Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.2006, Síða 25

I
DV Lífið sjálft
MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR 2006 25
EOásfl ttooöŒiif wOŒisssOajO
Eldri konum er ekki lengur ýtt til hliðar í markaðs-
legum skilningi. I Hollywood eru fleiri konur á fer-
tugsaldrinum að verða frægari og meira áberandi
á kostnað þeirra sem yngri eru. Samkvæmt bresk-
ur pistlahöfundi byrjaði þessi þróun með sjón-
varpsþáttunum Sex and the city og Desperate
Housewives. Konur á svipuðum aldri og söguper-
sónurnar vilja fá athygli fyrirtækja og uppskera
hana. Pistlahöfundinn gengur jafnvel svo langt að
kalla fimmtugsaldurinn hinn nýja þrítugsaldur.
i
Samtökin Ný dögun heldur fyrirlestra og opin hús fyrir
syrgjendur. Þeir sem upplifað hafa andlát ástvinar geta
leitað til samtakanna og fengið að tjá sig um reynslu
sína eða hlustað á reynslu annarra. Auður Inga Einars-
dóttir talsmaður samtakanna segir afar mikilvægt að
fólk beri ekki harm sinn í hljóði eins og við íslending-
ar erum gjarnir á að gera. Hún segir sorgina ferli og að
við flýtum fyrir ferlinu með því að upplifa okkur ekki
sem em.
„Við göngum út frá því að það
komi alltaf ný dögun. Það eru
fleiri á sama stað og það skiptir
máli að hitta aðra sem eru að
upplifa, náttúrulega aldrei ná-
kvæmlega það sama, heldur
svipað og það sem þú ert að
ganga í gegnum," segir Auður
Inga Einarsdóttir talsmaður
samtaka um sorg og sorgarvið-
brögð sem nefnast Ný dögun.
Samtökin voru stofnuð fyrir
tæpum tuttugu árum og Auður
Inga segir alltaf mikla þörf fyrir
svona félagshóp.
fslendingar bera harm sinn
í hljóði
„Sorgin er ferli sem tekur
ákveðinn tíma. Margir fara í
gegnum tveggja ára sorgarferli
og upplifað þá bæði reiði, sátt
og ýmislegt annað í sorgarferl-
inu,“ segir Auður Inga. Hún seg-
ir marga úti í þjóðfélaginu bera
harm sinn í hljóði en að það sé
afar mikilvægt að ræða um sárs-
aukann til að jafna sig á sorg-
inni. „Það er svo erfitt að upp-
lifa sig einan og gerir það að
verkum að þú ert lengur að
jafna þig en ef þú talar og upp-
lifir að þú sért ekki einn í þínum
reynsluheimi," segir Auður og
bætir við að það hafi sýnt sig og
sannað og að fagaðilar séu á
sama máli. „íslendingar hafa
borið harm sinn í hljóði í gegn-
um tíðina en það er miklu betra
að tala um reynslu sína og heyra
aðra segja frá sinni til að flýta
fyrir ferlinu."
Enginn píndur til að tala
Ný dögun stendur reglulega
fyrir fyrirlestrum og opnu húsi.
Auður Inga segir alla velkomna
sem upplifað hafa andlát ást-
vinar. „Séra Pálmi Matthíasson
verður með fyrirlestur þann 19.
janúar í Bústaðakirkju þar sem
hann ræðir um sorg og sorgar-
viðbrögð og svo munum við
fljótlega halda opin hús þar
sem fólk getur komið og tjáð sig
um sína reynslu þó að sjálf-
sögðu verði enginn píndur til
„íslendingar hafa
borið harm sinn í
hljóði í gegnum
tíðina en það er
miklu betra að
tala um reynslu
sína og heyra
aðra segja frá
sinni til að flýta
fyrir ferlinu."
að tala," segir hún.
Erfiðara snemma eftir and-
lát
Auður Inga segir jólin alltaf
erfiðasta tímann hjá þeim sem
misst hafa ástvini. Hátíðarnar
séu sá tími sem fjölskyldurnar
séu vanar að koma saman. Að-
spurð segir hún enga reglu
hvenær sé rétt fýrir syrgjendur
Virtu sjáifan þig og eigin
mörk
Lausnarorðið er samhyggð,
það að vera til staðar, viðurkenna
sorg og söknuð syrgjandans án
þess að tapa sjálfum sér í sorg-
inni. Það getur verið gott fyrir
syrgjandann að fá að segja hvem-
ig bonum líður. Þú gerir rétt ef þú
hlustar. Láttu þínar eigin tilfínn-
ingar vísa þér leið, ekki fyrirfram
lærðar formúlur frá öðrum.
