Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.2004, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2004
Helgarblað DV
Fréttaskýring
A meðan ríkið færir sig út á ystu mörk í afskiptasemi af landsmönnum, öldruð hjón fá
ekki að búa saman og kærustupör þurfa leyfi til að sitja saman, fátækir þurfa að standa í biðröð eftir
mat, sjúklingar þurfa gjafir til að geta haldið jól og fangar búa við ómannúðlegar aðstæður, ákveða
stjórnvöld að kippa grundvelli undan skrifstofu sem vinnur að framgangi mannréttindamála. Á sama
tima er svipuðum upphæðum varið í mannréttindi og að kaupa skripamyndir af ráðamönnum.
Magnús Benjam/nsson
Yfirgaf Grund með ættingjum
þvl engin virðing var borin
fyrir heimili hans.
„Eg þoli þetta ekki
lengur og yil fá að
vera út affyntmig,
eiga mér smá
einkalíf. Á maður
ekki rétt á því?"
Yfirmenn á Elliheimilinu Grund ætluðust til þess að Magnús
Benjamínsson byggi við það að á heimili hans væri stanslaus
straumur fólks sem staldraði við í lengri eða skemmri tíma.
Hann fékk ekkert að hafa um það að segja hverjir byggju með
honnm og þegar hann langaði að hringja í sína nánustu að-
standendur var honum sagt að hann mætti það ekki. Magnús,
sem er rúmlega áttræður, gat ekki meir.
„Ég þoli þetta ekki lengur og vil fá
að vera út af fyrir mig, eiga mér smá
einkalíf. Á maður ekki rétt á því?“
spurði Magnús. Hann hafði reynt að
fá bætt úr sínum aðstæðum en á það
var ekki hlustað. Magnús gafst upp.
Hann vildi ekki búa lengur þar sem
ekkert tillit væri tekið til hans. Þessi
áttræði maður hélt að hann væri bú-
inn að fá heimili til að eyða ellinni á
en er nú upp á ættingja kominn.
Dóttir hans fliugar að taka hann
með sér til Danmerkur og segir:
„Það hafa ekki allir þann möguleika
og maður veltir því óneitanlega fyrir
sér hvað hefði gerst ef maðurinn
hefði ekki átt í önnur hús að venda.“
Hjónum stíað í sundur
Saga Magnúsar er ekkert eins-
dæmi. Á Morgunvakt Rfldsútvarps-
ins hefur síðustu tíu dagana verið
fjallað um málefni aldraðra. Bergljót
Baldursdóttir hefur tekið viðtöl
við aldrað fólk og aðra sei
þekkja til málaflokksins. Það
er ekki fögur mynd sem birt-
ist þar af því hvernig velferð-
arsamfélagið fsland býr að ,
eldri borgurum þessa lands. j
Hjón fá ekki að búa saman á
elli- og hjúkrunarheimilum.
Fólk er svipt fjárræði og lög-
fræðingur sagði að varla væri
hægt að bjóða nokkurri
manneskju upp á að vera
svipt persónufrelsi sínu
einsogtíðkastáelliheim- “
ilum.
Fengu ekki að sitja saman
Einn viðmælandi Morgunvaktar-
innar var sjómaður sem sagðist al-
veg geta bjargað sér sjálfur. Hann
ákvað að flytja á elliheimili en þá var
helmingur lífeyrisins hans tekinn af
honum í hverjum mánuði. Síðan var
þjónustan skert. Þessi maður eign-
aðist kærustu á heimilinu en þau
fengu ekki að sitja saman á mat-
málstímum. Engu gilti þótt sæti við
hlið mannsins væri autt.
í könnun sem nýlega var gerð
kom fram að hjón fái oft og tíðum
ekki að vera saman í herbergi. Ólöf
Ólafsdóttir, fýrrum prestur aldr-
aðra, kannaðist við það að þetta
gerðist og að það væri algengt að
starfsfólk hefði vit fyrir því hvernig
gamla fólkið hagaði lífi sínu. Það
kemur fram í nýlegri könnun að
starfsfólk á elli- og hjúkrunarheim-
ilum bankar ekki áður en
að gengur inn á
heimili heimilis-
fólksins, það biður
ekki um leyfl
áður en gramsað
er í eigum þess,
fólk fær ekki að
hafa lykil að
fbúðum sín-
um. Þannig
má áfram
Guðrún Dögg Guðmunds-
dóttir Pottur brotinn.
Njósnað um útlendinga
í blaðinu hjá okkur í gær var líka
sagt frá Pashar nokkrum. Þetta er
ekki algengt nahi á íslandi enda
Pashar fæddur í Sýrlandi. Hann hef-
ur þó búið hér árum saman og er að
því er virðist hamingjusamlega
kvæntur Þórkötlu Jónsdóttur. Þau
hjónin, sem reka kaffihús í miðborg-
inni, voru með gesti í heimsókn þeg-
ar óboðnir menn bönkuðu upp á.
