Morgunblaðið - 12.05.2011, Qupperneq 23

UMRÆÐAN 23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 2011
Fáar staðhæfingar
hafa verið end-
urteknar jafnoft á síð-
ustu misserum og sú
að allt sé með öðrum
hætti á Íslandi eftir
hrun gjaldmiðilsins
og bankanna. Einn er
sá veruleiki sem þessi
staðhæfing tekur til
að fleiri samborgarar
okkar þurfa nú á
neyðaraðstoð að halda til fram-
færslu en áður.
Í áratugi hefur þunginn í lið-
sinni Hjálparstarfs kirkjunnar
snúist um verkefni í þróun-
arríkjum. Minnihluti aðstoðarinnar
var í þágu íslenskra samborgara.
Þetta hefur nú breyst. Það kallar
á nýja hugsun og nýja krafta því
að á svipstundu hefur fjölgað til
mikilla muna í þessum hópi skjól-
stæðinga.
Allir þeir sem sinna þjónustu-
hlutverki af þessu tagi við sam-
borgarana hafa greinilega fundið
að samviska hvers manns kallar á
að við þessum nýju og breyttu að-
stæðum sé brugðist. Hér er ekki
aðeins teflt um bágan efnahag
heldur líka mannlega reisn.
Sú aðferð og það skipulag sem
gekk mætavel þegar vandinn var
minni í sniðum dugar ekki lengur.
Þau samtök sem gegna þessum
samfélagsskyldum þurfa að skipta
með sér verkum eftir því sem
kostur er. Hjálparstarf kirkjunnar
hefur fyrir sitt leyti ákveðið að
stíga skref í þá átt. Um leið verður
gerð markviss tilraun til að hverfa
frá gömlu verklagi með mat-
argjöfum í poka. Í staðinn kemur
fjárstuðningur til
barnafjölskyldna með
rafrænum kortum
sem nota má til kaupa
á nauðsynjum.
Einstaklingar og at-
vinnufyrirtæki hafa
sýnt bágri stöðu
þeirra samborgara
okkar sem hlut eiga
að máli einstakan
skilning með fram-
lögum til þessa starfs.
Vandinn er hins vegar
sá að umfangið hefur vaxið og nýj-
ar aðferðir kalla á ríflegri framlög.
Meiri fagleg greining og aðstoð
ásamt nýrri tækni er forsenda
þess að vel takist til.
Það er í þessu ljósi sem Hjálp-
arstarfið hefur hafist handa við
nýtt söfnunarátak. Stakkur allra
hefur þrengst. Sá almenni vandi er
þó hverfandi þegar litið er til
stöðu þeirra sem verst standa.
Sómi samfélags okkar er í húfi að
á þann veg sé staðið að slíkri að-
stoð að allir borgarar þessa lands
geti horfst í augu kinnroðalaust.
Að horfast í augu
kinnroðalaust
Eftir Þorstein
Pálsson
» Í áratugi hefur þung-
inn í liðsinni Hjálp-
arstarfs kirkjunnar snú-
ist um verkefni í þró-
unarríkjum. Minnihluti
aðstoðarinnar var í þágu
íslenskra samborgara.
Þetta hefur nú breyst.
Þorsteinn Pálsson
Höfundur er formaður
Hjálparstarfs kirkjunnar.
Hafin er sameiginleg póstatkvæðagreiðsla um nýjan kjarasamning Eflingar-stétt-
arfélags, Verkalýðsfélagsins Hlífar og Verkalýðs- og sjómannafélags Keflavíkur og
nágrennis við Samtök atvinnulífsins fyrir störf á almennum vinnumarkaði.
Atkvæðisrétt eiga allir félagsmenn í ofangreindum félögum sem vinna eftir
þessum samningi og greiddu félagsgjöld til einhvers þessara félaga í mars/
apríl 2011.
Kjörgögn og kynningarefni hefur verið sent út samkvæmt kjörskrá.
Fái einnhver sem telur sig eiga atkvæðisrétt ekki send kjörgögn, getur viðko-
mandi snúið sér til skrifstofu síns stéttarfélags, og fengið sig færðan á kjörskrá
og greitt atkvæði, enda leggi viðkomandi fram launaseðil sem sanni afdregin
félagsgjöld í mars/apríl 2011.
Tekið er við kjörskrárkærum samkvæmt framansögðu til kl. 15.00 þriðjudaginn
24. maí en þá lýkur atkvæðagreiðslu um samninginn.
Athugið. Til þess að tryggt sé að atkvæðið berist kjörstjórn fyrir lok tímafrests
þá er nauðsynlegt að póstleggja svarumslagið í síðasta lagi föstudaginn 20.
maí. En þeir sem það vilja geta skilað svarumslaginu á skrifstofu félaganna til kl.
15.00 þriðjudaginn 24. maí.
