Fréttablaðið - 29.11.2011, Blaðsíða 18

18 29. nóvember 2011 ÞRIÐJUDAGUR
www.unicef.is
SKEMMTUN SEM SKIPTIR MÁLI!
VERTU MEÐ, KAUPTU
N F
Horfðu á þáttinn 9. desember í opinni dagskrá á Stöð 2.
HÉR FÆRÐU RAUÐU NEFIN: HAGKAUP, BÓNUS, MP
BANKI, TE OG KAFFI, SKÁTAR UM ALLT LAND
Hvar sem mannshjartað slær, hversu illa sem lífið leikur
það, er eitt sem það þráir að forð-
ast: ofbeldi. Þessi ósk hefur, þrátt
fyrir allt, búið í hjarta mannkyns
frá ómunatíð.
Það dýrmætasta í lífinu er oftast
falið innan um hversdaglega hluti.
Það er hulin fegurð, ekkert prjál
og skraut. Fólk líður hjá og enginn
tekur eftir því nema sá sem hefur
hugrekki til að loka augunum. Hið
dýrmæta er á mörkunum.
Saga ofbeldis er saga kúgunar,
ofstækis og ofríkis þeirra sem vilja
græða, öðlast völd, eignast land,
drottna. Þetta er skelfileg saga
sem greint er frá í smáatriðum í
sögubókum, saga sem of oft verð-
ur hetjusaga í túlkun söguritara.
Þetta er saga sem á sér fyrirmynd-
ir í goðsögnum og stríðshetjum líkt
í grískri og norrænni goðafræði.
Svo stríðsglöðum goðum að þær
lögðu jafnvel andstæðingum sínum
lið eða egndu saman vinum. Það
þekkjum við einnig úr sögu nútíma-
vopnasölu og stríðsstuðningi stór-
velda við geðsjúka einræðisherra.
Hvað sem þeir heita allir þess-
ir ofbeldisfullu leiðtogar þjóða og
hryðjuverkasamtaka allra tíma:
hættum að minnast þeirra. Til er
annar hópur kvenna og karla sem
fátt er um skrifað þrátt fyrir þrek-
virki þeirra og mannraunir til að
koma í veg fyrir ofbeldi, stríð,
kúgun og dauða og með því að
skapa frið.
Hverjar eru útlínur friðarins?
Til er regla sem kalla má megin-
reglu í mannlegum samskiptum.
Reglan lætur lítið yfir sér. Hún er
hljóðlát, ekki áköf eða frek. Hún
hrópar ekki á torgum undir lúðra-
blæstri, stærir sig ekki, krefst ekki
fylgis og refsar ekki en hefur kraft
til að láta hönd hefndar og ofbeldis
síga. Nafn hennar er friðarreglan
og hún hljómar svona: særið engan.
Hún fer ekki í manngreinarálit,
hún gildir óháð stétt, búsetu, stöðu,
kyni, uppruna og öðru sem sett er
fram til aðskilnaðar. Hún er grunn-
regla mannréttinda. Hún bindur
ekki, hún skerðir ekki frelsi, hún
kveður aðeins á um ein mörk. Hún
segir ekki hvað fólk á að gera, held-
ur aðeins hvað það megi ekki gera.
Hún setur ein mörk, eitt bann.
Hún er sagnarandinn í brjóstinu
sem hvetur fólk aldrei til eins eða
neins heldur letur það og varar við:
ekki gera þetta, hvað sem á dynur,
ekki slá, ekki berja, ekki hóta, ekki
drepa. Reglan er svo djúp og forn
að hún er handan siðfræði og lög-
fræði. Hún er grunnstoð án undan-
tekninga. Hún er friðurinn, jafnt
friðurinn á heimilinu sem heims-
friðurinn í hjartanu.
Siðfræðingur getur fundið
undan tekningu á friðarreglunni í
formi sjálfsvarnar og dómari gilda
réttlætingu fyrir broti á reglunni –
reglan sjálf verður þó ekki numin
úr gildi. Verkefnið er að læra regl-
una og kenna hana, ekki að vopnbú-
ast heldur friðvæðast.
Réttlætið fylgir aldrei ofbeldi og
kúgun. Í grískri goðsögn er friður-
inn gyðja sem á tvær systur: gyðju
réttlætis og gyðju viturlegra laga
– og segir fátt af þeim enda hóf-
stilltar og í þeim brennur hvorki
heift og reiði. Þar sem þær fara
um eru blómlegir akrar en ekki
sviðin jörð.
