Freyr - 01.03.1947, Page 12

94
FREYR
Mæðiveikin í Reykholtsdal og Miðfirði
Eftir Halldór Pálsson, ráðunaut
í janúarmánuði 1946 ferðaðist ég um
Reykholtsdal og Miðfjörð eins og undan-
farna vetur, til þess að athuga hvaða
uzla mæðisveikin gerir þar enn í fjár-
stofni bænda.
Skýrsla ásamt greinargerð hefir árlega
verið birt í Frey síðan 1939, nema árið 1944.
Árið 1938 ritaði Guðm. Gíslason læknir
grein í Búnaðarritð, um byrjunarathug-
anir, sem hann gerði á þessu.
Töflur þær sem hér fara á eftir eru
framsettar á sama hátt og s.l. ár. Þær
sýna, hve mörg gimbrarlömb hafa verið
sett á vetur á hverjum bæ á hverju hausti
síðan 1935 í Reykholtsdal og síðan 1938 í
Miðfirði, hve margar ær voru lifandi af
hverjum árgangi á hverjum bæ í janúar
1946, hve margar ær hafa drepist úr mæði-
veiki eða verið slátrað vegna mæðiveiki-
sýkingar úr hverjum árgangi, frá því þær
voru lömb til janúar 1946 og síðast hve
margar ær hafa gengið úr tölunni á sama
tíma af öðrum ástæðum en mæðiveiki.
Einnig sýna töflurnar hve árlegt við-
hald fjárstofnsins á hverjum bæ hefir
verið mikið síðan þessar athuganir hófust.
Ennfremur er í töflunum gefin fjártalan
í janúar á hverjum bæ 1939, 1943, 1945 og
1946 og í Reykholtsdalnum áður en mæði-
veikin tók að geysa þar.
Línurit A, B, C og D fylgja til skýringar
á töflunum.
ReykholtscLalur og nágrenni.
Tafla I og línurit A og C sýna vanhöld-
in, viðhald ærstofnins o. fl. í Reykholtsdal
og nágrenni síðan 1935. Fjárstofnarnir eru
aðgreindir í þrjá flokka A, B og C eins og
gert var s.l. ár (sjá Frey Nr. 10. XL árg.)
Sú flokkun var byggð á því, hve mikið
þurfti til viðhalds ánna á hverjum bæ frá
því þessar athuganir hófust.
í A flokki er féð, þar sem uppeldið hefir
gengið lakast, í B flokki er féð, þar sem
uppeldið hefir gengið í meðallagi og í C
flokki er féð á þeim heimilum, þar sem
uppeldið hefir gengið bezt og minnzt heíir
þurft til viðhalds ánna.
í A flokki er aðeins fé frá 3 bæjum. Fé
frá Kletti var að vísu flutt þaðan vorið
1945 en mér tókst að fylgjast með stofn-
inum. Árlegt meðalviðhald ánna á þessum
búum 7 síðustu árin hefir verið 39,6%. í
Gröf hefir viðhald ánna farið minnkandi
síðustu 2 árin en á Kletti og Geirshlíð
hefir það farið vaxandi.
í B-flokki eru 7 bú. Meðalviðhald ánna
í þessum búum síðustu 7 árin hefir verið
29.7%. Það hefir verið mjög svipað á
hverjum þessara búa, lægst 28.7% en hæzt
31.4% Á Kj alvararstöðum héfir við-
hald ánna farið til muna minnkandi síð-
ustu árin og aldrei verið lægra en 1945,
13.8%. Féð á þessum bæ var næmt, en með
ræktun virðist hafa tekist að auka mjög
hreysti þess.
í C-flokki eru 4 bú. Meðalviðhald ánna
í þessum búum síðustu 7 árin hefir verið
26.3%. Það er ca. 10% hærra en meðal-
viðhald á heilbrigðum fjárstofni. Á 10 ára
tímabili áður en mæðiveikin fór að geysa
um Borgarfjörð og Húnavatnssýslur, þá