Þeir kynntu sig sem þeir væru frá Út-
lendingaeftirlitinu og kröfðust þess
að fá hvers kyns upplýsingar um
einkahagi hjónanna. „Þeir vildu fá
að vita um hluti eins og reikninga og
búðarferðir, hvort þau greiddu sam-
an reikninga og hvort þau versluðu
saman," sagði Sigurlaugur mágur
Pashars. Pashar hefur mánuðum
saman reynt að ná fundi með ráð-
herra til að geta fengið íslenskan rfk-
isborgararétt.
Tuttugu þúsund
Við getum haldið áfram og rifjað
upp hjartnæma sögu af vinkonum
Eiríks Vernharðssonar sem vilja
hjálpa honum að eiga skemmtileg
jól með sonum sínum tveimur.
Eiríkur er MS-sjúklingur, mikið
lamaður en léttur í lund. Þegar hann
hefur greitt húsaleigu og annan fast-
an kostnað á hann eftir tuttugu þús-
und krónur af bótum sínum til
að lifa af mánuðinn. Hon-
um finnst verst að hafa
ekki meiri peninga til
þess að geta notið
stundanna með sonum
sínum, sem er sá tími
sem honum er dýr-
mætastur. Tuttugu
þúsund. Það er það
sem ætlast er til
þess að Hiríkur ,
Vernharðs-
son komist,
af með á(
mánuði.
Duglegur maður sem varð fyrir því
óláni að veikjast af hrömunarsjúk-
dómi.
í desember myndast langar raðir
hjá hjálparstofnunum frá fólki sem
sér engin önnur, ráð en að leita
stuðnings hjá öðrum til að eiga fyrir
útgjöldum jólanna. Langar raðir
vom hjá Mæðrastyrksnefnd og stöð-
ugur straumur kvenna sem em
reiðubúnar að biðja um ölmusu
leggur á sig biðina til að geta haldið
jól með fjölskyidum sínum. „Fólk er
alltaf tilbúið að þiggja það sem er
ókeypis," vom viðbrögð forsprakka
ríkisstjórnarinnar.
Ómannúðlegar aðstæður
Enn einn hópurinn sem við höf-
um fjallað um hér í DV er fangar. Þeir
em vistaðir í fangelsum sem em ekki
mönnum bjóðandi, meira að segja að
mati forstjóra Fangelsismálastofnun-
ar, Valtýs Sigurðssonar. Mogginn
vitnar þannig í Valtý: „Miðað við nú-
verandi aðstæður [er] ekki hægt að
bjóða upp á árangursríka
meðferð fýrir fanga og í t
sumum tilvikum [em]
aðstæður beinlfnis i
ómannúðlegar." Val-1
týr má þó eiga það!
að hann er að reyna |
að bæta úr. Okkur er J
sagt að í fangelsum
landsins sitji menn
inni í klefum sín-^
k um, horfi í gaupnir'
isér og vilji ekki

horfast í augu við hfið. Einn fangi
sem við ræddum við sagði manninn í
næsta klefa ekki vilja lifa lífinu:
„Hann sér ekki ljósið". Hann þurfti
að bíða í þrjár vikur eftir viðtali við
hjúkmnarfræðing.
Jæja.
Til að setja þetta í samhengi er
hér vitnað til orða í blaðinu í gær.
Þar var rætt við Guðrúnu Dögg Guð-
mundsdóttur, framkvæmdastjóra
Mannréttindaskrifstofu íslands. Það
var talað við hana undir fyrirsögn-
inni: Hvemig er að vera fjársvelt?
Ástæðan: Ríkisstjómin hefur ákveð-
ið að taka peningana sem stofriunin
hefur fengið síðustu ár af henni og
áhöld em um hvort henni takist að
starfa áfram. Guðrún velti fyrir sér
ástæðu þess að hér á landi væm ekki
til opinberir peningar til að reka
mannréttindaskrifstofú: „Ef til vill
hlýst þetta af því að íslendingar telja
að hér á landi séu ekki framin
mannréttindabrot. Það er þó alveg
ljóst að víða er pottur brotinn, til
dæmis eiga aldraðir, fatlaðir og út-
lendingar undir högg að sækja og
enn eigum við langt í land á sviði
jafriréttismála."
Það er í það minnsta þannig
að á meðan rfldsstjórnin leggur
töluvert undir til að taka peninga
f frá lítilli stofnun sem á að vinna að
framgangi mannréttindamála
eyðir hún svipuðum, ef
ekki hærri upphæð-
um, til að kaupa
skrípamyndir af
Sigmundi á
Mogganum.
kgb@dv.is
Pashar og Þór-
katla Njósnað um
búðarferðir og
reikninga þeirra.