Reykjavík, 10. maí 2011.
Kjörstjórn
Flóabandalagsins
Efling-stéttarfélag
Verkalýðsfélagið Hlíf
Verkalýðs- og sjómannafélag Keflavíkur og nágrennis
Nýr kjarasamningur á almennum vinnumarkaði
– Póstatkvæðagreiðsla er hafin
Ríkisstjórnin sem nú
situr gerir vont ástand
verra með hverjum
deginum sem líður.
Næsta ríkisstjórn fær
hið mikla og erfiða verk
að vinda ofan af öllum
þeim skaða sem núver-
andi ríkisstjórn hefur
valdið á íslenskri þjóð.
Nauðsynlegt mun
reynast að taka erfiðar
ákvarðanir, en það forðast núverandi
stjórnvöld eins og heitan eldinn.
Fyrsta verkefnið er tafarlaust af-
nám gjaldeyrishaftanna. Sú aðgerð
verður flóknari eftir því sem henni er
frestað lengur. Afnám þeirra mun
þurfa að eiga sér stað, og slíkt afnám
mun hafa áhrif á gengi krónunnar.
Það eru rök fyrir afnámi eins fljótt og
auðið er, en ekki afsökun fyrir frek-
ari frestun. Núverandi ríkisstjórn
skýlir sér á bak við höftin og þorir
ekki að sleppa krónunni lausri í nauð-
synlega aðlögun að raunveruleik-
anum. Báðir stjórnarflokkarnir hafa
þar að auki pólitíska hagsmuni af því
að viðhalda höftunum. Næsta rík-
isstjórn hefur vonandi dug til að tak-
ast á við verkefnið og ljúka því hratt.
Næsta skref er aðskilnaður ríkis
og hagkerfis. Vinna við að leggja nið-
ur peningaframleiðslu ríkisins þarf
að hefjast sem fyrst. Sú hagfræði
sem boðar ríkieinokun á pen-
ingaútgáfu og verðlagsstýringu á
verði peninga (vexti) og er meðal
annars kennd við hagfræðideild Há-
skóla Íslands, er hrunin fyrir löngu.
Frjáls peningaútgáfa olli engum
verulegum vandræðum í mörg þús-
und ár, og raunar bjuggu menn við
miklu stöðugri kaup-
mátt peninga sinna en
við þekkjum í dag.
Ríkisútgáfan og rík-
iseinokunin seinustu
hundrað árin hefur
valdið gríðarlegum
skaða og raunar miklu
meiri efnahagslegum
skaða en ríkisafskipti af
nokkru öðru sviði sam-
félagsins. Menn geta
aðlagast verðlagsstýr-
ingu á einstakri vöru,
t.d. kindakjöti og inn-
fluttum osti, en eru öllu vanmáttugri
til að bregðast við fikti við sjálfa pen-
ingana, milliliðs-viðskipti og grund-
völl þróaðs samfélags manna.
Sjálf útfærslan á endalokum rík-
iseinokunar á peningaútgáfu og
sjálfs ríkisgjaldmiðilsins mun valda
tímabundnum erfiðleikum fyrir þá
sem treysta á kaupmátt hans. Það
ætti að vera góður hvati fyrir stjórn-
málamenn að drífa af einkavæðingu
peningaútgáfunnar. Því lengur sem
henni er frestað, því meiri vandræði
á hagkerfið og samfélagið í heild
sinni í vændum.
Önnur og mikilvæg verkefni liggja
einnig fyrir við næstu ríkisstjórn-
arskipti. Vinda þarf ofan af skatta-
hækkunum og hefja mikla lækkun
skatta, mikið og þungt regluverk á
atvinnustarfsemi þarf að minnka og
einfalda og aðlögun að Evrópusam-
bandinu þarf að stöðva, svo fátt eitt
sé nefnt. Ríkisreksturinn þarf að
draga saman, bæði með skattalækk-
unum og umtalsverðri einkavæðingu.
Allan ríkisrekstur dagsins í dag þarf
að endurskoða með það að markmiði
að koma honum út á markaðinn,
fjarri afskiptum stjórnmálamanna og
fjarri skjóli ríkisábyrgðar á áhættu-
sækni með annarra manna fé.
Skattheimta ríkisins þarf að
minnka verulega svo svigrúm einka-
aðila og einstaklinga til að byggja
upp hagkerfið geti aukist. Útgjöld
hins opinbera þarf að færa niður fyr-
ir skatttekjur svo skuldasöfnun hins
opinbera stöðvist og hröð niður-
greiðsla skulda geti hafist.