Særið engan er friðarreglan.
Tákn hennar er ekki hávaxin gyðja
og herðabreið með skjöld og sverð
á lofti. Ekki nakin fegurðardís sem
rís upp úr skel, ekki móðirin með
ungbarnið. Tákn hennar er konan
sjálf án allra hlutverka – hið kven-
læga. Hún skilgreinist ekki af
stríði og hún merkir ekki stríðs-
laust ástand eða vopnahlé eins og
flestallir heimsleiðtogar virðast
telja.
Ef reglunni er fylgt þróast
friðarmenning. Reglan er mild
og þekkist á því að sá sem virð-
ir hana vinnur lífinu ekki mein,
heldur skapar ró og næði, öryggi.
Slíkur friður er sprottinn af kær-
leika og gleði og er meira en óljós
tilfinning. Föruneyti hennar vinn-
ur ævinlega með lífinu og aldrei
gegn því.
Dyggðir friðarreglunnar
Tákn friðarreglunnar getur einnig
verið regnbogi, dúfa, blóm, hring-
ur eða silfur því hún er stundum
kölluð silfurreglan í mannlegum
samskiptum. Gyllta reglan kveð-
ur á um frumkvæði til að gera
öðrum gott en silfurreglan er um
mörk friðsemdar og ofbeldis: ekki
gera öðrum það sem þú vilt ekki að
aðrir geri þér. Friðarreglan er jafn-
framt kjarni frelsisreglunnar víð-
kunnu um að setja einstaklingum
einungis þau mörk: að valda ekki
öðrum tjóni.
Það krefst hugrekkis að velja
regluna um friðinn: að nema staðar
og hlusta á innri rödd mannshjart-
ans, röddina sem velur lífið. Friðar-
reglan er friðarsúlan, ekki aðeins í
Viðey heldur á öllum eyjum, heims-
álfum og landamærum. Hún sendir
hljóðlát skilaboð út um allan heim,
hvar sem ógnarhönd ætlar að reiða
til höggs, hvar sem kúgun á sér
stað. Hún er skilyrðislaus beiðni
um líf án ofbeldis. Hljóðlaust ljós
sem flæðir um loftin.
Þær dyggðir sem þarf að efla til
að friðarreglan verði okkur töm
eru virðing, hófsemi og kærleikur.
Friðarreglan:
særið engan
Kynbundið
ofbeldi
Gunnar
Hersveinn
heimspekingur
Gerræðisleg
geðþóttaákvörðun
Það kemur mér veru-lega á óvart að ég virðist
vera eini maðurinn sem hef
talað máli Huangs Nubo við
Ögmund Jónasson innanríkis-
ráðherra um áform Huangs
um stórfellda uppbyggingu
ferðaþjónustu á Norðaustur-
landi. Ég átti ágætan fund
fyrir um mánuði síðan með
innanríkisráðherra, ráðu-
neytisstjóra hans og skrif-
stofustjóra. Á fundinum lagði
ég fram minnisblað um málið
en gerði forsvarsmönnum
ráðuneytisins grein fyrir því
að ég væri eingöngu að ræða
við þau sem gamall skólafélagi
og vinur Huangs. Aðrir færu
með umboð hans hér á landi og
formleg samskipti. Þá bauðst
ég til að koma á fundi milli
ráðuneytisins og Huangs.
Ekki boðlegt svar
Eftir að erindi Huangs hefur
verið þrjá mánuði til ítarlegr-
ar skoðunar af lögfræðingum
innanríkisráðuneytisins, að
sögn ráðherra, hafi þeir kom-
ist að þeirri niðurstöðu að fjár-
festingaráform Huangs upp-
fylltu ekki lagaskilyrði um
erlendar fjárfestingar hér á
landi. Það hefur legið fyrir frá
upphafi málsins enda sótt um
undanþágu vegna umræddra
laga. Ella hefði það verið
óþarfi. Með svari innanríkis-
ráðherra er því verið að hafa
málsaðila að fíflum og reynd-
ar þjóðina alla.
Ekki boðleg stjórnsýsla
Það er áhyggjuefni hversu
slæm stjórnsýsluleg með-
ferð ráðuneytisins er í þessu
máli. Það virðast brotnar allar
meginreglur góðrar stjórn-
sýslu. Ekkert hefur verið rætt
við málsaðila eða leitað eftir
þeirra sjónarmiðum. Á það
jafnt við um kaupendur og
seljendur. Ekkert samráð er
haft við sveitarfélagið Norður-
þing sem fer með skipulags-
valdið á Grímsstöðum eða leit-
að álits þeirra um hvort áform
Huangs samrýmist stefnu
sveitarfélagsins í atvinnu- og
ferðamálum. Ekkert samráð
var haft við samtök ferðaþjón-
ustu á svæðinu.
