikskólaráðs
og varaborgarfulltrúi í Reykjavík.
EF ÞAÐ er eitt-
hvað sem landsmenn
ættu að hafa lært af
hruninu er það það
að treysta varlega
yfirlýsingum fjór-
flokksins um stöðu
mála. Rétt fyrir hrun
þegar öll sund voru
að lokast fóru þáver-
andi leiðtogar stjórn-
arflokkanna um
heiminn með þann
boðskap að staðan í íslensku efna-
hagslífi væri traust. Fyrir síðustu
kosningar leyndi núverandi for-
maður VG þjóðina vísvitandi upp-
lýsingum um stöðu Icesave-
málsins og stefndi síðan að því sl.
sumar að Alþingi samþykkti
Svavarssamninginn óséðan.
Núna halda þingmenn Samfylk-
ingarinnar og hluti þingmanna
VG því blákalt fram að forsetinn
hafi sett endurreisnaráætlun rík-
isstjórnarinnar í uppnám fyrir
það eitt að setja málið í lýðræð-
islegan farveg og í dóm þjóð-
arinnar.
Í framhaldi af þeirri staðhæf-
ingu er rétt að huga að því hver
endurreisnaráætlun ríkisstjórn-
arinnar er. Hún er fátækleg, ekki
er annarri áætlun til að dreifa en
þeirri sem samin er sameiginlega
af íslenskum stjórnvöldum og
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum, AGS.
Lykillinn að því að hún gangi
upp er að það verði gríðarlega já-
kvæður viðskiptajöfnuður næsta
áratuginn eða afgangur upp á vel
ríflega þá upphæð sem fæst fyrir
allan útflutning á fiski. Þennan af-
gang er ætlað að nota til að greiða
af erlendum lánum, m.a. Icesave-
lánunum. Endurreisnaráætlun
ríkisstjórnarinnar gerði ráð fyrir
því að viðskiptjöfnuðurinn þyrfti
að verða jákvæður um liðlega 150
milljarða króna til
þess að dæmið gengi
upp. Nýjar tölur frá
Hagstofu Íslands gefa
til kynna að nið-
urstaðan verði helm-
ingi verri en end-
urreisnaráætlunin
ætlaði.
Ekki er það vegna
þess að afgangurinn
sé lítill. Sannarlega er
um Íslandsmet að
ræða enda hefur inn-
flutningur dregist
gríðarlega saman og er t.d. bíla-
innflutningur einungis um 17% af
því sem hann var að meðaltali á
síðasta áratug. Ástæðan er ein-
faldlega sú að áætlun ríkis-
stjórnarinnar er óraunhæf.
Núna virðist sem ríkisstjórnin
ætli að grípa til þess billega ráðs
að kenna því um að hlutirnir
gangi ekki samkvæmt áætlun
vegna þess að þjóðin fái að segja
sína skoðun á vafasömum Ice-
save-skuldbindingum sem greini-
lega virðast vera þjóðinni ofviða.
Það er orðið löngu tímabært að
ríkisstjórnin horfist í augu við
vandann og setji upp raunhæfa
áætlun sem hlýtur að fela í sér
sanngjarna eftirgjöf skulda og að
auka tekjur þjóðarbúsins – en það
verður ekki gert skjótt nema með
því að auka fiskveiðar.
Endurreisnar-
áætlunin í uppnámi
Eftir Sigurjón
Þórðarson
Sigurjón
Þórðarson
»Ríkisstjórnin gríp-
ur til þess billega
ráðs að kenna þjóð-
aratkvæðagreiðslu um
að algerlega óraunhæf
efnahagsááætlun gangi
ekki upp.
Höfundur er líffræðingur,
í miðstjórn Frjálslynda flokksins.
Eyrnalokkagöt