Morgunblaðið - 22.06.2011, Page 16

16 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. JÚNÍ 2011
Bjarni Ólafsson
bjarni@mbl.is
Standa verður vörð um hagkvæmni
og sjálfbærni íslensks sjávarútvegs.
Til að þess að tryggja sátt um kerfið á
að nota auðlindaskatt en ekki grípa
til aðgerða sem grafa undan kvóta-
kerfinu. Þetta kemur fram í nýrri
skýrslu Efnahags- og framfarastofn-
unarinnar um stöðu íslenska hag-
kerfisins.
Fram kemur í skýrslunni að ís-
lensk stjórnvöld hafi stýrt sjávarút-
veginum með góðum árangri, þökk sé
kvótakerfinu. Kerfið hvetji þá sem
fara með aflaheimildir til þess að
stýra veiðum með hagkvæmum
hætti. Þessum árangri standi hins
vegar ógn af fyrirhuguðum breyting-
um stjórnvalda á umhverfi sjávarút-
vegsins annarsvegar og mögulegri
aðild Íslands að Evrópusambandinu
hinsvegar.
Í skýrslunni segir að fyrirhugaðar
breytingar séu komnar til vegna
meintrar ósanngirni kvótakerfisins.
Hins vegar verði að hafa í huga að
kvótakerfið var sett á til þess að
koma í veg fyrir stjórnlausar veiðar
og það er álit sérfræðinga OECD að
stjórnvöld geti ekkert gert til þess að
kveða niður það sjónarmið að kerfið
sé ósanngjarnt. Til að tryggja frekari
pólitískan stuðning við kerfið sé það
hægt með því að hækka auðlinda-
gjald en þó ekki það mikið að sjávar-
útvegurinn standi ekki undir hækk-
uninni og að hún vinni gegn
hagkvæmni kvótakerfisins.
Að mati OECD er Ísland langt á
veg komið í því að leysa efnahags-
vandann eftir bankahrunið. Í skýrsl-
unni segir að samdráttur í landsfram-
leiðslu sé hættur og að gert sé ráð
fyrir því að hagvöxtur fari vaxandi og
verði um þrjú prósent árið 2012.
Töluverður árangur hafi náðst í
því að koma bankakerfinu á
fæturna á ný og að skref hafi
verið tekin til að flýta skulda-
aðlögun í einkageiranum.
Hins vegar þurfi að
styrkja peningamála-
stjórnun Seðlabankans.
Hún hafi ekki náð tilætluð-
um árangri í að tryggja
verðstöðugleika. Til að ná
því markmiði ætti Seðla-
bankinn að taka upp verð-
bólgumarkmið þar sem
meiri áhersla er lögð á að
jafna út verðbólgusveiflur
og þar sem meira tillit er tek-
ið til gengis krónunnar en áður. Á
kynningarfundi í gær sögðu fulltrúar
OECD að peningamálastefna Seðla-
bankans yrði að njóta meiri stuðn-
ings frá fjármálastjórnun ríkisstjórn-
arinnar. Áður hafi þessir tveir þættir
gjarnan unnið hvor gegn öðrum. Þeg-
ar Seðlabankinn hafi reynt að slá á
þenslu hafi ríkissjóður gefið í.
Leggja þeir til að einhvers konar
fjárlagaregla verði sett í lög hér á
landi og nefna sem dæmi um slíkar
reglur lagasetningu í Ástralíu og
Nýja-Sjálandi. Þar eru skuldamark-
mið sett og fjárlagagerð háttað í takt
við þau. Ef skuldir ríkissjóðs eru yfir
marki ber ríkisstjórn að skila afgangi
fyrir árið og ef skuldir eru undir
marki má reka ríkissjóð með halla.
Til að þetta gangi upp þarf að vera al-
mennt samkomulag milli stjórnmála-
flokka um regluna, því ný ríkisstjórn
getur alltaf breytt lögum.
Mikilvægustu þættirnir fyrir end-
uruppbyggingu íslenska hagkerfisins
eru að mati OECD að byggja upp á
ný heilbrigt fjármálakerfi. Íslending-
ar ættu að reyna að forðast í lengstu
lög reynslu Japans, þar sem bankar
gátu um árabil ekki lánað fé vegna
þess að efnahagsreikningar þeirra
voru íþyngdir stórum vanskilalánum
til hálfdauðra fyrirtækja. Þá verði að
koma á ný tengslum við erlenda fjár-
málamarkaði. Stórt atriði í hagvexti
næstu ára verður stóriðja og aukin
raforkuframleiðsla og auðveldara er
að styðja við slíka fjárfestingu ef
landið hefur eðlilegan aðgang að er-
lendu fjármagni. Þá verður ríkis-
stjórnin að koma fjárlagahalla og
skuldastöðu á eðlilegra stig, minnka
halla á ríkissjóði og minnka skuldir.
Sögðu fulltrúar OECD að það sem
hefði hjálpað Íslandi mjög mikið væri
hve góð fjárhagsstaða ríkisins var við
