Akranes - 01.09.1950, Blaðsíða 8

Otrúlent afrek
Auk framkvæmdarstjóranna hefur yf-
irumsjón með framleiðslunni sérstök
vinnuheimilisstjóm, og skipa hana nú
eftirtaldir menn: Ámi Einarsson formað-
ur, Júlíus Baldvinsson, Sigurður Jónsson,
Höskuldur Ágústsson og Eiríkur Hagan.
Varamenn- Ástmundur Guðmundsson,
varaformaður og I3orsteinn Finnbjarnar-
son.
Vinnuheimilið hefur algerlega aðskil-
inn fjárhag við aðra starfsemi S.l.B.S.
Af því litla, sem hér hefur verið sagt
frá hinni umfangsmiklu framleiðslu að
Reykjalundi, má sjá, að hér er ekki um
neitt föndur eða leik að ræða, heldur
mikla framleiðslu þarflegra hluta. Hluta,
sem spara landinu mikinn erlendan gjald-
eyri. Gera tugi og hundmð sjúklinga að
verkfæru fólki, sem framleiðir þarna
fyrsta flokks vöru.
I>egar gengið er um allar þessar vinnu-
stofur í Beykjalundi, vekur þetta alveg
sérstaka eftirtekt:
1. Hve þarna virðist vera mikil regla
á öllum hlutum og þrifnaður.
2. Hve fólkið— er, eftir því sem hægt
er, — vel búið og áhugasamt við
störfin.
3. Hve framleiðslan er vönduð.
4. Hve háttprýði virðist vera þarna
rótgróin, samfara atorku og elju-
semi.
Hér hefur verið stofnsettur merkilegur
rekstur, á marga vegi hollur og harla
þarfur fyrir andlega og líkamlega liðan
þessa blessaða fólks, sem einmitt í þessu
starfi hefui „fundið lífið“ á ný. En þrátt
fyrir það eiga Iforráðamenn fyrirtækisins
í miklum erfiðleikum í sambandi við inn-
flutning véla og efnis, eins og ýmsir aðrir
fleiri á hinum síðustu og verstu tímum. —
Þyrftu innflutningsyfirvöldin þó sannar-
lega að styðja þetta merkilega óeigin-
gjarna starf, sem hér er unnið til þjóð-
þrifa og kalla má hreint björgunarstarf.
I»ar er ekki halli á rekstrinum.
Það er undravert, hve tekizt hefur með
miklum ágætum að stofnsetja að Reykja-
lundi og starfrækja margar iðngreinar,
með óvenjulegum árangri fyrir veiklaða
vistmenn. Þar hefur sannast sem oftar,
að vinnan er "Keimsins mesta hnoss og
heilsulind. Þessi vinnubrögð hafa aukið
vistmönnmn trú á lífsorku sína og var-
anlega vinnu-getu. En svo er enn ósagð-
ur mjög merkilegur hlutur í þessu sam-
bandi. Það er, að í framkvæmdinni hefur
____________FRAMHALD________________
tekizt að reka þessa margskiptu iðju með
fjárhagslegum hagnaði. Það eitt er hið
merkilegasta og allrar athygli vert og til
sérstakrar fyrirmyndar fyrir hálfgerðan
eða algeran ríkis- og bæjarrekstur.
1 reglugerð heimilisins segir svo: „Stofn-
unin rekur ýmsar atvinnugreinar við
hæfi vistmanna. Fyrir hverja atvinnu-
grein skal hafa sérstakt reikningshald“.
Sá, sem ekki getur unnið 3 vinnustundir
á dag, er ekki talinn vinnufær, en enginn
má vinna meir en 6 stundir. Tvær vinnu-
stundir greiðir hver vistmaður með sér
fyrir dvalardag. Það sem á vantar að
heimilisreksturinn beri sig með þessari
greiðslu, hefur unnizt með hagnaði af
hinum ýmsa rekstri verkstæðanna.
Vistmannaherbergi Ólafar Ólafsdóttir.
Um síðastl. áramót hafði Vinnuheimilið
starfað í 5 ár (1945—'49). Fara hér á
eftir nokkrar tölur úr rekstrarreikningum
stofnunarinnar á þessrnn 5 árum.
A) Sala atvinnugreinanna: Fyrsta árið
var salan kr. 300 þús. kr., en nam á s.l.
