Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1890, Page 74

á
NOKKUR ORÐ UM VERÐSKÝRSLUNA. ,
Skýrslu þessa um verð á ísl. vörum hef jeg getað sett hjer
í almanakið fyrir vinsamlega eftirlátssemi miðlara Simmelhag og ,
Holm; þeir hafa í mörg ár fengist við sölu á ísl. vörum, og hafa
safnað, skýrslum þessum.
Á skýrslu þessari er satni galli sem öllum öðrum verð-
skýrslum, sem ein eða tvær tölur eru lagðar til undirstöðu fyrir
heilt ár, að ekki er hægt að sjá fyrir hve hátt verð megnið af j
hverri vörutegund er selt, sem þó er höfuðatriðið. Sje t. d. ‘jm ^
af vörunni seldur fyrir liæsta verð og 1 20 fyrir laegsta verð, en 18 20
fyrir verð sem liggur þar á milli, þá varðar það rnestu að vita
meðalverðið á 9/io af allri vörunni, en slíkt er ómögulegt að fá;
til þess þyrfti að vita verð í hverri viku og hve margar tn. eða
pd. eru seld af hveiju fyrir sig á sama tíma.
Vanalega fæst hæzt verð framan af sumrinu, meðan þurða
er á, einhverri íslenzkri vöru, en þegar megnið af vörunni kemur
frá Isl. og er selt í ágúst 0g sept., þáfellur verðið. þó eru hjer
við stórar undantekningar, því heimsmarkaðurinn veldur mestu
unt vöruverðið.
Ef t. d. lítið afiast í Noregi yfir veturinn, þá hækkar strax
á vorin verðið á ísl. flskinum, og ef frjettir koma í júli og ágústni.
að fiskiveiðar við Newfoundland hafa misheppnast, þá stígur
fiskverðið meira, en sje aflalengur mikill við Noreg, og New-
foundland, þá fellur verðið. Fiskiveiðar Frakka við ísl. hafa og j
talsverð álirif á fiskverðið. *
Gnægð af ull er ekki eins mismunandi ár hverf, eins og af 1
þeim vörum sem úr sænum eru teknar, en eigi að síður getnr
V'erðið hækkað og lækkað stórkostlega einsog sjest af ullar skýrsl-
unni, en orsökin til þess er mest sú: hve mikið verksmiðju eigendur
treysta sjer til að fá fyrir þá vöru, er þeir vinna úr ullinni, og
þegar margir stórir auðmenn kaupa upp fjaska mikið af ull, til
þess að reyna að græða á henni, við það getur ullarverðið stígið
fyrir innbyrðis kapp þeirra, en fallið aftur þegar þeir ekki geta
lengur safnað, og neyðast til að selja með afföllum. þótt svona «.
sje nú ástatt, að verðskýrslan sje eigi fullkomin, þá getur hún
gefið talsverða leiðbeining, en gallanna vildi jeg geta hjer, svo
menn eigi byggi meira eða minna á skýrslunni en hún á skilið.
Skýrslan um verð á ull, tólg, lýsi og fisk nær y'fir tíma-
bilið 1837 til 1888, á kjöti frá 1848 til 1888 og á gærum og
æðardún frá 1871-73 til 1888.
Að undanskyldu einu ári kemst ekki hæsta verð á ullar áj
pundi upp í 60 a. fyrri en 1852, en uppfrá því fer það að stíga
með miklum hraða þar til 1864, 1 kr. 34 a. pd.; frá 1865 til 1869
fellur það aptur í 73 a., en 3 árum síðar 1872 fór ullin í hæsta
verð sem hún hefur komist. sem sje 1,41 a. og hefur síðan með
nokkrum tröppngangi farið lækkandi niður fyrir það verð, sem
hún komst í 1853. Hæsta verð á pd. af hv. ull hefur 3 ár farið
yfir 1,30. í 8 ár frá 1,30 til 1,00, 13 ár frá 1,00 til 80 a., 13 ár
frá 80 til 60 a., 10 ár frá 60 til 50 a. og 5 ár frá 50- 40 a.
(so)