Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1890, Page 39

Vilhjálmur I þýzkalandskeisari.
1797 tók Friferik Vilhjálmur III vií) konungs-
tign yíir Prússlandi, eptir föíur sinn látinn, Friörik
• vilhjálm II; hann var kvæntur Lovísu, prinsessu frá
Mecklenburg-Strelitz; hún var gáfukona og tápniikil, og
'arfe síhar fræg í sögu þýzkalands. þau áttu tvo syni;
"Jet hinn eldri Fri&rik Vilhjálmur (f. 1795) en hinn
yngri Vilhjál mur, og var hann átta mána&a gamall er
■aoir hans túk vife ríkistjdrn.
Bræöurnir dlust upp sanian, og var þeim þegar frá
æaku tamin hernaf)aríl)róttin. þaf) kom fijdtt fram, a&
ekiri brdfirinn var betur gefinn afe gáfum og skarpleika,
en Vilhjálmur tdk brd&ur sínum fram í skyldurækni og
stabfestu.
. ( Á uppvaxtarárum þeirra bræ&ra var stjórnarfarif) á
Pýzkalandi allt annab enn glæsilegt. Austurríki og Prdss-
* jand kepptu hvort vif> annaö um vir&ingu og forustu, og
' srnáríkjunum var sundurlyndisandinn engu minni. En
nitt var þd mest um vert, at) þá var vegur Napoleons
®e,n mestur. Margir beztu menn þjó&verja báru lotningu
'yrir honum, en afirir dttubust hann og gjör&u sjer því
j'kt far um aö yera honum til geöþekkni, enda gjör&ist
nann mjög hlutsamur um mál manna á þýzkalandi, kúgafii
hjó&höf&ingjana til sarnbands vif) sig og til þess a& bera
'°Pn á mdti ættbræ&rum sínum. Prdssum þótti nd nóg
J*>n. J>eir vonu&u þess, a& hertnenn Fri&riks mikla mundu
b«tur gefust, en her annara þjd&a, er átt höf&u í höggi
v'ó Napoleon, og sög&u honum því strí& á hendur. þa&
v^t 1. d. októberm. 1806 a& dfri&urinn hófst. En þa&
- °r á allt annan veg enn Prdssar hug&u. 14 dögum sí&ar
®td& hin nafnfræga orusta vi& Jena og Auerstadt, og
tú&u Prdssar þar svo miklar dfarir, a& þeim var engin
JJPpreisnar von, kastalarnir gáfust upp hver af ö&rum, og
n'f&in var& a& flýja frá tíerlin til Königsberg.
Prdssar voru sem þrumulostnir. Mikillæti& haf&i a&-
®>ns veriö tál og draumar. þa& er enginn efi á því, a&
Pfissar hörmungar Prdssa voru hinn fyrsti atbur&ur, sem
(95)