Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1984, Qupperneq 37

hugsaður sem sléttur væri, en síðan
alþakinn álímdum sandkornum, öll-
um jafnstórum. Hrýfið k er þá þver-
mál sandkorna, sem valda jafnmiklu
viðnámi gegn vökvastraumi og til-
tekinn raunverulegur llötur gerir.
Eining fyrir k er m (eða mm).
skúfspenna við lciðsluvegg t0
d. forskydningsspænding
langs rorvæg
e. wall shear stress
s. skjuvspánning lángs rörvágg
þ. Wandschubspannung
Skúfspenna, þar sem raunvökvi
streymir með fram vegg í leiðslu
ro-yR-i
T0 = skúfspenna við leiðsluvegg
[N m_2|
y = rúmþyngd vökva |N m-3]
R = streymismiðmál |m|
I = orkulínuhalli |rn/m].
núningsviðnám
d. hydraulisk modstand
e. hydraulic friction
s. hydraulisk motstánd
þ. hydraulische Reibung
Viðnám í jafnforma straumi í leiðslu
eða farvegi.
núningstap
d. friktionstab, ledningstab
e. friction head loss
s. friktionsförlust
þ. Reibungsverlusthöhe
Orkuhæðartap [m| í straumi vegna
núningsviðnáms.
Prandtl-formúla (1933)
d. Prandtls formel
e. Prandtl-equation
s. Prandtls formel
þ. Prandtl-Formel
Formúla til að reikna núningsstuðul-
inn f |án einingarl í Darcy-
Weisbach-formúlu, þegar iðustreymi
er.
1. Flötur er sléttur:
2. Flötur er hrjúfur:
Re = Reynoldstala |án einingar]
D = streymisþvermál [m]
k = hrýfi [m|.
Formúlan er stundum nefncl
Prandtl-Nikuradse-formúla.
Colebrook-White-formúIa (1938)
d. Colebrook-Whites formel
e. Colebrook-White-equation
s. Colebrook-Whites formel
þ. Colebrook-White-Formel
Formúla til að reikna núningsstuðul-
inn f |án einingar] í Darcy-Weis-
bach-formúlu. Hún á bæði við, þeg-
ar flötur er sléttur og hrjúfur, svo og
á mörkum þar á milli.
W~2'los"
r-2JJ- + - k ]
'I ReyT 3,71-dJ
þar sem
Re = Reynoldstala [án einingar]
k = hrýfi [m]
D = streymisþvermál [m].
núningsstuðull (A eða f)
d. modstandskoefficient
e. friction coefficient
s. motstándskoefficient
þ. Widerstandsbeiwert
Einingarlaus stuðull til að reikna
orkuhæðartap vegna núnings-
viðnáms í leiðslu eða farvegi. Sjá
Darcy-Weisbach-formúlu.
Darcy-Weisbach-formúla (1845)
d. Darcy-Weisbachs formel
e. Darcy-Weisbach formula
s. Darcy-Weisbachs formel
þ. Darcy-Weisbach-Formel
Formúla um orkuhæðartap h( [m]
vegna núningsviðnáms, þegar jafn-
forma vökvastraumur er í leiðslu eða
farvegi með lengdinni L |m|.
hf = Þar sem
f = núningsstuðull |án einingar]
D = streymisþvermál |m|
v = meðalstraumhraði vökva
[m s"1 ]
g = þyngdarhröðun [m s_2|.
Chézy-formúla (1769)
d. Chézy’s formel
e. Chézy formula
s. Chézys formel
þ. Chézy-Formel
Formúla til að reikna meðalstraum-
hraða v [m s"1| í tilteknu þversniði
farvegar eða leiðslu.
v = C • R 1 • 1 •, þar sem
C = Chézy-tala, viðnámsstuðull
| m 'V1 ]
R = streymismiðmál |m|
I = halli orkulínu [m/m|.
Kutter-formúla (1870)
d. Kutters formel, den forkortede
Kutterformel
e. Kutter formula, Kutter’s short
formula
s. Kutters formel
þ. Kutter-Formel, kleine Kutter-
Formel
Formúla, sem fyrrum var notuð til
að reikna stuðulinn C í Chézy-for-
múlu.
C = l00^ , þar sem
m + ]/R 1
R = streymismiðmál |m|
m =stuðull, sem ræðst af hrjúfleika
farvegarins.
Formúlan er oft nefnd „stutta Kutt-
er-lormúla” til aðgreiningar frá
lengri formúlu (1869), sem kennd er
við Kutter og Ganguillet.
Bazin-formúla (1897)
d. Bazins formel
e. Bazin formula
s. Bazins formel
þ. Bazin-Formel
Formúla, sem notuð hefur verið í
sumum löndum til að reikna stuðul-
inn C í Chézy-formúlu fyrir opna
farvegi.
c = þar sem
v + .
R = streymismiðmál [m|
y = Bazin-stuðull, sem fer eftir
hrjúfleika farvegar.
Manning-formúla (1890)
d. Manningformel
e. Manning equation
s. Mannings formel
þ. Manning-Formel
Formúla til að reikna meðalstraum-
hraða v [m s_1| í þversniði farvegar
eða leiðslu.
v = M • R* • I '/l, þar sem
M = Manningtala, viðnáinsstuðull
[m ^'s-1 ]
R = streymismiðmál [m|
I = halli orkulínu |m/m|.
Formúlan er stundum einnig kennd
við Gauckler (1868) og Strickler
(1923).
Hazen-Williams-formúla (1902)
d. Hazen-Williams formel
e. Hazen-Williams formula
s. Hazen-Williams formel
þ. Hazen-Williams-Formel
Formúla til að reikna vatnsrennsli í
fullri liggjandi leiðslu, Q|ls-1 , m3s-1]
Q= 6,67-C•d2’®3-1054, þar sem
C = Hazen-Williains-núningsstuðull
d = þvermál rörs að innan [m|
I = halli orkulínu |in/m].
Wyly-Eaton-formúla
d. Wyly-Eatons formel
Formúla til að reikna rennsli q | l/s ]
í loftræstri standandi fráveituleiðslu
q = 7,9-k_l/ti- d8/3- f5/3- 103, þar sem
k = hrýfi [m]
d = þvermál í sívalri leiðslu |m]
f = vatnsfyllihlutfall [m2/m2]
Formúlan gildir því aðeins, að f sé
ekki stærra en hér um bil J4. Sjá
vatnsfyllihlutfall.
TÍMARIT VFI 1984 — 95