Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.2004, Síða 2

2 FIMMTUDAGUR 26. ÁGÚST2004
Ekkert erfitt!
Fyrst og fremst BV
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjóran
lllugi Jökulsson
MikaelTorfason
Fréttastjóran
ReynirTraustason
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot 550 5090
Ritstjóm: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
ar. auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
jjhku
'jika
1 Hvaö heitir hestur Lukku-
Láka?
2 Hvað heitir hundurinn?
3 Hvers skifaði bækurnar
um Lukku-Láka?
4 Hver teiknaði myndirnar?
5 Hvernær kom fyrsta bókin
út?
Svör neðst á síðunni
Akkuru?Akk-
uru? Akkuru?
Þessi vefsíða er senni-
lega ætluð þeim sem hafa
nákvæmlega ekkert við
tíma sinn að gera. Hér er
hægt að taka þátt í ótal
spurningaleikjum og verða
sér úti um fánýta vitneskju
af ýmsu tagi. Menn geta
einhent sér í spurningaleiki
um efni og innihald fram-
haldsþátta í sjónvarpi og
svarað þar einum 3000
spurningum en íþrótta-
Vefsíðan
www.coolquiz.com
spurningarnar eru helmingi
færri eða 1500 talsins. Þá
geta þátttakendur reynt sig
í stjörnufræðum, efnafræði,
líffræði, eðlisfræði og ýms-
um öðrum vísindagreinum.
Á síðunni er einnig að finna
svör við ýmsum brennandi
spurningum, geta t.d. fiskar
drukknað? Af hverju vex
konum ekki skegg? Og
hvers vegna er langatöng
lengst?
Nú harðnar
ádalnum
Málið
Fyrr á öldum þurfti kvikfé
aö mestu að lifa á beit all-
an ársins hring. Menn gátu
ekki heyjað nægilega til að
dygði handa öll-
um búpeningi.
Þegar harönaði á
dalnum snjóaði og tók fyrir
beit. Þá varð sauðamanni
og hundi kalt þar sem þeir
stóðu yfir fénu og þurfti að
moka snjó aflyngi og kjarri.
Ástandið hafði þá versnað
til muna.
Svör við spumlngum
1. Léttfeti. 2. Rattati. S. René Goscinny. 4.
Morris. 5.1949.
MUdð var skemmtilegt að sjá viðtal við
Þóreyju Eddu Elísdóttur í ólympíu-
þætti Sjónvarpsins í fyrrakvöld. Hún
var þá nýbúin að ná fimmta sætinu í stang-
arstökkskeppninni sem var hvemig sem a
málið var litið mikið persónulegt afrek fyrir
hana. Og hka gaman fyrir okkur hin, hvernig
sem við reynum að bæla niður í okkur þjóð-
rembuna.
En það sem var skemmtilegast við viðtalið
var hvað Þórey var kát og glöð. Hún var satt
að segja alveg blússandi af hamingju. Sem er
furðu óvenjulegt af íþróttamönnum, jafnvel
á sigurstundu. Því yfirleitt alltaf þá tekst
þeim - með dyggri aðstoð íþróttafrétta-
manna - að finna eitthvað sem var ERFTTT.
Þegar maður hlustar á lýsingar á fótbolta-
leikjum, þá kemur til dæmis í Ijós að það er
mjög ERFITT að lenda einu marki undir
snemma leiks. Það kemur kannski ekki á
óvart en skrýtnara er að komast að því að
það er lflca mjög ERFTTT að komast einu
marki yfir snemma leiks. Ég hef meira að
segja heyrt íþróttamenn fabúlera um hvað
það sé ERIT'IT að komast tveimur mörkum
yfir snemma leiks, tala nú ekki um þremur
mörkum yfir; þá verða ERFIÐLEIKARNIR allt
aðþvíóbærilegh.
varpsfréttamaður kemur að taka viðtal við
einhvem, jafnvel einhvem sem hefur unnið
eitthvert afrek, þá er fyrsta spmningin yfir-
leitt aldrei: „Var þetta ekki
gainaní“ Nei, þess í stað er
nánast undantekningarlaust
spurt fyrst af öllu: „Var þetta
ekki ERFITT?“
En Þórey Edda féll ekki í
neinar slíkar gryijur. Stúlkan
var svo kát að það ætti eigin-
lega að sýna æsku landsins
þetta viðtal reglulega og nota
sem fyrirmynd að lífsafstöðu,
jafnvel þótt auðvitað muni
fæst af æskufólki nokkm
sinni komast svo langt að
lenda í fimmta sæti á ólymp-
íuleikum. Því hún hefði alveg
getað vælt svolítið líka. Jú,
sagði hún, líklega gerði hún
einhver mistök í einhverju stökkinu sem
kostuðu hana kannski fjórða sætið eða jafn-
vel bronsverðlaunin.
