Húsfreyjan - 01.10.1967, Blaðsíða 20

ur og þegar fólk gefur eða afsalar eignum
sínum lil sér óviðkomandi fólks.
Forræfti Imrnn
Eigi ógift kona barn þá liefur liún ein for-
ræði þess, og er þá sama Iivort hún býr
meö föður barnsins eða ekki. Hjón fara
saman með forræði barna sinna. Andist
annað li jóna, j)á fer bitt með forræði barn-
anna. Við hjónaskilnað ])á skal forræði
livers barns vera óskipt lijá öðru bjóna, og
fer um j>að livort lijóna skuli bafa forræði
barnsins eða barna eflir samkomulagi
hjónanna, verði þau sammála. Náist ekki
samkomulag, þá skal yfirvald ákveða það,
og skal þá fara eftir ]>ví sem telja verður
barni eða börnum fyrir beztu. Venja er sú,
ef bið opinbera úrskurðar um það bver
skuli bafa forræði barna, að skipta ekki
börnum á milli foreldra beldur bafa þau
a. m. k ef þau eru bara tvö, bæði hjá sama
foreldri og er þetta gert af tilliti til barn-
anna. Algengast mun vera í þessum tilfell-
um, að móðurinni sé úrskurðað forræði
yfir börnunum a. m. k. ef bún telst ekki
síður bæf en faðirinn til þess að annast
uppeldi barnanna. En þetta mun einungis
vera starfsvenja, en ekki að þetta sé byggt
á lagaákvæðum. Svo í þessu tilliti má
segja, að réttur ógiftrar móður sé meiri en
j>eirrar giftu, því engan veginn er hægt að
telja það öruggt, komi lil hjónaskilnaðar,
að móðirin fái sér úrskurðaö forræði barns
eða barna.
Hjúskaparslil viS danSu
Hjúskap er ætlað að standa ævilangt og
venjulegast lýkur liontim við dauða ann-
ars bjóna. En bjúskap getur líka lokið
með hjónaskilnaði eða ógildingu lijóna-
bands.
Við dauða annars bjóna ])á telst helm-
ingur af eignum búsins eign Jiins eftirlif-
andi maka, hinn helmingurinn kemur til
arfskipta eftir binn látna og erfir eftirlif-
andi maki þá hinn látna ásamt eftirlifandi
börnum bins látna, hafi liann átt börn,
annars ásamt foreldrum bins látna, eigi
liann foreldra á lífi. Eigi binn látni bvorki
böm né foreldra, ])á erfir eftirlifandi
maki allan eignahluta hins látna. Það sem
hér hefur verið sagt miðast við, að lijón
liafi ekki gert kaupmála sín í milli og
ekki ráðstafað eignum sínum með erfða-
skrá. Við sambúð öðlast fólk ekki erfða-
rétt bvort eftir annað. En fólk, sem býr
saman, getur arfleilt hvort annað með
erfðaskrá, að svo miklu leyti sem réttur
skylduerfingja stendur þar ekki í gegn.
Hafi liinn látni maki verið í lífeyris-
sjóði, þá á eftirlifandi maki rétt á lífeyri,
að vissum skilyrðum fullnægðum. Sams
konar réttur er ekki til fyrir konu sem
hefur búið ógift með manni sínum. Aftur
á móti munu börn ógiftra foreldra eiga
sama rétt til lífeyris úr lífeyrissjóðum og
börn giftra foreldra.
Hjúskaparslit viS skilnaS
Ljúki hjónabandi með skilnaði, þá er al-
menna reglan sú, að eignir hjónanna og
skuldir skuli skiplasl til helminga og
bvort lijóna fái helming af eignum og
belming af skuldum í sinn lilut við bú-
skiptin. Séu bjónin sammála geta þau gert
með sér annars konar samkomulag um bti-
skiptin. Við skilnað að borði og sæng er
það algengt að kona krefjist og fái ein-
livern lífeyri á meðan skilnaður að borði
og sæng stendur. En ekkert er því til fyrir-
stöðu, að maður geti krafizt og fengið líf-
eyri úr hendi konu sinnar á meðan skiln-
aður að borði og sætig stendur. Við ákvörð-
un um lífeyrisgreiðslur skal lekið tillit til
j)ess, um hvað, sá sem greiða skal, er af-
lögufær og einnig til þess, hvers sá, sem
greiðsluna á að fá, telst fær til að afla
sjálfur. Engan slíkan rétt á kona, sem bú-
ið hefur ógift nteð manni sínum. Aftur
eru dæmi þess, að bafi kona búið ógift
með manni og svo slitni sambúðin, ]>á
bafi bún fariö í mál og krafið mann-
inn um ráðskonulaun fyrir þann tíma er
sambúðin befur staðiö.
Hér lield ég, að minnzt liafi verið á
belztu atriði, en spurningu sem jtessari
verður víst seint fullsvarað, a. m. k. á
vettvangi sem þessum.
14
HÚSFREYJAN