Morgunblaðið - 17.09.2010, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. SEPTEMBER 2010
FRÉTTASKÝRING
Einar Örn Gíslason
einarorn@mbl.is
„Við verðum að nýta það tækifæri
sem við höfum nú til þess að
greiða fyrir meðferð erfiðra
skuldamála heimila og fyrirtækja,
og reyna að eyða allri óvissu, við
teljum mikilvægt að það sé líka
enginn vafi á því að tekið sé á
sambærilegum málum með sam-
bærilegum hætti þegar einstak-
lingar eiga í hlut,“ sagði Árni Páll
Árnason á blaðamannafundi í kjöl-
far úrskurðar Hæstaréttar í gær.
Í upphafi næsta þings hyggst
Árni tala fyrir frumvarpi um það
að öll bílalán með gengisviðmiðun
verði gerð ólögmæt, óháð efni
samningsins. Jafnframt verða öll
íbúðalán, hvort sem þau eru með
gengisbindingu eða í erlendum
gjaldmiðlum, gerð ólögmæt. Þeim
sem þau hafa tekið býðst að velja
á milli verðtryggðs íslensks láns,
óverðtryggðra vaxtakjara eða að
breyta láni sínu í hreint erlent lán,
kjósi þeir það. Þetta mun hafa í
för með sér umtalsverðan kostnað
fyrir bankakerfið, en við teljum að
það sé engin önnur skynsamleg
leið en þessi, segir Árni.
Fyrirtækjalán annars eðlis
„Það er afskaplega erfitt að
finna einhver vaxtakjör sem eru
sanngjörn, önnur en vaxtakjör í
þeim gjaldmiðli sem lánað er í,“
sagði Árni þegar hann var spurður
að því hvort hann væri ánægður
með niðurstöðu Hæstaréttar. Með
boðaðri lagasetningu segir hann að
leitast sé við að ná sanngjarnri
niðurstöðu, fyrir skattgreiðendur
ekki síður en lánþegana eina.
Hann segir mikilvægt að gera
greinarmun á lánum einstaklinga
og lánum fyrirtækja, en fyrirhug-
uð löggjöf mun ekki breyta skil-
málum lána þeirra síðarnefndu.
Mikill aðstöðumunur sé á milli ein-
staklinga sem taka bíla- eða hús-
næðislán og fyrirtækja sem taka
lán í atvinnuskyni. Fyrirtækin séu
mun betur í stakk búin til að taka
upplýstar ákvarðanir um eigin
skuldsetningu og kjör hennar.
Ávinningnum af breyttum lánaskil-
málum yrði sömuleiðis misskipt.
„Það er erfitt að útskýra af
hverju eignarhaldsfélög í eigu út-
rásarvíkinga, sem skulda í erlend-
um gjaldmiðli, ættu að fá að þvo af
sér skuldirnar,“ segir Árni og bæt-
ir því við að það sé ekki „heldur
skynsamlegt að fyrirtæki í útflutn-
ingsgreinum, sem eru kannski með
allar sínar eignir í erlendum gjald-
miðli og eru þannig fullkomlega
varin fyrir gengissveiflum, ættu að
fá sérstaka gjöf frá fjármálakerf-
inu, og þar með óbeint frá almenn-
ingi í landinu.“
Heildarverðmæti gengisbund-
inna lána einstaklinga eru 185
milljarðar. Talið er að skilmála-
breytingin nú lækki þessa tölu um
43 milljarða, en það er högg sem
bankakerfið þarf að taka á sig. Séu
gengisbundin lán fyrirtækja tekin
með í reikninginn fer heildarupp-
hæð lánanna yfir þúsund milljarða.
Yrði miðað við lægstu óverð-
tryggðu vexti Seðlabankans við
endurútreikning fyrirtækjalán-
anna þýddi það 84 milljarða högg á
bankakerfið til viðbótar.
Óvissu fjármálastofnana eytt
Már Guðmundsson seðlabanka-
stjóri segist fagna niðurstöðunni
„öðrum þræði“. Hún geri Seðla-
bankanum kleift að varðveita fjár-
málastöðugleika með góðu móti.
Sú töf sem orðið hafi á endur-
skipulagningu skulda fyrirtækja
hafi seinkað efnahagsbatanum. „Ef
þetta verður til þess að bankarnir
komast í betri stöðu til að taka á
því mun það flýta efnahagsbatan-
um,“ segir Már.