En hvað með það? Það var alla vega ekk-
ert ERFITT. Því þetta var afit svo ljómandi
gaman.
Illugi Jökulsson
Varðandi hlaupara hef ég heyrt þá tala um
hvað það ERFITT að hafa mótvind, FRFITT
að hafa meðvind og ERFITT að hlaupa í
logni. Það er mjög ERFITT að hlaupa á hörð-
um velli en lflca afar ERFTTT að hlaupa á
mjúkumvelli.
Það er kannski ekki sanngjamt að gera
bara gys að fþróttamönnum fyrir allt þetta
erfiðleikatal. Það virðist reyndar ótrúlega
ríkt í okkur íslendingum öllum. Þegar sjón-
Kurteisi Clintons og afrek
Islendinga
ALLTflF ER HÓLID G0TT, því verður
ekki á móti mælt. Því var ósköp gam-
an að heyra - og mannlegt af frétta-
stjómm Morgunblaðsins að slá því
upp í aðalfyrirsögn sína í gær - þegar
Bill Clinton fyrrverandi Bandaríkja-
forseti lét svo um mælt, samkvæmt
Mogganum, að „hann þekkti vel ...
mikilvægi Islandssögunnar í þróun
þingræðisins".
Þetta hljómar vissulega fallega í
eymm íslendinga sem frá blautu
bamsbeini hafa lært þuluna um Al-
þingi á Þingvöllum sem elsta og
merkasta þjóðþing í heimi.
En þetta er þó alrangt hjá Bill
Clinton. Alþingi Islendinga skipti ná-
kvæmlega engu máli í þróun þing-
ræðisins í veraldarsögunni. Ef Clinton
hefði bara sagt að Alþingi væri mikil-
vægt í „sögu þingræðisins", þá mætti
ræða það. Því þing þjóðveldisins var
vissulega merkilegt fyrirbæri og ef-
laust rétt að helga því svolítinn kafla í
sérhverri almennilegri sögu þingræðis
sem skrifuð yrði.
EN [„ÞRÓUN" ÞINGRÆÐISINS bám ís-
lendingar þó því miður ekki gæfu til
að leggja neitt til málanna, einfaldlega
vegna þess að útgáfa þjóðveldisins af
þingræði misheppnaðist. Því tókst
hvorki að verjast ásókn vaxandi stór-
höfðingjaveldis (Sturlungar og þeir
allir) né heldur ásælni erlends kon-
ungs. Þaðan af síður tókst þingræðinu
(sem mættí kannski í reynd kenna
ffekar við veldi sveitarhöfðingja þar
sem vom goðarnir en lýðræði) að
finna lausnir á nýjum aöstæðum og
nýjum vandamálum sem gerðu vart
við sig í áranna rás - og birtíst augljós-
ast í vaxandi einangrun landsmanna
þegar siglingar þeirra sjálfra lögðust
að mesm af.
Og umfram allt: áhrif hins íslenska
þingræðis á aðrar þjóðir og tilhögun
mála þar urðu alls engin. Landið ein-
angraðist æ meir og brátt vissi ekki
nokkur maður að hér hefði einhvem
tíma verið vísir að þingræði.
Þegar þingræðisþróun hófst í Evr-
ópu skipti Alþingi íslendinga engu
máli fyrir þróun þess. Því miður.
ÞÁ VIRÐIST BILL CLINT0N lrka á villi-
götum þegar hann virðist telja - líka í
Mogganum að þingstofnun íslend-
íslendingar fengu upp í
hendurnar... stórkost-
leg tækifærí þar sem
voru ferðir Bjarna
Herjólfssonar, Leifs
heppna og Þorfinns
karlsefnis til Ameriku.
