Freyr - 01.01.1906, Blaðsíða 13

FREYE.
9
allar nmn lakari, sumar mikið. Minsta upp-
skeran er þó 58 tn. á dagsláttu.
Berum vér þessa uppskeru saman við upp-
skeru þá, sem fengist hefir í gróðrarstöðinni í
Reykjavík, og birt er í Búnaðarritinu 19. árgangi,
2. heíti, sjáum vér að munurinn er afar-mikill.
I gróðrarstöðinni í Eeykjavík hafa verið
g;jörðar tilraunir með kartöflurækt í 4 ár. Eyrstu
2 árin með 20 afbrigði og 2 seinustu árin með
70 afbrigði. Mesta uppskera, sem þar hefir
fengist, er 86 tn. af dagsláttu, og meðal-uppskera
8 næst beztu tegundanna, það árið, sem bezt
spratt (1904), er 67 tn. afdagsláttu. Uppsker-
an er þannig þriðjungi meiri á Akureyri en í
Reykjavík, hvort sem miðað er við þau afbrigði
á báðum stöðunum, sem bezt spruttu, eðameð-
altal af 8 beztu afbrigðunum.
Eg geng út frá því sem gefnu, að í báð-
um gróðrarstöðvunum hafi undirbúningur jarð-
vegsins og öll vinna verið í góðu lagi, og nóg
hafi verið borið á, því þetta alt er skilyrði fyr-
ir því, að nokkuð sé byggjandi á tilraununum.
E>að sem uppskeru-muninum veldur, ætti því
aðallega að vera veðráttufarið eða öllu fremur
hitamagnið. Eg hefi því athugað hitamagn sum-
armánaðanna júní, júlí og ágústs á Akureyri og
í Reykjavík. Um það er fróðleg ritgjörð eftir
danskan veðurfræðing, í bók sem Atlanshafs-
eyjafélagið hefir gefið út, og félagar þess hafa
fengið. Samkvæmt þeirri ritgjörð, sem bygð
er á 28 ára veðurfræðis-athugunum, er meðal-
sumarhitinn á Akureyri 9,6° C., eníBeykjavík
10,3°. Hitamagnið er þannig freklega 1/16 hluta
meira í Reykjavík en á Akureyri í sumarmán-
uðunum júní—ágúst, og enn meiri yrði munur-
inn á hitamagninu, ef maí og september væru
teknir með. Að öðru jöfnu ætti því kartöflu-
uppskeran að vera mun meiri í Reykjavík, en
á Akureyri.
Þótt reglan sé, eins og sýnt hefir verið,
að sumarhitinn sé meiri í Reykjavik en á Akur-
eyri, er þó eigi full vissa fyrir að svo hafi ver-
ið sumarið 1904. Og þar sem óhætt mun að
álykta, að kartöflu-uppskeran hér á landi fari
aðallega eftir hitamagni, þar sem ræktunin er í
góðu lagi og afbrigði vel valin, væri því mjög
fróðlegt að töflur, sem sýndu meðal-hita sumar-
mánaðanna (maí—oktober) fylgdu skýrslum
gróðarstöðvanna. Þessar töflur ættu jafnframt
að gefa upplýsingar um regnmagnið í hverjum
mánuði.
Sé áður nefnd uppskera í gróðrarstöðinni
á Akureyri borin saman við kartöflu-uppskeru
í nágrannalöndunum, virðist hún einnig vera
ótrúlega há. I verðlaunariti um kartöflurækt,
sem kgl. dánska Landbúnaðarfélagið hefir ný-
lega gefið út, er meðal-uppskeran í Danmörku
talin 32 tn. á dagsláttu. Og professor Wester-
mann, kennari í plönturækt við landbúnaðar-há-
skólann, segir í fyrirlestrum sínum, að mesta
kartöflu-uppskera í Danmörku sé 104 tn. af
dagsláttu (360 Centner og Td. Ld.). Gróða upp-
skeru telur hann 50 tn. af dagsláttu. Sumar-
hitinn í Danmörku (júní—ágúst) er þó s/r> meiri
en á Akureyri eða 16° C., og enn meiri er
munurinn á hitamagninu i maí og sejjtember.
Eg hefi fyrir mér skýrslu frá gróðrarstöð-
inni í Luleá i norðanverðri Sviþjóð fyrir árið
1903. Luleá liggur á sama breiddarstigi og
Akureyri, en sumarhitinn er mikið meiri (13° C.)
I skýrslunni eru tilgreindar 28 kartöflu-tegundir.
Mesta uppskeru gaf Leksands, 76 tn. af dagsláttu.
•Meðal-nppskera af 8 næst beztu afbrigðunum
var 49 tn. af dagsláttu. Uppskeran í Luleá
er þannig um helmingi minni en í gróðrarstöðinni
á Akureyri.
Um fóðurrófna-uppskeruna í gróðrar-
stöðinni á Akureyri er sama að segja og um
kartöflu-uppskeruna. Húu er ótrúlega mikil,
þegar athugað er hvað sumarhitinn er lítill og
vaxtar-tíminn er stuttur. White glóbe gaf bezta
nppskeru í gróðrarstöðinni á Akureyri, 226 tvö
hundruð punda tunnur af dagsiáttu. Sama af-
brigðið hefir einnig reynzt bezt í Reykjavík, en
uppskeran er ekki nema 147 tunnur (sbr. Bún-
aðarritið 18. árg., 2. hefti bls. 146). Meðal-
uppskeran af 5 beztu fóðurrófnategundunum á
Akureyri var 190 tn. af dagsláttu, en í Reykja-
vík ekki nema 111 tn. Rófna-uppskeran í gróðr-
arstöðinni á Akureyri er þannig frekum 3/, hlut-
um meiri en í gróðrarstöðinni í Reykjavík.
Það mundi engan gleðja meira en mig, ef
reynslan sýndi og framhaldstilraunir sönnuðu,
að skilyrðin fyrir gaiðrækt væru svo góð á
Norðurlandi, eins og skýrslan bendir til. Þá
væri kartöflu- og rófna-rækt sannarlega mjög