Árni segist gera ráð fyrir því
treysta megi á „samfélagslega
ábyrgt bankakerfi“ þegar hann er
spurður að því hvort brugðist
verði við hugsanlegum málaferlum
af hálfu lánastofnana. „Ég vænti
þess að menn muni meta meiri
hagsmuni fyrir minni. Ég held að
það sé ekki neinum bönkum til
góðs að vera misseri eftir misseri
með misgóð lán á sínum bókum.
Það er líka mikilvægt fyrir bank-
ana í landinu að fá hreinar línur,“
segir Árni.
Löggjöf tryggi sanngirni
 Efnahags- og viðskiptaráðherra höfðar til sanngirnissjónarmiða með boðaðri lagasetningu um
gengisbindingu bíla- og húsnæðislána  Segir annað gilda um skilmála gengisbundinna lána fyrirtækja
Morgunblaðið/Golli
Gengisbinding Efnahags- og viðskiptaráðherra situr fyrir svörum á blaðamannafundi í kjölfar þess að boðuð var
lagasetning sem hefur það í för með sér að öll gengisbundin bíla- og húsnæðislán einstaklinga verða gerð ólögmæt.
Höfuðstóll gengistryggðs bílaláns snarlækkar með dómi
Hæstaréttar og ekki fer á milli mála að dómurinn er til
mikilla hagsbóta fyrir flesta sem tóku gengistryggð bíla-
lán. Það sést vel á útreikningum Nordik Finance sem
birtir eru í töflunni hér fyrir ofan. Höfuðstóll gengis-
tryggðs húsnæðisláns lækkar einnig mikið.
Sturla Jónsson, endurskoðandi hjá Nordik Finance,
bendir þó á að sökum þess að húsnæðislán séu til mun
lengri tíma en bílalán, verði ávinningurinn minni fyrir
þá sem voru með gengistryggð húsnæðislán en þá sem
voru með gengistryggð bílalán.
Sturla hefur reiknað út hvernig höfuðstóll gengis-
tryggðs húsnæðisláns sem nú stendur í 35 milljónum myndi þróast á næstu
fimm árum. Annars vegar miðar hann við að áfram yrði miðað við geng-
istryggingu og hins vegar við að lánið yrði endurreiknað í samræmi við
dóm Hæstaréttar og gert að láni í krónum sem bæri óverðtryggða vexti.
Í því tilfelli miðar hann við að höfuðstóll endurreiknaðs láns myndi þá
vera um 22,6 milljónir. Í útreikningunum miðar Sturla við að gengi krónu
styrkist um samtals 20% á næstu fimm árum og að vaxtamunur við útlönd
verði um 6%. Niðurstaðan er sú að eftir fimm ár væri höfuðstóllinn, bæði
gengistryggða lánsins og lánsins í krónum, nánast sá sami, eða ríflega 22
milljónir. Ástæðan fyrir því að gengistryggða lánið lækkar mikið en hið
innlenda lítið sem ekkert, felst einkum í því að vextir erlendis eru svo miklu
lægri en hér. Sturla tekur þó fram að búast megi við vaxtahækkun í útlönd-
um en einnig geti vextir hér á landi lækkað. „Það er ekki víst að mönnum sé
greiði gerður með því að láta þá greiða krónuvexti,“ segir Sturla.
Sturla Jónsson
Háir vextir draga úr hagsbótum af dómi
Uppgjör og endurútreikningur bílalána og kaupleigusamninga mun liggja fyr-
ir um miðjan október í þeim tilvikum þar sem ekki hefur verið um yfirtökur
eða uppgreiðslur á lánasamningum að ræða, segir í yfirlýsingu frá Íslands-
banka, en bankinn hefur einsett sér að flýta þessari vinnu. Í frétt frá Lands-
bankanum segir að endurútreikningur lána taki töluverðan tíma og ekki sé
ljóst hvenær honum ljúki, en endurútreikningi verði hraðað eins og hægt er.
Í frétt Landsbankans kemur fram að dómur Hæstaréttar nú leiði ekki til
þess að hluthafar bankans þurfi að leggja Landsbankanum til nýtt eigið fé
enda séu áhrifin af þessum dómi óveruleg. „Á hinn bóginn hafa fyrrnefndir
dómar Hæstaréttar í þessum málum nokkur áhrif á SP-Fjármögnun hf., dótt-
urfélag bankans. Landsbankinn mun hins vegar styðja SP-Fjármögnun hf.
þannig að staða viðskiptavina fyrirtækisins verði trygg,“ segir í frétt Lands-
bankans.
