Morgunblaðið - 20.09.2011, Qupperneq 18

BAKSVIÐ
Andri Karl
andri@mbl.is
Á
meðal þeirra tuttugu
lagafrumvarpa sem af-
greidd voru frá Alþingi
sem lög síðastliðinn
laugardag voru tvö sem
ættu að hafa áhrif á húsnæðismarkað.
Annars vegar frumvarp til laga um
breytingu á lögum um húsnæðismál
og hins vegar um breytingu á lögum
um skyldutryggingu lífeyrisréttinda
og starfsemi lífeyrissjóða.
Með fyrra frumvarpinu var
Íbúðalánasjóði veitt heimild til að
gefa út óverðtryggða skuldabréfa-
flokka og þar með að veita óverð-
tryggð lán. Guðbjartur Hannesson,
velferðarráðherra, fagnaði því að
málið hefði verið klárað en um átján
mánuðir eru frá því þáverandi félags-
og tryggingamálaráðherra, Árni Páll
Árnason, lagði frumvarpið fram. Guð-
bjartur tók þó undir það sem fram
hefur komið, að góðar og skýrar upp-
lýsingar um valkosti lántakenda verði
að liggja fyrir, og skýrir útreikningar
um hvaða kosti og galla það hefur að
taka óverðtryggð lán.
Fyrsta skref af mörgum
Fleiri lýstu yfir ánægju sinni
með að valkostum lántakenda væri
fjölgað. Bjarni Benediktsson, formað-
ur Sjálfstæðisflokks, sagði þróunina í
samfélaginu jákvæða og benti á að
bankarnir væru einnig að auka fjöl-
breytni hjá sér. „En það er mikilvægt
að gæta að því að óverðtryggð lán eru
engin galdralausn,“ sagði Bjarni og
einnig að helsti óvinur lántakenda
væri verðbólga og efnahagsleg óvissa
sem yrði að vinna bug á.
Árni Páll, sem nú er efnahags-
og viðskiptaráðherra, tók undir með
Bjarna og sagði rétt að frumvarpið
væri engin töfralausn. Hann sagði
það eitt skref af mörgum í nauðsyn-
legum umbótum á íbúðalánamarkaði,
eftir stæði að taka fleiri.
Unnið hefur verið að því innan
Íbúðalánasjóðs að undirbúa lánveit-
ingar með óverðtryggðum vöxtum en
útfærslan á því hvernig Íbúðalána-
sjóður hagar útgáfu og fjármögnun
slíkra lána er þó eftir. „Hér er því ein-
ungis stigið fyrsta skref í átt að
óverðtryggðum útlánum sjóðsins en
síðar kemur í ljós hvaða kjör bjóðast
á markaði og þar með hvort hér sé
um raunhæfa leið að ræða fyrir fólk
til að fjármagna íbúðarkaup sín,“ seg-
ir í nefndaráliti meirihluta félags- og
tryggingamálanefndar Alþingis.
Nefndin gerði breytingar á
frumvarpinu með það að augnamiði
að lágmarka afföll og áhættu ÍLS,
þ.e. með því að taka fram í lögum að
vextir óverðtryggðra útlána sjóðsins
gætu verið breytilegir.
Íbúðir til lífeyrissjóða
Síðara frumvarpið er þing-
mannsmál Helga Hjörvars og hefur
verið lagt fram áður, án þess að fá af-
greiðslu. Í frumvarpinu er lagt til að
lífeyrissjóðir fái heimild til að eiga og
reka íbúðarhúsnæði. Helgi sagði við
afgreiðsluna að hann teldi að þessi
breyting yrði til þess að auka fé-
lagslegar áherslur í húsnæðiskerfinu
á Íslandi. Þá hefði reynsla und-
angenginna ára sýnt að lífeyrissjóð-
irnir hefðu fjárfest í ýmsu óskyn-
samlegra en íbúðarhúsnæði.
Pétur H. Blöndal, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, greiddi atkvæði
gegn frumvarpinu en hann telur
breytinguna setja þrýsting á stjórnir
sjóðanna að kaupa íbúðir eða
taka yfir af einstökum
sjóðfélögum og leigja
þeim áfram með lágri
leigu. Það fari gegn
hagsmunum lífeyr-
issjóða að ávaxta fé sitt
eins og hægt er.“
Ættu að hafa áhrif
á húsnæðismarkað
Morgunblaðið/Eggert
Þingmenn 139. löggjafaþingi lauk á laugardag. Víst hafa þingmenn margir
hverjir verið ánægðir með það, enda voru þingfundir í síðustu ansi langir.
18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. SEPTEMBER 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Austan hafsog vestanvaxa
áhyggjur af stöðu
efnahagsmála al-
mennt og fjár-
málalífs fjöl-
margra landa sérstaklega.
