Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1971, Page 155

Um grundvöll páskareiknings
eftir
Þorstein Sæmundsson
Inngangur.
Hin síbreytilega dagsetning páskanna er eitt-
hvert sérkennilegasta fyrirbærið í tímatali okkar.
Á hverju ári flyzt til með páskunum fjöldi kirkju-
legra merkisdaga s. s. öskudagur, skírdagur, föstu-
dagurinn langi, uppstigningardagur, hvítasunna og
trínitatis. Meðan kirkjulegt helgihald skipaði meira
rúm í hugum manna en nú, var útreikningur pásk-
anna veigamikið atriði sem margir létu sig skipta,
þar á meðal kunnir stjörnufræðingar og stærðfræð-
ingar eins og Clavius, Delambre og Gauss. Fjöl-
margar greinar voru ritaðar um þetta efni, og nýj-
ar greinar hafa raunar verið að birtast allt fram
á þennan dag. Að því er ég bezt veit hefur þó aldrei
verið tekið saman á íslenzku neitt það sem kallazt
geti fullnægjandi greinargerð um páskareikning,
hvorki um grundvöll hans né þær mörgu reikni-
reglur sem fram hafa verið settar á ýmsum tímum.
Reiknireglurnar verða ekki gerðar að umtalsefni
hér, enda er það viðfangsefni fyrst og fremst stærð-
fræðilegs eðlis. Hins vegar er ætlun mín að taka
til meðferðar grundvöll páskareikningsins og skýra
hann eftir beztu getu.
Af þeim heimildum sem ég hef haft til hliðsjón-
(153)