Freyr - 01.01.1906, Blaðsíða 11

FREYR.
7
■en fræið. Þessvegna setja þær sjaldau meir
eu tvær raðir í senn og samt þurfa tvo hesta
til að draga þær. Sé útsæðið misjafnlega stórt
er fullhæpið að þær setji reglulega. Fullkomn-
ar vélar, sem gera alt að niðursetningunni kosta
.300 kr.
Þar sem kartöflurækt er mikið stunduð [á
ííorðurlöndum, er algengast að setja kartöfl-
urnar niður eftir plóg, í aðra eða þriðja hvora
rák. Þesskonar niðursetning verður samt al-
drei eins jöfn og með maskínum eða spaða.
Bezt gjörist niðursetningin með spaðanum;
en eigi að rækta kartöflur á stórum ekrum er
ákjósanlegt að geta haft önnur fullkomnari
"verkfæri eða vélar til flýtis. Það eru til þau
til rófna- og kartöflu-ræktar. Þeir eiga að
skera sundur rætur illgresisins og losa mold-
ina; sumir eru svo útbúnir að hreykja má með
þeirn upp að kartöflum. Þessi hestverkíæri
taka venjulega yfir tvær eða fleiri raðir í einu;
þó eru sum einraða ætluð hestum (9. mynd).
A einraða hreinsurum er venjulega eitt hjól,
en á fleirraða (10. mynd) 2—4 hjól.
Hreinsijárnin eru þannig sett, að þau skeri
á milli rófna eða kartaflnaraðanna, en láti þær
óhreyfðar; það þarf þessvegna að hafa gát
og góða stjórn á verkfærunum.
Eigi að nota fleirraða hreinsara, þarf að
! vera sáð í raðir með nákvæmlega jafnlöngu
millibili og það verður að eins gjört með fleir-
8. mynd.
liestverkfæri, sem gjöra að eins rákina og
merkja holur fyrir kartöflurnar. Þegar svo
búið er að setja þær niður með hendinni, er
komið á eftir með annað verkfæri, sem sóp-
ar yfir og myndar lítinn hrygg upp af röð-
inni.
V. Raðhreinsarar.
Notuð eru ýms verkfæri til að hreinsa á
milli plantna með, þar sem sáð er í raðir. Sum
eru dregin af hestum, önnur með handafli. I
þetta sinn verður að eins talað um þau fyr-
nefndu.
Fyrir stuttleika sakir kalla eg þessi verk-
færi raðhreinsara. Þeir eru aðallega ætlaðir
raða sáðvélum. Það má ekki ætla raðhreins-
urum fleiri raðir en sáðvélinni.
Raðhreinsárar fyrir 4 raðir eru algengir,
og varla eru þeir til breiðari en svo að þeir
taki 6 raðir af túrnips eða gulrófum.
Stærð sáðvélarinnar og raðhreinsarans þarf
að vera valin með hliðsjón hvort til annars.
Annaðhvort eiga bæði verkfærin að taka jafn-
mi'kinn raðafjölda eða, að öðrum kosti, að sáð-
vélin taki helmingi eða þrisvar sinnum fleiri
raðir en hreinsarinn. Sé raðhreinsarinn fyrir
4 raðir verður sáðvélin að vera 4, 8 eða 12
raða. Með því móti standast enda-millibil sáð-
vélar og raðhreinsara á, og þykir það gott,