Vandi evrunnar er hvarvetna
efstur á blaði, nema á Íslandi,
þar sem leiðtogarnir skilja
ekki þetta þvaður og hvers
vegna heimurinn bíði ekki
eftir því að „fá að sjá hvað er
í pakkanum“ eins og þeir ætli
sér að gera. En þótt brota-
lamir evrunnar séu nú orðið
öllum læsum mönnum ljósar
bætist við að vandi annarra
er verulegur.
Bandaríkjamönnum virðist
ekki ætla að duga að hafa
lánsfé sitt því sem næst
ókeypis næstu tvö árin og
ekki heldur þótt þeir prenti
dollaraseðla með meiri ofsa
en áður til þess að ýta undir
hreyfingu í efnahagslífinu,
taka á sig þolanlega verð-
bólgu sem nýtast mun til að
minnka raunskuldir þeirra
við umheiminn.
Þótt staða Rússa hafi
styrkst með hækkun olíu-
verðs er öll innri gerð efna-
hagslífs landsins léleg,
stjórnkerfinu er ekki treyst,
þar með taldir eru dómstólar
og réttarfar og því loðir spill-
ingarstimpillinn við margt.
Fjárfesting er því mun minni
en hún þyrfti að
vera og flótti með
fljóttekinn gróða í
skattaskjól veikir
alla innviði.
Japan hefur
gengið í gegnum
miklar hörmungar og þótt
Japanir hafi haldið efnahags-
legan sjó við mjög erfiðar að-
stæður, svo aðdáun vekur, er
ekki mikið aflögu.
Kína er sérstakur kapítuli
og þótt styrkur risaveldisins
hafi vaxið hratt er þar ekki
allt sem sýnist.
Annar skellur á borð við
þann sem varð árið 2008
verður miklu þungbærari en
sá fyrri, því varnirnar eru
hvarvetna mun lakari nú en
þá var. Íslendingar eru smám
saman að átta sig á að rétt
viðbrögð í október 2008
björguðu miklu af því sem
bjargað varð. Það er huggun
harmi gegn. En ólánið birtist
því miður aftur, nú í mynd
núverandi ríkisstjórnar sem
lét pólitískt ofstæki og for-
dóma varða sinn veg og sínar
gerðir frá fyrsta degi. Ef
þjóðin hefði ekki þurft að
dragnast með þess háttar rík-
isstjórn á þriðja ár mundi
hún nú vera betur sett en
flestar aðrar þjóðir til að taka
á sig þau boðaföll sem kunna
að berast frá Evrópu í öng-
stræti og Bandaríkjunum í
basli.
Kreppuóttinn fer
enn vaxandi, jafnt
austan hafs sem
vestan}
Myndin sem blasir við
Ríkisstjórninhefur kynnt
þá stefnu sína að
fækka ráðuneytum
og því hefur verið
haldið fram að það
sé til að einfalda
og spara. Hvað gerist svo?
Ríkisstjórnin keyrir lög um
stjórnarráðið í gegnum Al-
þingi þar sem svigrúm er veitt
til að fjölga ráðherrum upp í
fimmtán og þess ekki einu
sinni krafist að hver þeirra
hafi ráðuneyti til umráða. Um
leið er lögfest að ráðherrarnir
megi ráða til sín tvo aðstoðar-
menn í stað eins áður og ríkis-
stjórnin þrjá til viðbótar. Að-
stoðarmönnum ráðherra gæti
því fjölgað úr tíu í þrjátíu og
þrjá. Samtals var því um
helgina keyrð í gegn lagaheim-
ild til að fjölga ráðherrum og
aðstoðarmönnum ráðherra um
tuttugu og átta, sem öllum
verður skipað til verka í nafni
einföldunar og sparnaðar í rík-
isrekstri.
Sama dag og þessi breyting
á stjórnarráðinu var samþykkt
á Alþingi tókst að ná fram
samskonar breytingu um
borgarfulltrúa í
Reykjavík. Vinstri
menn hafa löngum
staðið í þeirri trú
að stjórnsýslan
verði þeim mun
skilvirkari og betri
sem kjörnir fulltrúar séu fleiri
og hafa áður gert tilraunir
með slíkt í Reykjavík með
slæmum árangri.
Að þessu sinni á að ganga
heldur lengra en þá var gert
því að nú hefur verið ákveðið
að fjölga borgarfulltrúum úr
fimmtán í að minnsta kosti
tuttugu og þrjá og allt upp í
þrjátíu og einn. Í stjórnkerf-
inu í Reykjavík getur því fjölg-
að um sextán manns en í það
minnsta um átta.
Á laugardag samþykkti Al-
þingi því að fjölga samtals um
allt að fjörutíu og fjóra á
launaskrá í efstu lögum
stjórnkerfisins hjá ríki og
borg. Nú hefur ríkisstjórnin
að vísu sætt réttmætri gagn-
rýni fyrir að gera ekkert til að
slá á atvinnuleysið í landinu,
en hvernig má það vera að
þetta sé það eina sem hún hef-
ur fram að færa?