hrun.
Segir að vernda verði
hagkvæmni fiskveiða
 OECD segir töluverðan árangur hafa náðst í efnahagsstjórnun hér á landi
Morgunblaðið/RAX
Sjávarútvegur OECD leggur frekar til hækkun á veiðileyfa- eða auðlindagjaldi í stað þess að breyta í grundvallar-
atriðum kvótakerfinu. Slíkar breytingar geti stefnt hagkvæmni og arðsemi íslensks sjávarútvegs í hættu.
STUTTAR FRÉTTIR
● Iðnaðarráðuneytið hefur ákveðið að
opnun á útboði sérleyfa á Drekasvæð-
inu verði frestað til 3. október.Umsókn-
arfrestur verður til 2. apríl 2012.
Ástæða þessara breytinga á dagsetn-
ingum er að ekki náðist að ljúka við
nauðsynlegar lagabreytingar varðandi
skattlagningu kolvetnisvinnslu og leyf-
isveitingar á vorþingi fyrir sumarhlé Al-
þingis, að því er fram kemur á síðu
ráðuneytisins.
Útboði vegna olíuleitar
frestað til 3. október
● Greiningardeild
Arion spáir 4,3%
verðbólgu í júní
og hækki þar með
úr 3,4% í maí.
Sérfræðingar
bankans telja að
hækkunin sé með-
al annars tilkomin
vegna fyrstu áhrifa
nýgerðra kjara-
samninga. Spá Ar-
ion gerir einnig ráð fyrir að verðbólgan
haldi áfram að hækka í sumar og að
ársverðbólgan verði komin í 5,2%
næsta sumar. Rætist spáin er þetta
mesta verðbólgan frá því í byrjun
fyrrasumars.
Greiningardeild Arion gerir ráð fyrir
að fyrstu kostnaðarhækkanir vegna
kjarasamninga komi fram í júní. Þá er
einnig líklegt að kaupmenn nýti tæki-
færið og ýti öðrum kostnaðarhækk-
unum út í verðlagið, meðal annars
vegna veikingar krónunnar og hrá-
vöruverðshækkana úti í heimi. Einnig
er spáð að umtalsverðar hækkanir á
fasteignaverði í maí komi nú fram með
fullum þunga í næstu verðbólgumæl-
ingu Hagstofunnar.
Spá 5,2% verðbólgu á
Íslandi í haust
Dýrtíð er fram-
undan á Íslandi.
● Andstaða Dana
við upptöku evru
hefur aukist milli
mánaða og hefur
aldrei verið meiri
samkvæmt nýrri
könnun, sem
Danske Bank hef-
ur látið gera. Er
þetta einkum rak-
ið til fjárhagserfið-
leika Grikkja.
Segir Danske Bank, að allt bendi til
þess að Danir myndu hafna því að
taka upp evru ef þjóðaratkvæða-
greiðsla færi fram um slíka tillögu nú.
Alls sögðust 40,2% þátttakenda
líklega eða örugglega myndu sam-
þykkja upptöku evru í þjóð-
aratkvæðagreiðslu nú en 56,7% lík-
lega eða örugglega hafna henni.
Munurinn á fylkingunum er 16,5 pró-
sentur en var 9,9 prósentur í sams-
konar könnun í mars. Er þetta mesti
munur sem mælst hefur í slíkum
könnunum.
Vaxandi andstaða Dana
við upptöku evru
Efasemdir um
evruupptöku vaxa.
Samkvæmt úttekt bankans Stand-
ard Chartered hafa kínversk stjórn-
völd beint hinum gríðarlega gjald-
eyrisforða sínum í auknum mæli að
verðbréfum og öðrum auðselj-
anlegum eignum utan Bandaríkj-
anna það sem af er þessu ári.
Gjaldeyrisforði kínverskra stjórn-
valda stækkaði um 200 milljarða
Bandaríkjadala fyrstu fjóra mánuði
ársins. Samkvæmt úttekt Standard
Chartered fóru þrír fjórðu af þessari
upphæð í fjárfestingar utan Banda-
ríkjanna.
Kínversk stjórnvöld eru sem
kunnugt er stærsti eigandi banda-
rískra ríkisskuldabréfa í heiminum
enda hafa þau beint gjaldeyrisforð-
anum að stærstum hluta í fjárfest-
ingar í slíkum pappírum. Hinsvegar
hafa fulltrúar stjórnvalda lýst því yf-
ir á liðnum árum að þau stefni að því
að auka vægi fjárfestinga í öðrum
gjaldmiðlum en Bandaríkjadal. Hafa
þau meðal annars lýst yfir áhuga á
kaupum á ríkisskuldabréfum þeirra
evrurríkja sem hafa orðið hvað verst
úti í skuldakreppunni. Þrátt fyrir
þetta er ekkert sem bendir til þess,
að sögn breska blaðsins Financial
Times, að stjórnvöld í Peking hafi
selt bandarísk skuldabréf í sinni
eigu í umtalsverðu magni und-
anfarið. ornarnar@mbl.is
Forðast dalinn
 Úttekt bendir til að kínversk stjórn-
völd forðist bandarísk ríkisskuldabréf
Reuters
Kínverjar Stúdentar heiðra kínverska kommúnistaflokkinn.
 


