Freyr - 01.07.1929, Blaðsíða 21

F R E Y R
81
Leirsteypuhús
Öll dag- og vikublöðin hafa að meira
eða minna leyti getið um, að á vegum
Búnaðarfélags Islands hefir i sumar
ferðast hér um norskur kennari, A.
Lieng, og gert tilraunir með að byggja
húsveggi úr jarðvegi. Lesendur „Freys“
munu því allir hafa lieyrt þessa getið,
og verður því hér aðeins drepið á þœr
Leirsteypuhús í Noregi.
tilraunir, sem framkvæmdar voru hér
i sumar.
íslenskt nafn á byggingaraðferð þess-
ari hefir verið nokuð umdeilt, og er hér
notað það nafnið, sem Lieng sjálfum
þótti einna réttast, þ. e. leirsteypa. Mold-
steypa eða jarðsteypa er hvorugt eins
rétt, sem síðar mun bent á.
Hr. Lieng kom hingað 21. júlí og
ferðaðist þá austur að Sámsstöðum í
Fljótshlíð, þar eð ákveðið var að þar
skyldi bygt liús úr leirsteypu. Fyrir
húsinu var grafið í hól og var þar sand-
ríkur laus moldarjarðvegur og í 1 m.
dýpt þétt sandliella. Var steyptur grunn-
urinn undir veggina 40 cm. hár. Voru í
fyrstu gerðar tilraunir með mold þá, er
upp úr grunninum var grafin, reyndist
hún of fín og laus, ldestist hún í mótin
ef hún var notuð rök og molnaði öll er
hún þornaði. Var síðan leitað eftir hæfi-
legu efni um nágrennið, og að lokum
ákveðið að nota móhelluklöpp að %
og rauða járnríka mold að Móliellan
ein harin saman reyndist mjög hörð og
stökk, en var moldinni ætlað að bæta
liana nokkuð, þar sem ekki fanst betra
efni fyrir hendi til að blanda með
Er þessu efni liafði verið ekið á stað-
inn var ákveðið að hr. Lieng ferðaðist
norður til Akureyrar áður en veggirnir
væru barðir á Sámsstöðum. 12. ágúst
lagði Lieng á stað til Akureyrar land-
veg og rannsakaði byggingarefni á leið-
inni þar sem því varð við komið. Á
Naustum við Akureyri, þar sem bygt
var hús, gekk það eins og á Sámsstöð-
um, að ekki rcyndist nothæft sem bygg-
ingarefni það sem grafið var upp úr
grunni liússins, en þar í nágrenninu
náðist í nokkuð af smiðjumó, og var
liann notaður sem bindiefni með öðr-
um jarðvegi.
Þegar hr. Lieng kom frá Akureyri 28.
ágúst fór hann ásamt 8 mönnum austur
að Sámsstöðum, til að byggja upp vegg-
ina á húsi því, sem áður var frá horfið.
Við nýja rannsókn á sýnishornum þeim,
sem tekin höfðu verið af efninu, sem
nota átti í búsið, kom í Ijós, að þau voru
ekki svo góð sem skyldi. Járnríka
rauða moldin, sem blönduð hafði verið
í móhelluna, sýndi sig að vilja molna
upp við þurk í stað þess að harðna. Það
vantaði leir, og einmitt af þessum á-
stæðum kemur nafnið leirstevpa, til að
benda greinileg á, að það er leir sem
þarf til að binda efnin saman í slíkum
veggjum. Var leitað að leir um ná-
grennið, og smiðjumór, tekinn við P»ang-
á, notaður til að blanda í byggingar-
efnið, og úr þeirri jarðvegsblöndu voru
veggirnir hlaðnir.
Þegar Lieng kom að austan hélt hann