Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1997, Qupperneq 88
Homamál
1 radían (rad) = horniö sem bogi hrings spannar, séö frá miðju hrings-
ins, þegar boginn er jafnlangur hringgeislanum. Einnig nefnt boga-
mœlieining.
1 hringur = 2tt rad = 360 gráður (°) = 400 nýgráður (g).
1 gráða (°) = 60 bogamínútur (') = 3600 bogasekúndur (").
1 nýgráða, gon (8) = 100 nýmínútur (c) = 10 000 nýsekúndur (cc).
1 radían = 57,2958° = 57°17'45" = 3437,75' = 206 265" = 63,6620g.
1 steradían (sr) = rúmhornið sem flatarskiki á kúlu þekur, séð frá miðju
kúlunnar, þegar skikinn hefur sama flatarmál og sléttur ferningur
sem hefur kúlugeislann að hlið.
1 fergráða = rúmhornið sem flatarskiki á kúlu þekur, séð frá miðju kúl-
unnar, þegar skikinn hefur sama flatarmál og sléttur ferningur,
sem hefur hlið jafnlanga þeim boga, er 1 gráða spannar á kúlunni.
séð frá miðju hennar.
1 kúla = 47t sr = 12,566 sr = 41 253 fergráður.
1 cm á stiku í útréttri hendi = um 1°.
Þvermál tungls (og sólar) = V20.
Hiti
1 kelvin (K) = 1/273,16 hluti af varmafræðilegum þrípunktshita vatns.
Þessi skilgreining gekk í gildi árið 1967.
1 selsíusgráða (°C), varmafræðileg = 1 kelvin, en núllpunkturinn á sels-
íuskvarðanum er settur við 273,15 K.
1 fahrenheitgráða (°F) = 5/9 úr selsíusgráðu. Frostmark vatns er sett
32 °F, en suðumarkið 212 °F.
Þrípunktshiti vatns (þar sem vatn, ís og gufa eru í jafnvægi) = 273,16 K
= 0,01 °C.
Alkul (hið algjöra hitalágmark) = 0 K = —273,15 °C.
Tími
1 sekúnda (atómsekúnda, s) = 9 192 631 770 sveiflutímar tiltekinnar
raföldu frá loftkenndu sesíni 133, sem er ein samsæta frumefnisins
sesíns. Grundvallareining tímans í hinu alþjóðlega einingakerfi
sfðan 1967.
1 almanakssekúnda = 1/31 556 925,9747 hluti úr hvarfári eins og það
var árið 1900, jafngildi meðalsólsekúndunnar á þeim tíma. Tíma-
eining í stjörnufræði frá 1952, tekin upp í alþjóðlega einingakerfið
árið 1960 og notuð fram til 1967. Atómsekúndan, sem þá tók við,
var skilgreind þannig að hún yrði sem næst almanakssekúndunni
að lengd.
1 meðalsólsekúnda = 1/86 400 úr meðallengd sólarhringsins yfir árið.
Alþjóðleg tímaeining fram til 1960, en nú talin of breytileg til að
vera grundvallareining í eðlisfræði eða stjörnufræði.
1 klukkustund (h) = 3600 s.
1 dagur (d) = 86 400 s.
(86)