Næsta ríkisstjórn hefur vonandi
dug og þor til að takast á við hin
miklu og erfiðu verkefni sem hennar
bíða. Ef hún slær einhverjum þeirra
á frest munu vandræði Íslands halda
áfram að aukast. Ef hún reynir t.d.
að fjármagna ríkið með áframhald-
andi lántökum mun það bitna á
næstu kynslóðum. Ef hún reynir að
halda í einokun ríkisins á peninga-
útgáfu mun stöðug og langvarandi
verðbólga halda áfram að hrella ís-
lensk heimili og fyrirtæki. Ef hún
reynir að framlengja gjaldeyris-
höftin verður svarti markaðurinn
bráðum eina athvarf þeirra sem vilja
skiptast á verðmætum, vinnu og
þjónustu.
Verkefnalisti næstu ríkisstjórnar
liggur nokkurn veginn fyrir, bæði til
lengri og skemmri tíma. Núna hefst
biðin eftir því að verkstjóri gefi sig
fram.
Eftir Geir
Ágústsson »Næsta ríkisstjórn
fær hið erfiða verk
að vinda ofan af þeim
skaða sem núverandi
ríkisstjórn hefur valdið
á íslenskri þjóð. Beðið
er eftir verkstjóra.
Geir Ágústsson
Höfundur er verkfræðingur.
Biðin eftir næstu ríkisstjórn
Vegna umræðu í
góðum hópi settist ég
niður og velti því fyrir
mér hvað er kjarninn í
hjúkrun. Kjarninn
hlýtur að vera æði fjöl-
breyttur því hjúkr-
unarfræðingar koma
víða við í samfélaginu.
Störf þeirra beinast að
forvörnum, fræðslu,
meðferð og umönnun
og störfin fara fram innan heilbrigð-
isstofnana, einkafyrirtækja, skóla
eða á sjálfstæðum stofum. Þar getur
verið um að ræða hjúkrunarmeðferð
fyrir einstaklinga eða hópa, stjórnun
í stærra og smærra samhengi,
kennslu og fleira. Það að störfin eru
margbreytileg styrkir þann yf-
irgripsmikla þekkingargrunn sem
byrjað er að byggja upp í náminu.
Í meira en 20 ár hefur hjúkrun á
Íslandi verið kennd í háskóla og
nemendur fá þjálfun í að styðja störf
sín með rannsóknum og að stunda
sjálfir rannsóknir. Eitt af því sem ég
hef í starfi mínu leitast við að reyna
að skilja er hvers vegna svo margir
velja óholla lífshætti sem raun ber
vitni, gleyma þeirri visku sem þeir
fæddust með um að lifa heilbrigðu
lífi. Ég hef ekki fundið svarið ennþá,
en ég hef komist að ýmsu sem er
hjálplegt fyrir þá sem ætla að takast
á við heilsubrest.
Flestir vita að heilbrigður lífsmáti
er hæfileg blanda af vöku og svefni,
áreynslu og hvíld, mataræði og
menningu, jafnvel þótt þeir velji að
haga lífi sínu á annan máta. Ég hvet
sem flesta til að staldra við og leyfa
sér að vera hér og nú. Hvort sem það
þýðir að njóta þess sem er, eða
bretta upp ermar og glíma við til-
veruna ef því er að skipta, því lífs-
verkefnin eru jú fjöl-
breytt og oft
ófyrirsjáanleg. Rifja
upp minningar um það
sem var og gaf kraft og
innblástur. Ég hugsa
t.d. um frostrósirnar á
fjósglugganum fyrir
löngu, eða stráið sem ég
fylgdist með fljóta á
pollinum uppi á túni.
Það getur verið gott
að hlusta á þögnina og
hljóðin sem heyrast í
þögninni. Vera. Eða að standa á
sviði og syngja með kór, hvílík upp-
lifun. Þar er það ekki þögnin sem
einkennir stundina, en mögnuð sam-
vera og eining. Það er líka gott að
eiga sér hugsjón og von um það sem
verður í framtíðinni.
Vinna í að láta drauma sína ræt-
ast. En engir draumar rætast ef ég
er ekki hér og nú á hverjum tíma.
Það sem ég tel skipta mestu máli er
að lifa hófsömu og gefandi lífi, vera
bjartsýn, njóta samvista við fjöl-
skyldu og vini og ekki að geyma til
morguns það sem hægt er að gera í
dag! Og ef mér tekst að ná þessu
markmiði fyrir sjálfa mig þá vonast
ég til að verða örlítið betri hjúkr-
unarfræðingur fyrir vikið.
Kjarni hjúkrunar
Eftir Jónínu
Sigurgeirsdóttur
Jónína Sigurgeirsdóttir
»Heilbrigður lífsmáti
er hæfileg blanda af
vöku og svefni, áreynslu
og hvíld, mataræði og
menningu. Ætíð er mik-
ilvægt að vera hér og nú
og njóta þess.
Höfundur er sérfræðingur
í endurhæfingarhjúkrun, BS, MS
og gæðastjóri Reykjalundar.