En þáþegar - snemma
á elleftu öld - var ein-
angrunarhyggja
íslendinga orðin svo
rík í farí hinnar nýju
þjóðar að þeir nenntu
ekki að nema ný lönd.
Fyrst og fremst
inga hafi verið einhvers konar við-
brögð við misnotkun á valdi ríkis-
valdsins. Því fer auðvitað fjarri því
þing var stofnað einmitt af því það
vantaði allt ríkisvald í landnáms-
byggðimar. Það var stofnað til að
koma á lögum og reglu, en ekki til að
hamla gegn ofurvaldi laga og reglna
og hvað þá „misnotkun valds" eins og
Clinton virðist telja. Og það má halda
því ff am að hin stóm mistök sem hin-
ir fyrstu stofnendur Alþingis hafi gert,
hafi einmitt verið að koma hér ekki á
neins konar framkvæmdavaldi sem
hefði getað fylgt eftir hinum skárri
samþykktum þingmanna.
En Grímur geitskór, Úlfljótur og
þeir félagar höfðu náttúrlega ekki les-
ið Montesquieu sem ekki fyrr en á 18.
öld kom ffam með fullmótaða kenn-
inguna um æskilega þrískiptíngu rík-
isvaldsins í framkvæmdavald, dóms-
vald og löggjafarvald.
NÚ ER AUÐVITAÐ ENGIN ÁSTÆÐA til að
elta alltaf ólar við það þótt eitthvað
kunni að vera missagt eða athugavert
við hin finni blæbrigði í kurteisishjali
erlendra gesta, jafnvel þótt um Bill
Clinton sé að ræða. En við megum þó
vel gæta okkar á því að fara ekki að
trúa öllu slíku hjali. Og halda að við
skiptum einhverju máli í „þróun þing-
ræðis" í veröldinni. Við höfðum tæki-
færi til þess en létum það úr greipum
okkar ganga. Bæði með því að klúðra
því þingræði sem hér var orðið til og
ekki síður með því að einangrast svo
hér á norðurhjara að engir gám dreg-
ið lærdóma af fordæmi okkar.
ÞAÐ SKRÝTNA ER að þetta á lfka við
um tvennt annað af því merkilegasta
sem við tókum okkur fyrir hendur á
þjóðveldisöld. Og sem við stæmm
okkur þó sífellt af.
Annars vegar em íslendingasög-
umar sem vom á sinn hátt stórkostleg
nýjung í bókmenntum heimsins en
hin meira og minna sjálfskipaða ein-
angmn landsmanna gerði að verkum
að ekkert fr éttíst af þeim bókum til út-
landa fyrr en mörgum öldum seinna.
Þess vegna á það sama við um þær og
þingræðið; þær skipta engu máli í
sambandi við „þróun bókmennta" í
heiminum þótt þær séu vissulega
merkilegur kafli í „sögu bókmennt-
Vinsælasti og þekktasti heimspekingur
þjóðarinnar er Gunnar Dai. Þarfað
segja fleira?
Myndlistarinnar?
Er Svissiendingurinn Dieter Roth.
Eyjamenningar?
Eyjamenning heimsins er fjölbreytt.
Okkarframiag eru Vestmannaeyingar.
Lögvísinda?
Hin merka bókJónsbók.
Friðunar fiskimiða?
Okkarhelsta framlag þará bæ eru hval-
veiðar.
HINSVEGAR ERU LANDAFUNDIRNIR. ís-
lendingar fengu upp í hendumar,
ásamt bræðrum sínum og systrum í
norrænu byggðunum á Grænlandi,
stórkostleg tækifæri þar sem vom
ferðir Bjama Heijólfesonar, Leife
heppna og Þorfinns karlsefnis til Am-
eríku'. En þá þegar - snemma á elleftu
öld - var einangmnarhyggja íslend-
inga orðin svo rík í fari hinnar nýju
þjóðar að þeir nenntu ekki að nema
ný lönd.
Eða höfðu altént ekki þrek til þess.
Mórallinn í sögunni? Vömmst ein-
angrun landsins? Vörumst innantómt
sjálfshól? Nikkum kurteislega þegar
Clinton kemur í heimsókn en látum
okkur ekki vel líka þótt hann fari með
fleipur um mikilvægi okkar?
Hlugijökulsson