Svart á hvítu - 01.10.1977, Blaðsíða 9

Þaö er alger óþarfi aö snúa þessari hugmynd
upp í nihilisma eins og margir hafa gert. Auðvitað er
þessi .uppgötvun' aðeins huglæg en hún undir-
strikar þann sannleik aó munurinn milli listaverks
og hlutar býr ekki í hlutunum sjálfum, heldur háður
hefð eða félagslegum þáttum. Myndverk er ekki
bundið við ákveðið handverk eða efni, heldur inn-
tak þess og þaó hlutverk sem það hefur í sam-
félaginu. Hefð sýningarsalarins kom greinilega
fram þegar Duchamp sýndi flöskugrindina. Með því
að taka fjöldaframleiddan hlut gefa nafn og merkja
gerir hann hann aó listaverki. í krafti þess aö hann er
listamaður og að sýningarsalurinn hefur engan
annan tilgang en að sýna verk og selja hefur hann
breytt hlut sem annars aldrei heföi getað orðið að
listaverki í myndverk.
Spurningin er því ekki um hvaða efni skuli nota,
eða hvaða tækni sé merkust heldur um hlutverk
myndlistar og myndlistamanns í tæknivæddu
þjóófélagi kapítalismans. Eða öllu heldur hvert
hlutverk frjórrar sköpunnar á að vera í andlausri
fjöldamenningu. Rifrildi út frá einhverju fagfélags-
sjónarmiði um hvað sé list og hvað ekki er jafn
innantómt og þrætan um formiö. Sama má segja
um baráttuna um hjörtu listunnenda. Óvinurinn er
ekki meðal þeirra sem stunda myndlist, eða skrifa
um hana, heldur vitundariðnaðurinn sem beint er
gegn okkur, er ætlað að slæva dómgreind okkar,
sætta okkur við mannlæginguna sem felst í vinnu-
aflssölu, sætta okkur viö ríkjandi ástand.
SOLOMON R. GUGGENHEIM MUSEUM
CORPORATE AFFILIATION OF TRUSTEES
Kennecott Copper Corporation
FRANK R. MILLIKEN, Pretldent, Chlef Exec. Otflcer A Member Board of Dlrectors
PETER O. LAWSON-JOHNSTON, Member Board of Dlrectort
ALBERT E. THIELE, pait Member Board of Dlrecton
Multlnatlonal company mlnlng, tmeltlng, reflnlng copper, molybdenum, gold, zlnc and coal. Copper
baied mlll producti
Operatei In the U.S., Auitralla, Brazll, Canada. Colombla, Costa Rlca, England, Indoneila, Italy, Nether-
landt Antlllet, Nlgerla, Peru. South Alrlca
El Tenlente. Kennecott t Chllean copper mlne, wat natlonallzed July. 1971 through Conttltutlonal Retorm
Law. passod unanlmoutly by Chllean Congrett. Chllean Comptroller Qeneral ruled profltt over 12% a
year tlnce 195S to be consldered excett and deducted from compentatlon. Hlt flguret, dltputed by
Kennecott, In effect, ellmlnated any paymenlt.
Kennecott trled to have Chllean copper shlpments confltcated or cuttomert' paymentt attached.
Although wlthout ultlmate tuccett In European courtt, legal harattment threatened Chllean economy
(copper 70% of export).
Prosldent Salvador Allende addretted Unlted Natlont December 4,1972. The New York Tlmet reported:
The Chllean Pretldent had ttlll haraher wordt for two U.S. companles, the Internatlonal Telephone
4 Telegraph Corp. and the Kennecott Corp., whlch he tald, had "dug thelr clawt Into my country",
and whlch proposod "to manage our polltlcal llfe.
Dr. Allende tald that from 1955 to 1970 Ihe Kennecott Copper Corp. had made an average proflt
of 52.8% on Its Investmentt.
He tald that huge ' trantnatlonal" corporatlont were waglng war agalnit toverelgn itatet and that
they were "not accountable to or ropresontlng the collectlve Interett."
