Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1930, Blaðsíða 60

Útvarp
Pótt jðröin sé að fróðra manna ætlan um 1500
miljón ára gömul, pá er pað fyrst á vorum dögum
að tekizt hefir að hagnýta hinar örtiðu rafsveiflur
i págu menningarinnar. Sagan sýnir oss, að frá elztu
timum hafa mennirnir ávallt leitazt við að ná tengsl-
um hver við annan, pótt í fjarska væru, — já, af
ýmsu virðist mega ráða, að fyrir meir en 100 pús.
árum hafi menn notað bál til að gefa hver öðrum
merki um langan veg. Við vitum enn fremur, að
Fornegyptar, Babýlóniu- og Assyriumenn hafa notað
eld i pessum tilgangi. Síðar var farið að gefa ýmis
önnur merki, er sáust langt að. A síðustu öld tókst
að koma boðum i milli fjarlægra staða með rafstraum
eftir vírum; pannig fannst ritsiminn og talsíminn.
Rétt fyrir siðustu aldamót kom Marconi á práölausu
sambandi, loptskeytasambandi, með örtíðum rafsveifl-
um yfir marga tugi kilómetra. Pað var fyrst eltir að
Poulsen hafði fundið upp ljósbogasendinn, að kleift
varð að nota örtíðar rafsveiflur til að flytja orð og
hljóma práölaust til fjarlægra staða, og árið 1906
heppnaðist tilraun með slíkt práðlaust fjar-talsam-
band yfir 40 km. veg, og ári siðar fimmfalt lengra.
Pannig var fengin undirstaðan að útvarpi nútimans.
Pað eru pví nú liðin meir en 20 ár, siðan er fyrst
var hægt að varpa orðum og tónum út i geiminn,
svo að fjöldi fólks gæti heyrt pað samtímis langt í
burtu, en engan óraði pá fyrir pví, sem síðar átti að
verða, útvarpshreifingunni i peirri mynd, sem hún
er nú í. í pá daga voru tækin mjög dýr og ófull-
komin, og hefti pað frampróunina um stund, pangað
til lampamagnarinn og lampasendirinn var kominn
á markaðinn, en pá varð líka sannkölluð bylting á
pessu sviöi; tækin urðu pá bæði mjög fullkomin og
(56)