Vera - 01.04.1986, Blaðsíða 29

Skólasel og fjarnám
Meö veðráttu, vegakerfi og strjálbýli eins og á ís-
landi hefur löngum gengið erfiðlega að halda uppi
kennslu í skólum. Börn og fullorðnir verða að fara
langa vegu í skóla og eiga það á hættu að verða veð-
urteppt þegar þangað er komið. í öðrum tilfellum
verða ung börn að dvelja á heimavistum vegna þess
að ekki er hægt að koma við heimanakstri og skóia-
sel, útibú frá aðalskóla, er ekki til í héraðinu. í svari
menntamálaráðherra við fyrirspurn sem Kristín Hall-
dórsdóttir bar fram í nóv. s.l. um útibú frá aðalskóla
(skólasel) kom fram að 459 nemendur á aldrinum 7
til 12 ára dveljast í heimavistum hér á landi. Þar af eru
180 á aldrinum 7—9 ára. Mæðurnar kalla þetta nú-
tíma fráfærur. í dag eru það börn sem verið er að færa
frá en ekki lömb.
í Ijósi þess sem fram kom í svari menntamálaráð-
herra lagði Kvennalistinn fram þált. um skólasel, sem
Kristín Halldórsdóttir mælti fyrir þann 13. febr. s.l. Til-
gangurinn var að ,,fela menntamálaráðherra að sjá til
þess að skólaseljum (útibú frá aðalskóla) verði komið á
fót þar sem þeirra er þörf. Markmiðið er að engin börn
innan 10ára aldursþurfi að dveljast í heimavist á næsta
skólaári“.
Vitað er að mismunun fólks í þéttbýli og dreifbýli er
mjög mikil hvað námsaðstöðu varðar. Sum börn til
sveita þurfa að ferðast í 2—3 tíma á dag milli skóla og
heimilis. Einnig hafa börn oft samþjappaða stundaskrá
þannig að þau eru í skólanum 3 daga vikunnar og síðan
heima í tvo daga. Þá er reynt að þjappa námsefninu
saman á þessa þrjá daga og lenda ung börn í því að sitja
í allt að 6 tíma í skólanum á dag. Þannig er ætlast til
meira af þeim hvaö varðar úthald og einbeitingu en ald-
ur þeirra og þroski ræður við.
Ofan á allt þetta hefur svo bæst kennaraeklan, sem
rekja má beint til lágra launa og bagalegra kjara kenn-
arastéttarinnar, sem verður ekki leyst nema á einn veg
þ.e. með hækkun launa.
Af þessu sést að þörfin fyrir fjarnám er orðin brýn, en
fjarnámi er ætlað að bæta og jafna aðstöðu fólks til
náms með því að nýta alla tiltæka miðla til fræðslu. Miðl-
ar eins og hljóðvarp, sjónvarp, myndbönd, bréfa-
fræðsla, kennsla í fræðslumiðstöðvum og námskeið
verða nýtt til kennslu bæði sem hjálpartæki fyrir kenn-
ara og einnig ein sér. Fjarnámið kemur ekki síst til góða
Þeim sem minnsta skólamenntun hafa. Guðrún J. Hall-
dórsdóttir mælti fyrir frv. um fjarnám þann 17. febr. s.l.
°g kemur fram í greinargerð að með orðinu ,,fjarnám“
er átt við „fræðslu og nám þar sem þeir, sem námið
'ðka, hafa aðsetur fjarri þeim sem skipuleggja og veita
,ræðsluna“.
Guðrún leggur áherslu á að fjarnámi ríkisins, sem
hún leggur til að verði stofnað, er ekki ætlað að leysa af
hólmi þær stofnanir sem fyrir eru og hafa séð um fjar-
kennslu af einhverju tagi (t.d. bréfaskólinn, ríkisútvarp-
'ö), heldur er markmiðið að örva samstarf og samvirkja
krafta þeirra. Fjarnámið mun starfa í nánu samstarfi við
Námsgagnastofnun, ríkisútvarp, bréfaskóla, fræðslu-
stöðvar og fræðslustjóra í fræðsluumdæmum.
Fjarnáminu er ætlað að auka gæði þeirrar kennslu/
^nenntunar sem fyrir er og jafnframt auka möguleika
fólks til náms. Því er ekki ætlað að leysa af hólmi beina
kennslu enda getu r ekkert komið algerlega í staðinn fyr-
ir hana. Fjarnámið kemur að gagni fyrir skóla sem eiga í
erfiðleikum vegna fámennis (sbr. litlu sveitaskólana og
skólaselin), fyrir einstaklinga sem búa afskekkt og hafa
því ekki getað nýtt sér þá kennslu sem fyrir er, fyrir ein-
staklinga sem ekki eiga heimangengt vegna aldurs,
veikinda, fötlunar, barnagæslu og fyrir fólk sem vinnur
vaktavinnu svo nokkuð sé nefnt.
Fjarnáminu er ætlað að fylla upp í þau skörð sem
kunna að vera í framboði náms og fræðslu og verður því
viðbót við það sem fyrir er í skólakerfinu. Námsefni
verður það sem á hverjum tíma reynist nauðsynlegt, allt
frá byrjunarstigi grunnskóla upp til stúdentsprófs. í dag
mun þörfin vera mest í fögum eins og íslensku, stærð-
fræði, dönsku og ensku svo og raungreinum og norsku
og sænsku sem hafa verið utangarðs fög í íslenskum
skólum. Fjarnáminu er einnig ætlað að sjá um starfs-
fræðslu og skal námsefni tekið saman af starfsliði fjar-
námsins í samvinnu við þá aðila sem eiga hagsmuna að
gæta.
Frumvarp Guðrúnar fékk mjög góðar og jákvæðar
undirtektir, þar sem mælendur lýstu yfir stuðningi við
mál þetta, sögðu það vera þarft og athyglisvert mál.
Menntamálaráðherra sagðist nú þegar hafa skipað 3ja
manna nefnd til að hefja upplýsingasöfnun um almennt
fjarnám. Var frumvarpinu vísað til menntamálanefndar
efri deildar og vonum við að það fái jafn jákvæða um-
fjöllun þar.
Sjá einnig bls. 26