Skólablaðið - 01.04.1965, Side 47

- 189 -
RÆÐA FLUTTVIÐ DIMISSION
Rektor, kennarar, skólasystkin !
Runnin er upp su stund, er við
dimittendi kveðjum skóla, sem fóstrað
hefur okkur um fjögurra ara skeið eða
meira og mótað að miklu leyti líf og
starf okkar a þroskaaldri. Öll komum
við hingað til þess að öðlast þekkingu og
andlegan þroska, sem verða skal vegar-
nesti a langri lífsleið. Innan veggja
þessa húss höfum við leitað lykils að
framtíð okkar, reynt hæfileika okkar og
dug. Og þó að segja megi, að þessi á-
fangi hafi ekki í* öllum tilvikum verið
rósum stráður og baðaður skrautljosum,
þá dylst okkur samt ekki, að á þessum
áfangastað blasir við okkur ólíkt gleggri
mynd af samtáð og sögu en þegar við
hófum her nám. Þekkingin - skilningur-
inn íverður- skæðasta vopn okkar 1 sokn
og vörn á komandi árum - 1 nami og 1
starfi. Nu reynir á hvert eitt okkar,
hvernig við ávöxtum það pund, sem okk-
ur hefur áskotnazt. Flest okkar hyggj-
ast halda áfram námi til undirbunings
ákveðnu ævistarfi, - aðrir kunna að hefja
sitt lífsstarf þegar að loknum prófum 1
vor. Báðum hópum er jafnnauðsynlegt
að kunna að færa ser 1 nyt reynslu þess-
ara liðnu skólaára.
Nu er liðin su tí*ð, að aðeins fámenn-
um hópum ríkramannasona áslenzkra
tækist að afla ser menntunar. Studentar
njóta ekki þeirrar serstöðu sem áður,
- breyttir tímar hafa gert öllum kleift
að nema, svo fremi að námshæfileiki só
fyrir hendi. Framtáð okkar, sem ná
yfirgefum skólann, er ekki ráðin - okkar
Mða ekki valdasæti eða opinber embætti
við þessi tímamót, þó að mikilvæg seu.
Þvert á móti er það gleðilegur vottur
um aukna velmegun þjóðarinnar og aukið
jafnrétti þegnanna, að svo margir skuli
eiga þess kost að rækta manninn 1 sjálfum
ser. Samkeppni eykst og það ^re^rnir á
þolrif hvers einstaklings. Þjóðfelag
okkar gerir sömu kröfur til sinna beztu
manna og aðrar þjóðir stærri og auð-
ugri. Öll viljum við teljast til beztu
sona og dætra okkar lands og verðum því*
að standast þær kröfur, sem til okkar
eru gerðar.
Við verðum að vinna þessari þjóð vel,
þvi að bregðist áslenzk skólaæska er
fokið 1 flest skjól.
Gerum samanburð við aðrar þjóðir,
tileinkum okkur nýjungar, tæknilegar og
menningarlegar, sem gera okkur meiri,
en treystum því* jafnframt, að okkur auðn-
ist að slá varnajgla við öfgaþróun.
Eru þeir til a meðal okkar, sem oska
Islendingum þess hlutskiptis að lifa a
neðsta plani dreifbylismennskunnar a
heiðumuppi og hugsa helzt ekki ut fyrir
tángarðinn? Eða er nokkur svo barna-
legur að halda, að fslendingar fari var-
hluta af því* umróti, sem alls staðar
verður, þegar gjörbyltingar gerast í öll-
um þáttum þjóðláfsins ?
Á síðastu áratugum hafa orðið stór-
felldari breytingar til framfara á Tslandi
en áður voru dæmi um, eins og við öll
vitum. Efnahagur fólksins \ landinu
hefur margfalt batnað, og þrátt fyrir
ýmsa erfiðleika höfum við sótt til ann-
arra og notfært okkur \ rfkum mæli
reynslu þeirra \ verklegum framkvæmd-
um. Aukinn atvinnurekstur og vinnu-
framboð, felagsstörf og skemmtanir
seiða til sin alla, sem vettlingi geta
valdið, og heimilislíf ber þess merki.
Jafnframt verða þjóðfelagsvandamál, sem
áður voru svo til óþekkt, mjög áberandi
og þarfnast skjótrar árlausnar. Kröf-
urnar verða æ meiri, deilur magnast,
flokkadrættir aukast, og ómenntuð stett
manna kann skyndilega að skjóta upp
kollinum. Þetta kann að gerast á Is-
landi, sem annars staðar, ef Jpað er ekki
þegar fyrir hendi. Vertim þvi viðbáin
að mæta slikum vanda.
Fámennið veldur því*, að þjóðin hefur
ekki efni til að hór verði til ómenntuð
stett manna, er vinni að framleiðslu-