Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1993, Blaðsíða 35

Heimil nöfn og óheimil
33
5. Gælunöfh eru naumast eða ekki „íslensk nöfh“ í skilningi
mannanafhalaganna og því þurfa þau að fullnægja sömu hefð-
arskilyrðum og ung tökunöfh.
Þessi túlkun er að sumu leyti víðari en túlkun fyrstu mannanafiianefnd-
arinnar en að öðru leyti er hún þrengri. Hún er víðari að því leyti að
hún leyfir hefðaðar myndir án nefhifallsendingar eins og Erling og
Svanberg, hefðaðan rithátt eins og t.d. Esther og ýmis ung tökunöfn
sem teljast hafa áunnið sér hefð, eins og t.d Astrid, án tillits til þess
hversu „íslenskuleg“ þau kunni að vera. En hún er hins vegar þrengri
að því leyti að hún leyfir ekki blendingsnöfh eins og Sigmundína, nöfn
eins og Lissý, og gælunöfn á borð við Kata, nema því aðeins að þau
teljist hafa áunnið sér hefð. Ennfremur er hún þrengri að því leyti að
hún útilokar með öllu ný tökunöfn eins og Kassandra, enda em þau
eðli máls samkvæmt hvorki íslensk né hefðuð í íslensku (um þetta em
mannanafnalögin alveg ótvíræð en að sjálfsögðu óhæfilega ströng).
Sú túlkun sem hér hefur verið haldið ffam hefur sér það því ekki
einkum til ágætis að hún sé tiltakanlega frjálslynd eða víð í öllum
greinum. Hún miðast fyrst og fremst við anda laganna og það að manna-
nafhanefhd sé kleift að gæta samræmis í úrskurðum sínum og þar með
jafnræðis borgaranna, og þetta er útilokað nema sum ákvæði 2. greinar
séu túlkuð þröngt.
Ég dreg ekki dul á það að ég tel íslendingum vera lítill sómi að ættar-
nöfnum, hvers kyns ónefnum og smekklausum eftiröpunum útlenskra
nafha og nafnsiða. GuÖrún og Porvaldur, Ragnhildur og Brynjólfur
em nöfn mér að skapi. Á hinn bóginn lít ég svo á að löggjafinn eigi
að takmarka afskipti sín af einkahögum fólks sem mest, þar á meðal
afskipti sín af nöfhum þess. Það er ólýðræðisleg og röng hugmynd að
stjómvöld eigi að ráða því í smáatriðum hvers konar nöfn fólk gefur
bömum sínum. En hvað sem vangaveltum af þessu tagi líður er það
staðreynd að hér á landi em í gildi lög um mannanöfn. Ef lögin em
túlkuð á skýran hátt sem tryggir jafnræði borgaranna em líkur til þess
að þeim megi framfylgja tiltölulega lítt breyttum í sæmilegum friði við
almenning. Að öðmm kosti er það borin von.