Snerting og eða faðmlag segir
meira en mörg orð. Huggunin
liggur meira í því hver maður er,
heldur en hver maður segist vera.
Varastu að gefa ráð
Það besta sem bægt er að gera
er að hlusta, ekki tala. Fólk verður
að fara í gegn um sorgarferlið á
eigin hraða, það gerir bara illt
verra að reyna að hraða því, eða
ætlast til að allir bregðist við á
sama hátt.
ástæður fyrir andvökunóttum
1. Svefnfeysi vegna stress
Því stressaðri sem þú ert þvl liklegra er
að þú eyðir tímanum I rúminu þar sem
þú ert að fara yfir allt sem þú átt eftir
að gera.
2. Svefnleysl vegna framtaksleysis
Framtaksleysi er uppskrift að and-
vökunóttum. Ekki láta verkefnin hlað-
ast upp svo þú vitir ekki hvar þú átt að
byrja.
3. Léfegur undir
búningur fyrir
svefniitn K
Þótt við séum ekki ff' : m I 3-; .
stressuð að eðlisfari
getum við þróað með
okkur erfiðleika með
svefn á stundum. Kannski
gieymum við okkur og fáum okkur
kaffi rétt fyrir svefninn eða förum út að
hlaupa rétt áður en við leggjumst upp í
rúm. Sumir hafa áhyggjur afþví að
þurfa að vakna snemma daginn eftir.
4. Áhyggjur af andvöku
Margir fullorðnir einstakiingar
vakna lítillega upp á nóttinni.
En ef við höfum áhyggjur af
andvöku í hvert skipti
sem við rönkum við
okkur munum við
eiga i erfiðleikum
með að sofna aft-
ur.
6. Reynum of mikíð að
sofna
Svefn er náttúruiegur og áreynslulaus
að koma á fyrirlestra eða opin
hús en að fólk komi léttara út af
fundum en það hafi komið inn.
„Fólk er náttúrulega í meira
uppnámi ef það kemur mjög
snemma eftir andlát og þegar
við vinnum í nærhópum, þar
sem við vinnum meira í málun-
um, mælum við með að liðinn sé
lengri tími en á fyrirlestrunum
skiptir það ekki máli."
Mikilvægt að hitta aðra
Að lokum vill Auður taka fram
að það sé mikilvægt að loka sig
ekki af í sorgarferlinu heldur
reyna að hitta aðra sem hafa
upplifað svipaða reynslu til að
komast út úr angistinni. „Við
viljum styðja hvort annað því.j
það er bjart fram undan. Það er
upplagt að kíkja inn á heimasíð-
una okkar en þar reynum við að
svara öllum fyrirspurnum og að-
stoða syrgjarann eins og við get-
um."
Hægt er að lesa meira um
samtökin á heimasíðunni
www.sorg.is.
indiana@dv.is
Ekki segjat
„Ég veít hvernig þér líður". Þú
veist það ekki.
„Ailt verður betra á morgun".
Það er ekki víst,
„Ég votta þér samúð" ef þú
meinar það ekki. Syrgjandiim
fmnur munlnn.
„Þetía gæti verið verra", Þú ert
einn ura það álit.
Vertu ekki að reyna að fmna
eitthvað jákvætt við dauðann eða
að hella þér út í heimspekilegar
vangavdtur andspænis sársauka
sorgarinnar. Það hjáipar ekki.
Ekki breyta um umræðuefni. Með
því lokar þú á marga möguleika
til afi veita stuðning.
Ekki segja syrgjandanum
hvernig honum á aö líða.
Hann fer nokkuð nærri um
það án þinnar hjálpar.
Tekíð á heímasfðunnt www.sorg.is
atburður þegar við
slökkvum á okkur and■
lega og líkamlega. Þú
getur ekki pint þig til
að sofna. Reyndu frekar
að róa þig niður og slaka
á.
6. óraunhæfar værrtingar
Eftir þvf sem við eldumst
þörfnumst við meiri
svefns og hvíldar. Magns
svefnsins sem þú þarfn-
ast fer eftir mörgum
þáttum eins og líkamlegu
heilbrigði þínu og vænt-
inganna sem þú gerir til
svefnsins. Eftir þritugsaldurinn er
afar óliklegt að þú þurfir nauðsynlega
á þínum átta timum eins og þú gerðir
á ungiingsárunum. Þú
geturlikaalltafgripið 10
minútur hér og þar með
því að leggjast niöur og
loka augunum.
