Freyr - 01.08.1947, Blaðsíða 11

FRE YR
249
anir um þetta atriði og var hvorki tími né
fé sparað vegna þess, enda er árangurinn
talinn mjög öruggur.
Lengi hafa menn veitt því eftirtekt, aö
í sumum fjósum eru kýr mjög ófúsar til
þess að liggja, og þegar þær leggjast þá
liggja þær aðeins stutta stund í einu.
Ýmsir hafa talið að þetta stafaði af því,
að þeim yrði kalt, sökum þess að hitinn
frá líkamanum leiddist of ört í gegnum
gólfið.
Þessi skoðun er eflaust rétt undir mörg-
um kringumstæðum. Einkum hefir þótt
bera á þessu þar, sem haughús er undir
fjósi eða þar, sem grunnur er rakur. Á
allra síðustu árum hafa sums staðar verið
gerðar ráðstafanir til þess að ráða bót á
þessum galla, með því að einangra básana.
Við nefndar rannsóknir sýndu rafmagns-
mælitækin, er notuð voru til þess að á-
kveða hitastigið á gólfinu og í því, að í
miðju fjósi er hitastigið á gólfi mjög litl-
um breytingum háð og alls staðar svipað,
en þegar nálgast útveggina lækkar það. Á
H/2 m breidd meðfram útveggjum er hiti
gólfsins miklu lægri en innar í fjósinu,
og leiðsla er örr á þessu sviði út í undir-
stöður útveggjanna.
í litlum fjósum er hringur af nefndri
breidd, meðfram útveggjum, 50—80% af
f!atarmáli gólfsins, og hitatapið í þeim
hring nemur oft 30—40% af öllum þeim
hita, er tapast í gegn um sæmilega góða
útveggi.
Rannsakað var hve langt í jörðu hita-
breytingarnar verka, og sýndi það sig, að
í 0,5 dýpi var hitinn stöðugur, nálægt 0
stig um mánuðina jan.—apríl. Af því verð-
úr ráðið, að einangrun útveggja þarf að
ná allt að 1 m í jörð í norðanverðri Sví-
Þjóð. Þá er og bent á nauðsyn þess að
einangra undirstöðu veggjanna við yfir-
borð jarðar.
Miklum tíma og fé var varið til þess að
athuga hreyfingu rakans í veggjunum, og
voru í þeim tilgangi prófaðar þrjár gerðir
veggja, sem sé Nopsa I, Nopsa II og svo
timburveggir með einangrunarlagi úr sagi.
Athuganir þessar sýndu, að rakinn hreyf-
ist að nokkru leyti við dreifingu, og annars
með hjálp hárpípuaflsins.
Það mundi svo fáum lesendum Freys að
gagni verða, þótt skýrt yrði frá rannsókn-
araðferðum og einstökum liðum árangurs-
ins, að til þess skal hvorki eytt pappír eða
prentsvertu. En hins ber að geta, að rann-
sóknirnar sýndu og sönnuðu á eftirminni-
legan hátt, að aldrei skyldi frá því vikið
að nota þau beztu ráð er þekkjast til þess
að byggja veggina svo vandlega, að rak-
inn komist ekki inn í þá, hvorki að utan
eða innan. Hættan er mest að innan frá
og fyrst og fremst þegar kalt er úti — þá
er hitastigsmismunurinn mestur við ytri
og innri flöt útveggjar.
Við rakamælingar kom það í ljós, að
þéttun gufu á innri fleti fjósveggja er all
breytileg, og er hún minnst þegar veggur-
inn er gerður úr byggingarefnum, sem
hafa svipaða einangrunareiginleika. Sé
veggur gerður úr efnum, er hafa misjafna
einangrunarhæfni, þá er réttast að bezti
einangrarinn liggi utarlega í veggnum,
helzt rétt undir vatnsþéttri húð, er þekur
ytra borð hans.