Í tilkynningu Íslandsbanka kemur fram að eiginfjárstaða bankans sé áfram
yfir 16% lágmarkskröfum FME eftir niðurstöðu dómsins. Viðskiptavinum er
bent á að nýta sér tímabundin úrræði á meðan boðaðrar löggjafar er beðið.
Landsbankinn hefur sett á stofn ráðgjafarsetur fyrir skuldsett heimili og
aukin þjónusta fyrir þau verður kynnt á næstunni.
Í frétt frá Arion banka segir:„Arion banki hefur á undanförnum mánuðum
unnið með Fjármálaeftirlitinu við að meta hugsanleg áhrif af lánum í erlendri
mynt á efnahag bankans. Það er mat bankans að þó fyrirhugað frumvarp ráð-
herra verði að lögum þá hafi það óveruleg áhrif. Bankinn muni áfram uppfylla
skilyrði Fjármálaeftirlitsins um 16% eiginfjárhlutfall og 20% lausafjárhlutfall.“
Arion banki vekur athygli á því að dómur Hæstaréttar fjallar um bílalán en Ar-
ion banki sé ekki með nein slík lán í bókum sínum
Uppgjöri og endurútreikningi hraðað
Gunnar Andersen, forstjóri Fjármálaeftirlitsins, segir að
höggið sem íslenskt efnahagslíf hefur orðið fyrir, í kjölfar
dóms Hæstaréttar um gengistryggð lán, sé mun mildara
en svörtustu spár og sé um 140 milljarðar króna.
Hann segir að Fjármálaeftirlitið muni nú skoða eig-
infjárkröfur, sem stofnunin gerir til fjármálafyrirtækja.
Tekið verði með í reikninginn að ákveðinni óvissu hafi
verið eytt. Þá komi til álita að skoða lægri kröfur. Gunnar
segir hins vegar að FME sé ekki búið að taka slíka ákvörð-
un. „Að minnsta kosti er búið að eyða heilmikilli óvissu og
tryggja stöðugleika í kerfinu,“ segir hann og bætir við að
hann fagni öllum aðgerðum sem eyði slíkri óvissu.
„Við höfðum af þessu áhyggjur, af endurreikningi á grunni erlendra
samningsvaxta. Og okkar þáttur í þessu máli hefur verið að safna og greina
upplýsingar,“ segir Gunnar
Gunnar Andersen
Skoða eiginfjárstöðu fjármálafyrirtækja
43
milljarðar króna sem bankakerfið
tekur á sig vegna dóms Hæstaréttar
133
milljarðar sem bankakerfið tæki á
sig væru lán fyrirtækja tekin með
‹ KOSTNAÐUR BANKANNA ›
»
Bílalán breyting á höfuðstól Húsnæðislán breyting á höfuðstól
Afborgun skv. uppr. greiðsláætl. 72.094
Síðasta afborgun 132.618
Afborgun m.v. dóm Hæstaréttar 117.090
15.000.000 kr. (myntkarfa CHF/JPY) til 40 ára. Jafnar afborganir.
Fyrsti gjalddagi 2.7.2007
4.000.000 kr. (myntkarfa CHF/JPY) til 7 ára. Jafngreiðslulán.
Fyrsti gjalddagi 2.7.2007
Efirstöðvar
erlend mynt
Endurútreikn.
dómur
Hæstaréttar
Endurútreikn.
samningsvextir
Efirstöðvar
erlend mynt
Endurútreikn.
dómur
Hæstaréttar
Endurútreikn.
samningsvextir
5.872.762
kr.
1.390.997
kr. -7.053
kr.
35.462.798
kr.
17.069.770
kr.
11.283.529
kr.
Afborgun skv. uppr. greiðsláætl. 54.910
Síðasta afborgun 133.729
Afborgun m.v. dóm Hæstaréttar 35.719
Eitt gangi yfir alla
Forsendur: 20.000.000 kr. jafngreiðslulán til 25 árameð 1,5% álagi, tekið 1. júlí 2005.
Myntkarfa: 10%USD, 35%CHF, 30%JPY, 25% EUR.
Lán A Lán B Lán A Lán B
Fimm árum eftir útgáfudag er lán B
dæmt ólöglegt. Lán A er hinsvegar metið
sem löglegt, vegna annarrar skjalagerðar.
Höfuðstóll á
útgáfudegi
20
milljónir
20
milljónir
37,9
milljónir
19,3
milljónir
Höfuðstóll eftir
dóm Hæstaréttar
Munur:
18.595.441 kr.
Útreikningar Nordik LegalÚtreikningar efnahags- og viðskiptaráðuneytis
Dómur Hæstaréttar