Davíð Scheving Thorsteinsson athafna-
maður er 76 ára í dag. Þegar þessar
þrjár stjörnur eru sameinaðar yfir
stjörnumerki efla þær dugnað og kraft
afmælisbarnsins. Strax á þarnsaldri var
hann farinn að hugsa og skipuleggja
langt fram í tímann. Hann
hefur sterka tilfinningu
fyrireigin markmiðum og i
leiðum. Lífslöngun hans
er einnig mjög sterk.
Davíð Scheving Thorsteinsson
Mnsbemn(20.jan.-18.febr.)
Hafðu hugfast að þegar þú
verður þrjósk/ur hættir þér til að hjakka í
sama farinu, andlega eða efnislega. En
vertu umfram allt trú/r hjartanu og virtu
það hversdagslega sem þú upplifir.
Fiskamir f?9. febr.-20. mars)
Ef þú finnur fyrir skapsveiflum
(jafnvel leiða) um þessar mundir er þér
ráðlagt að láta líðan þfna ekki bitna á þeim
sem þú elskar.
Hrúturinn (21.mars-19.april)
Yndislegt skopskyn þitt birtist.
Þú ert án efa hrókur alls fagnaðar en þú
verður að læra að elska náungann án þess
að reyna að eiga hann eða hana. Reyndar
ert þú aldrei hamingjusamari en þegar þú
ert fær um að gera lífið fegurra.
Nautið (20. apríl-20. mal)
Frá upphafi hefur þú haft stjórn á
því hvert þú ætlar þér. Leggðu þig fyrst og
fremst fram við að upplifa fögnuðinn yfir
tilverunni hvern dag með jákvæðu hugar-
fari og góðvild til handa náunganum.
Tvíburarnirf/?. mai-21.jún!)
Vandamál tviburans heyra sög-
unni til þegar hann hlustar á hljómkviðu
eigin tilveru. Viðkvæmni einkennir þig hér í
byrjun árs sem er gott þv( það segir til um
opið hjarta.
Krabbinní/zyún/-z2jú?o
Þú átt það til að rökleiða ástina og ættir að
hlúa betur að tilfinningum þínum. Hér
kemur fram að tilraunamennska einkennir
þig þegar þinar eigin tilfinningar eru ann-
ars vegar eða jafnvel mannleg samskipti.
LjÓnÍð (23.júli- 22. dgúsO
Fylgdu dómgreind þinni eftir.
Stjarna þín freistar sífellt gæfunnar um
þessar mundir. Samhliða því kemurfram
að virðing og fjármunir eru þér í raun mik-
ils virði. Hlúðu að þeim sem minna mega
sín eða leita til þín í janúar 2006.
Meyjan /21. ágúsi-22. sept.)
Hlýleiki þinn og útgeislun eru
kostir sem þú skalt nýta þér til að komast
þangað sem þú ætlar þér.
VogÍn/21.ífpr.-21.o*f.J
Einhver eftirsjá virðist koma
fram hjá stjörnu þinni hér en þú ættir að
horfa fram á við og breyta rétt af einhverj-
um ástæðum.
3:
Sporðdrekinn (2iokt.-21.mj
Ef þú stendur á vegamótum
hér í ársbyrjun og ert ekki viss
hvert skal haldið þá birtist svarið með til-
finningu einni saman. Njóttu stundarinn-
ar með þeim sem þú elskar.
Bogmaðurinn (22.n6v.-21.ies.)
Á einhvern máta teflir þú á
tvær hættur varðandi tilfinn-
ingar þinar. Þú ættir að huga fyrst og
fremst að eigin þrám en ef þú sækist eft-
ir velþóknun í fari manneskjunnar sem
þú unnir eða ert í nánu sambandi við
mættir þú huga örlítið betur að um-
burðarlyndi í fari þinu.
Steingeitin/22.</g.-?9.yan.j
Ef fólk eins og þú teflir á tvær
hættur varðandi eigin tilfinningar ætti
það að huga fyrst og fremst að eigin
þrám. Sköpunargáfa þfn kemur að góðu
gagni en þú átt það til að reyna að breyta
fólkinu í kringum þig eftir þinu höfði og
ættir að huga frekar að sjáifinu (stað þess
að einblína á náungann.

SPÁMAÐUR.IS