Ekkert samráð var haft við
aðra ráðherra ríkistjórnar-
innar sem fara með erlendar
fjárfestingar, utanríkis-, við-
skipta- eða ferðamál eins og
fram hefur komið í fréttum.
Innanríkisráðherra hefur því
hagað sér eins og óforbetran-
legur einræðisherra í þessu
máli frá upphafi til enda. Ef
eitthvað hefur lent á hans
borði í þessu máli er það frum-
kvæði annarra en ráðuneytis-
ins. Ögmundur hunsar algjör-
lega vilja heimamanna í þessu
máli.
Sala lands milli einkaaðila
Fullyrt hefur verið trekk í
trekk að þjóðin sé að afsala sér
ekki bara landi heldur hugs-
anlegum auðlindaréttindum
sem því fylgja. Það er alrangt.
Almenningur í landinu á ekk-
ert í því landi sem til sölu er
og ekkert í þeim réttindum
sem því fylgja.
Þrátt fyrir lög þarf ríkis-
valdið að sýna fram á ríka
hagsmuni til að standa gegn
viðskiptum tveggja einkaað-
ila. Um það snýst undanþágu-
grein laga um jarðarkaup.
Ef ekki eru málefnaleg rök
fyrir því að hafna slíkum við-
skiptum gengur það augljós-
lega gegn stjórnarskránni en
enn hefur ekki verið lagt til
að afnema friðhelgi eignar-
réttarins. Stjórnvöld eins og
aðrir geta ekki horft fram hjá
stjórnarskránni eða leyft sér
að hundsa hana ef þeim sýnist
svo.
Rétt er að taka fram að
ég þekki ekkert til seljanda
jarðarinnar. Það liggur hins
vegar fyrir að þeir treysta sér
ekki lengur til að yrkja jörð-
ina og láta hana þannig skila
arði til samfélagsins. Huang
er hins vegar tilbúinn til að
nýta jörðina samfara verndun
hennar og skila þannig arð-
semi til samfélagsins, bæði
ríkis og sveitarfélags, svo ekki
sé minnst á að skapa atvinnu
fyrir vinnufúsar hendur sem
allt of margar fá ekkert að
gera. Það er kaldhæðni örlag-
anna að það er gamall verka-
lýðsforingi sem stendur gegn
atvinnusköpun og kemur
þannig í veg fyrir að hundruð
atvinnulausra einstaklinga fái
vinnu.
Get ekki orða bundist
Umræðan um minn gamla
kæra vin Huang Nubo hefur
verið með þeim hætti að ég
get ekki orða bundist. Fjöldi
fólks hefur rægt hann og ætlað
honum illar hvatir án þess að
þekkja nokkuð til hans eða
hafa fyrir því hin minnstu
rök. Ég sé mig því knúinn til
að andmæla íslenskum mann-
orðsmorðingjum. Huang er
einstaklega ljúfur og traustur
einstaklingur, kraftmikill og
skemmtilegur. Um það getum
við sem höfum kynnst honum
náið staðfest.Ég ræddi við
Huang góða stund um áform
hans þegar ég hitti hann í
haust. Hann var mjög spennt-
ur fyrir verkefninu en sagðist
jafnframt ekki nenna að standa
í neinu orðaskaki við stjórnvöld
á Íslandi ef hann væri ekki vel-
kominn til landsins.
Rétt er að geta þess að
Huang litli, eins og ég kallaði
hann í skóla, er í engri fýlu og
eflaust tilbúinn að standa við
áform sín ef stjórnvöld sýna til
þess einhvern vilja.
Sjá má lengri útgáfu af
greininni á visir.is.
Erlendar
fjárfestingar
Tryggvi
Harðarson
sveitarstjóri
Þingeyjarsveitar
Ekkert hefur verið rætt við málsaðila
eða leitað eftir þeirra sjónarmiðum.
Á það jafnt við um kaupendur og
seljendur. Ekkert samráð er haft við sveitar-
félagið Norðurþing sem fer með skipulagsvaldið
á Grímsstöðum eða leitað álits þeirra um hvort
áform Huangs samrýmist stefnu sveitarfélagsins í
atvinnu- og ferðamálum. Ekkert samráð var haft
við samtök ferðaþjónustu á svæðinu.