ári kr. 1.530 þús. — Alls hefur salan verið
kr. 5.170 þús. í 5 ár eða að meðaltali kr.
1.034 þús. á ári
B) IlagnáSur á rekstri atvgr.: Fyrsta
árið var tap kr. 32 þús. (öll hin árin hefur
verið hagnaður), s.l. ár nam hagnaður
kr. 189 þús. — Alls hefur hagnaður atvgr.
numið í 5 ár kr. 582 þús. eða að meðaltali
kr. 116.4 þús. á ári.
■ C) Heimilisrekstur: Fyrsta árið var
halli kr. 66 þús., en á s.l. ári nam hallinn
kr. 55 þús. — Alls hefur hallinn numið í
5 ár kr. 231 þús., eða að meðaltali kr.
46,2 þús. á ári. (öll árin hefur verið um
halla að ræða á heimilisrekstri).
D) Stofnunin sjálf: Fyrsta árið var
stofnunin rekin með tapi, kr. g8 þús. —
(öll hin árin hefur verið hagnaður),, s.l.
ár nam hagnaðurinn kr. 110 þús. — Alls
hefur hagnaðurinn verið kr. 298 þús. á 5
árum, eða að meðaltali kr. 59,6 þús. á ári.
Sé tekinn mismunur á heildar-hagnaði
atvinnugreinanna og heildartapi heimilis-
rekstursins þessi 5 ár, kemur út hærri
tala (kr. 351 þús.), en hagnaður á rekstri
stofnunarinnar (kr. 298 þús.) sýnir. —
Sá mismunur byggist, að stærstum hluta,
á afskrift útistandandi skulda. —
En með hverju er byggt,
barizt og sigrað.
Flér var, eins og stundum áður hefur
hent dugmikið fólk í okkar landi, byrjað
með tvær hendur tómar, en allt afklæðzt
sómasamlega. Það er löngum drjúgt, sem
dygg hönd vinnur, og hún fer líka venju-
lega vel með. Auk þess heifur hér verið
að verki áhlaupa dugnaður.
Eins og áður er sagt, áskotnaðist sam-
bandinu kr. 5000.00 á fyrsta fjársöfnun-
ardaginn 1939. Á næsta ári ca. 20.000.00.
Hinn x. jan. 1943 var skuldlaus
eign orðin kr. 262,109,26. Nettó-
tekjur það ái urðu kr. 351,031,73
og eign í árslok kr. 613,140,99.
Árið 1944 urðu nettótekjur . . kr 682,493,74
en eign í árslok kr. 1,295,634,73
Árið 1945 urðu tekjumar . . kr. 234,316,58
en eign í árslok kr. 1,529,951, .31
Árið 1946 urðu tekjumar lang-
mestar eða kr. 1,127,857,98
Aðalliðir teknanna þetta ár skipt-
ast þannig:
Tekjur af happdrætti kr. 546,689,34.
— af berklavamadeginum Og
happdrætti því er honum fylgdi kr. 242,116,69
Stofnframlag ríkisins til byggingar-
innar að Reykjalundi kr. 280,000,00
Gjafir og minningargjafir .... kr. 124,780,34
Árstekjur sambandsins 1947 skipt-
ast hins vegar þannig:
1. Ágóði af merkjasölu kr. 59,681,99
2. 2. Ágóði af blaðasölu kr. 26,370,94
3. Ágóði af skemmtun kr. 7,430,70
4. Ágóði af bifreiðahappdrætti kr. 347,546,62
5. Minningargjafir kr. 16,501,80
6 .Aðrar gjafir til Vinnuheim. kr. 93,543,04
7. Innheimt gjöld fólaga kr. 808,00
Samtals kr. 551,883,09
Á órinu 1948, urðu tekjurnar sem
hér segir:
1. Tekjur af blaðaútgáfu merkja-
sölu, kortaútgáfu, skemmtunum,
vaxtatekjur o. fl. brúttó .. kr. 172,824,36
2. a) Tekjur Vinnuheimilissjóðs:
Af happdrætti, merkjasölu,
minningarspjöldum og
gjafir ...... kr. 722,542,80
b) Rikisstyrkur . . kr. 400,000,00 1,122,542,80
104
AKRANES