In a statement Ittued In reply to Dr. Allende t charget, Frank R. Mllllken, presldent of Kennecott,
referred to legal actlont now belng taken by hlt company In courlt overeeas to prevent the Chllean
Government from telllng copper from the natlonallzed mlnet:
"No amount of rhetoric can altor the fect that Kennecott hat been a responslble corporate cltlzen
of Chlle for more than 50 yeara and has made subitantlal contrlbutlont to both the economlc and
toclal well-belng of the Chilean people."
Chllet exproprlatlon ol Kennecotts property wlthout compentatlon vlolatet establlshed
prlnclplet of Internatlonal law. We wlll contlnue to puraue any legal remedlet that may protect
our thareholdera equlty."
Pretldent Allende dled In a mllltary coup Sept. 11. 1973. The Junta commltled Ittelf to compentate
Kennecott for natlonallzed property.
1973 Netsales (1.425.613,531 Net after taxet : (159,363,059 Eam. per com. thara : (4.81
29,100 employees
Offlce: 161 E. 42 8t.. New York, N.Y.
Höluðvlðfangsefnl Hans Haacke er samband myndllstar og
fjármagns. Myndin hér er að ofan er úr seríu þar sem hann
rekur tengsl Guggenheim safnsins og auðhringa.
List og samfélag
ígrundum aöeins nánar möguleikana sem opn-
ast ef ekki er litið á myndlist innan ramma ákveðins
tjáningarforms. Allt í kring um okkur eru hlutir sem
hafa ákveðið form og merkingu. Daglegt umhverfi
er meira og minna mótað af mannahöndum út frá
ákveðnum forsendum. Nægir að minna á hús og
húsgögn sem mótuð eru eftir möguleikum og tísku
hvers tíma.
Með tilkomu neyslukapphlaupsins, hefur þessi
umhverfismótun orðiö enn meir afgerandi. Bílar
eru t. d. eru mikilsverður þáttur í mótun umhverfis.
Þéttbýli er skipulagt meö tilliti til þessara sam-
göngutækja fremur en samgöngutækin séu að-
löguð þörfum íbúanna.
Á meðan málararnir eru að mála nægilegan
fjölda verka til að geta sett saman sýningar fyrir
neytendur, sjá fjölmiðlar eins og sjónvarp, kvik-
myndahús og blöð landsbúum fyrir daglegum
skammti af lágkúru. Fólk almennt er því langt frá því
að vera óvant myndmáli, en fæstir upplifa sig sem
.listunnendur', enda er okkur kennt að myndlistin
sé á veggjum sýningrsalanna. Strax á unga aldri
læra börn að lesa úr flóknu myndmáli, s. s. tákn í
umferðinni og tilvísun í sjónvarpsauglýsingum, en
það er samt almennt viðhorf að það sé aðeins á
færi fáeinna að tileinka sér það myndamál sem þarf
til að njóta myndlistar. Augljóst ætti að vera að
vandinn er ekki of þröngur markaður eða áhuga-
leysi almennings.
Vandinn er hvernig myndlist hefur verið gerð að
heim út af fyrir sig. Með því að einangra starfsvið
sitt við sýningar í galleríum hafa myndlistamenn
viðurkennt skiptinguna milli sköpunnar og starfs.
Æðri myndlist er flestum óskiljanleg á meðan allir
geta meðtekið myndverk eins og teiknimyndir í
blöðum. Ástæðan er ekki að málverkið sé æðra
teiknimyndinni heldur þau mörk sem komið hafa
upp milli lágmenningar og hámenningar. Meginor-
sök vandans er að finna í framleiðslufyrirkomu-
laginu sem við búum við. Allt líf okkar er bútað
niður með sérhæfingu og öðrum aðgreiningum;
vinnutími-frítími, starf-sköpun, list-hönnun o. s. frv.
o. s. frv. Flestir myndlistamenn sætta sig við sitt
þrönga hlutverk, vegna þess að þeir eru jú sér-
Hér sjáum við dæml um pólitfskt happsning. Tllefnlð var að
einn meðlima í pólitískum llstamannahóp hafði vertð látlnn
laus úr tangelsl 1967.
7