Í miðjum niður-
skurðinum er lög-
fest umtalsverð
fjölgun á toppnum}
Tekist á við atvinnuleysið
É
g hef áhyggjur af að Íslendingar
séu upp til hópa að breytast í lít-
ilmenni.
Í liðinni viku rataði það í frétt-
ir að hópur fólks í Bandaríkj-
unum kom mótorhjólamanni til bjargar og lyfti
ofan af honum tveggja tonna bíl sem stóð í ljós-
um logum. Mér er spurn hvernig vegfarendur í
Reykjavík myndu bregðast við ef þeir gengju
fram á svona slys.
Reglulega berast fréttir sem fá mig til að
halda að búið sé að langleiðina rekja úr íslensku
samfélagi þennan þráð sem gerir fólk djarft,
hugrakkt og almennilegt.
Í sumar rataði það t.d. í fréttirnar að hundur
hefði verið geymdur við ömurlegar aðstæður
við hús eitt í bænum. Sjö manns kvörtuðu til yf-
irvalda en embættismennirnir höfðust ekkert að. Loks fór
það svo að einhver – mikil hetja í mínum augum – fékk nóg
af aðgerðaleysinu, tók horaðan og veikburða hundinn í
sína vörslu og veitti honum gott heimili. Í viðtali sagðist
einn sjömenninganna einfaldlega hafa reynt að gleyma
hundinum þegar sýnt var að yfirvöld ætluðu ekkert að
gera. Ég bókstaflega gnísti tönnum þegar ég les um svona
aumingjaskap, uppgjöf og aðgerðarleysi.
Reglulega berast fréttir í sama dúr: af lítilmennum sem
aka rakleitt framhjá slysstað, af fólki sem stendur hjá að-
gerðalaust þegar ráðist er á varnarlausa. Af aulum sem
yppa bara öxlum, bora í nefið og vona bara það besta þeg-
ar þeir vita vel að eitthvað er að og aðgerða þörf.
Hvernig samfélag verður til þar sem býr
svona afskaplega lítið fólk?
Ég hef þá kenningu að risavaxið mömmu-
ríkið sé helsta ástæðan fyrir þessum siðferð-
isbresti. Skattpíningin gerir okkur máttvana
enda er lítið meira eftir af laununum en dugar
til að rétt reka okkur sjálf. Við fáum ekki að
finna til okkar sem baráttu- og velgjörð-
armenn því ríkið er búið að taka af okkur pen-
inginn, og taka að sér að sjá um allt: rétta allt
óréttlæti og jafna alla misskiptingu. Ríkinu
tekst auðvitað illa upp við það eins og flest ann-
að, en það sem gerist í leiðinni er að borg-
ararnir verða að passífum þiggjendum frekar
en virkum gerendum. Er nema von að fólk aki
framhjá nýskeðu bílslysi eða illa höldnum
hundi. Er ekki hvort eð er von á nefnd emb-
ættismanna til að bjarga málunum?
En sökin liggur líka hjá okkur sjálfum. Það er á valdi
okkar sjálfra að ákveða hvort við ætlum að vera almenni-
legt fólk. Ég veit af fenginni reynslu að þegar þörf er á að-
gerðum virðist oft auðveldast að láta undan hræðslunni og
letinni, standa bara hjá og reyna að fría sig ábyrgð. Hugsa
með sjálfum sér að næsti maður hljóti að gera eitthvað,
rúlla upp glugganum og aka áfram.
Til að falla ekki í þessa gryfju þurfum við að gera upp
hug okkar áður en kallið kemur. Lesendur geta ákveðið
það núna strax hvernig þeir munu bregðast við þegar
stundin rennur upp: hvort þeir ætla að verða lítilmenni
eða hvort þeir ætla að verða hetjur. ai@mbl.is
Ásgeir
Ingvarsson
Pistill
Fer að verða skortur á hetjum?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Þingfundir 139. þings Alþing-
is voru 167 og stóðu alls í
átta hundruð klukkstundir.
Þingfundir voru haldnir á 114
dögum og stóð þing frá 1.
október til 18. desember
2010, frá 17. janúar til 15.
júní 2011 og loks 2. til 17.
september 2011. Þetta kemur
fram í samantekt á Alþing-
isvefnum.
Af 247 frumvörpum urðu
136 að lögum, tveimur var
vísað til ríkisstjórnarinnar og
eitt kallað aftur. Lengsta um-
ræðan var um breytingar á
Stjórnarráði Íslands en hún
stóð í tæpar 59 klukkstundir.
Þá voru 57 þingsályktun-
artillögur samþykktar af 162,
ein felld og ein kölluð aftur.
Alls voru 910 þingmál
lögð voru fram
og prentuð
þingskjöl
voru
1999.
Átta hundruð
klukkustundir
167 FUNDIR Á 114 DÖGUM