   
  
   
  

 




 
  
  

   !"# $% " &'( )* '$*
++,-.,
+./-00
++1-/2
22-3.2
23-10/
+1-04,
+54-3,
+-,5+2
+.5-54
+4,-15
++/-++
+.4-,,
++1-.4
22-+,1
23-./4
+.-3+1
+54-,2
+-,5/,
+.5-0+
+4/-,0
2+0-.1+2
++/-5.
+.4-.0
++.-2
22-2+2
23-0+1
+.-31
+54-.
+-,504
+.,-,4
+4/-4/
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
OECD telur að þótt gjald-
eyrishöft núna séu nauð-
synleg vegna þess þrýst-
ings sem af aflands-
krónunum svokölluðu
stafar, sé nauðsynlegt til
lengri tíma að afnema þau.
Ef gjaldeyrishöft verða
viðvarandi þýðir það að
fjármagni verði veitt í
óhagkvæma farvegi.
Þá verði að horfa til
þess að Íslandi ber skylda
til að afnema höftin til
lengri tíma litið sam-
kvæmt EES-samn-
ingnum. Telur OECD að
skilyrði fyrir afnámi hafta nálgist.
Fulltrúar OECD voru spurðir um
álit sitt á tillögu Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins um afnám tveggja
þrepa virðisaukaskattkerfisins, en
það myndi hafa í för með sér um-
talsverða skattahækkun á mat-
vælum, eða úr 7 prósentum í 25
prósent. Sögðu þeir að OECD hefði
áður lagt það til að lægra stig virð-
isaukaskattkerfisins íslenska yrði
hækkað án þess að nefna ákveðna
prósentutölu. Hins vegar verði að
koma með einhverjum hætti til
móts við tekjulægri heimili ef
skattur á matvæli er hækkaður.
Nauðsynlegt að afnema höft
GJALDEYRISHÖFT OG VIRÐISAUKASKATTUR